Soru:
17.maddede  من بني آدم من ظهورهم......
Buradaki çoğul siğası Elhaktır, lakin tefsirlerde Adem A. S. dan kinaye tefsir edilse de müşküldür. Allah (cc)ve Rasulünün açmadığı konuya her nasılsa öyledir deriz, akli yorum getirme hadsizliğimiz olur.
 
el Cevab:
İfadelerinizden ayetin sanki elest gününe ve varlığına delil oluşunda bir zorlama varmış gibi bir anlam çıkıyor.
Elest gününü inkar edenlerin söylemleri şudur;
(Beni adem çoğuldur. Ama daha Adem (as)’ ın çocukları yaratılmadığına göre bu tür bir ilahi hitap ile adem oğulları yani insanlar hakikatte muhatap olmamışlardır. Bu ilerideki yaratılış ve sonrasındaki peygamberler davetinden kinayedir. O halde elest günü diye bir olay yoktur.)

Cevabım; 
1- Ayette âdemoğulları isimlendirmesinin sebebi:
Ayetteki âdemoğullarından kasıt bütün yaratılmış ruhlardır.
İlk yaratılan bedene sokulup ruh üflenilen insan Adem (as) olduğundan bu ruhlar günündeki yeni yaratılan mahlukat ayette adem oğulları olarak adlandırılmıştır.
Ve bu sebeple de Allah âdemoğullarının ruhlarına yaptığı bu hitabı ilk insanın adını onlara vererek "beniâdem" ve onları da "onun zürriyeti" olarak niteleyerek yapmıştır.
Bu ruhların toplandığı gündeki toplanma olayını da zürriyetlerin âdeme nispetlerinin daha o günden takdir edildiğini vurgulayan bir nitelemeyle "âdemin oğullarını onların ileride aralarında oluşacak zürriyet bağına uygun olarak çıkardı ve onlara ben sizin rabbiniz değil miyim” diye hitap etti şeklinde gayet dakik bir nitelemeyle haber vermiştir.
2- Ayet ilk bedeni yaratılan ve ona ruh üflenen insanın Âdem olduğuna delildir. (Diğer ilk insan ve yaratılışıyla alakalı ayetler de bu manayı pekiştirmektedir.)
3-ilk yaratılan ruh Âdem midir yoksa efendimizin ruhu mudur konusu konumuzla alakalı değildir burada es geçeceğim.
4-Ayet ruhların yaratıldığında bütününe ey âdemoğulları ben sizin rabbiniz değil miyim hitabının yapıldığına kesin delildir.
Yine bu ayet bu ruhların tamamının evet sen bizim rabbimizsin diye iman ettiklerine dair de nastır.
5-Ayetteki zürriyeti Âdemi onların sırtlarından çıkardı nitelemesi kinaye ya da mecaz değil bu Âdemoğlu olarak nitelenen mahlukların aralarında zürriyet (baba oğul kız) ilişkisi olduğuna işaret için yapılmıştır.
 
"Tefsirler de Âdem’den kinaye edilmesi müşküldür" ifadeniz ve peygamberimizin değinmediği konu olarak bu olayı nitelemeniz hatalıdır.
Efendimiz bu konuda konuşmuştur. Bu ayet kaderin delillerindendir.
Örneğin İmam Ahmed b Hanbel’in rivayetini inceleyebilirsiniz. Bkz.[1] 

ابن عباس قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ((أخذ الله الميثاق من ظهر آدم بنعمان - يعني عرفه - فأخرج من صلبه كل ذرية ذرأها، فنثرهم بين يديه كالذر، ثم كلمهم قُبُلاً قال: أَلَسْتَ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى شَهِدْنَا أَن تَقُولُواْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنا كُنا عَنْ  هَذَا غَافِلِينَ أَوْ تَقُولُواْ إِنَّمَا أَشْرَكَ آبَاؤُنَا مِن قَبْلُ وَكُنا ذُرِّيَّةً مِّن بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ [الأعراف: 172-173]))

 
Bu rivayeti el Hakim el Müstedrek’te I.80 rivayet etmiş ve senedinin sahih olduğuna hükmetmiştir.
Konu hakkındaki hadisler oldukça çoktur. Detaylarında ruhlardan alınan misak gününde dünya hayatına geldiklerinde bu ruhların bir kısmının iman edecekleri ve cennetlik olacakları diğer kısmının da anne babalarının etkisiyle imanda yüz çevirecekleri haber verilmektedir.
Konu ile ilgili ayetlerden birisi de (Yasin 60) "ey Âdemoğulları biz sizlere şeytana tapmamamız konusunda onun sizin açık düşmanınız olması konusunda ahit almadık mı"

أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ

Ayetidir.
Yine Araf 172’ nin sonundaki 

أَن تَقُولُواْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِينَ

"Kıyamet günü geldiğinde biz bu verdiğimiz misaktan haberdar değildik dememeniz için " kaydı ile misak gününe dair atıf yapmaktadır. Yani mecaz ya da kinaye ihtimali yoktur.

[1]  Ahmed b Hanbel , el Müsned, h no: 2455;