İlim Dalı : Fıkıh | Konusu : Zekat |
Soruyu Soran : | Cevaplayan : Önder Nar |
Cevaplayanın Mezhebi: | |
Ekleyen : Sümeyye Abacı/2023-02-03 | Güncelleyen : Fıkıh Dersleri/2023-02-03 |
Soru: Asli ihtiyaçlar ve bunların maddi değerleri arasındaki fark ve buna göre zekata tabi olup-olmaması konusunda bir yanlışınız var. Ev var ev var. Boğaz içindeki ev 1 milyon dolar. Asli ihtiyaç sayıp zekata tabi değil diyorsunuz. Afyondaki evim 400.000 tl. bu ikisi nasıl eşit kabul edilir.
İkinci sorum; asli ihtiyaçlara sahip olmayan bir mükellef zekat vermez diyorsunuz. Ama bu şahsın nisap miktarını aşan örneğin 100.000 dolar birikmiş parası varsa bunun zekatını vermesi gerekmez mi?
el Cevab:
Amellerimiz kitap sünnet icma ve kıyas ve diğer şeri delillerle kayıtlıdır. Fakih bunları esas alarak fetvayı verir ya da nakleder.
Dinimizde toplumdaki orta halli insan ve aile, fakir insan ve aile, zengin insan ve ailelerin durumları gözetilmiştir.
Herkesin evi, arabası, aylık-yıllık ev iş ihtiyaç, gıda -yakıt vs. harcamaları kendine göredir.
Asli ihtiyaçlarda bu durum gözetilir ve evi olması bir yıllık nafakası, yazllık- kışlık ek ihtiyaçları, mesleki faaliyet ihtiyaçları gibi onlarca kalem o şahsa ve durumuna uygun dikkate alınarak asli ihtiyaçlarından sonra zekata tabi mal olarak altın veya gümüş ölçüsüyle zekata tabi olup olmadığı incelenir.
Boğaz içindeki evin fiyatını değil asli ihtiyaç olarak ev olmasını esas alırız. Ama devlet bazı özel coğrafyalara ek vergiler getirebilir. Bu fıkhi açıdan başka bir konudur. Ama bir ev ve arsası normal fiyattayken de aniden bir başka sebeple boğaz içindeki ev kadar kıymetlenebilir. Diğer taraftan 50 metre sonrası çok düşük fiyata sahip olabilir.
Asli ihtiyaç hüviyetindeki eve ek bir sebeple sahip olduğu yüksek değer sebebiyle bu ev 10 kat zekat nisabındadır diyemezsiniz.
Ev için ya da bir başka asli ihtiyaç için biriktirilen paraya zekat düşmez. Zira para biriktiren esasen asli ihtiyacının temini peşindedir.
Devletin zayıf zamanlarında daha fazla zekat toplama gayreti ile istediği fetvalar kabilinden olan bu tür fetvalar esasen çelişkilidir.
Bazı ne dediğini bilmez insanlar adeta ezber tekrarı yapar gibi asli ihtiyaçlar için biriktirilen paralara da o ihtiyacı alıncaya kadar zekat düşer iddiasını ısrarla çok takva bir şey söylüyorlarmış gibi tekrar ediyorlar.
Çelişki şuradadır.
Bu adam o parayla evi alırsa zekat dışı oluyor. Evi alıncaya kadar ise zekat mükellefi oluyor.
Fetva ise; asli ihtiyaçları olmayanların kendilerine göre bu ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir mali genişlik seviyesine ulaşmadan zekat mükellefi olmamalarıdır.
Delillerini daha önce paylaşmıştım;