Kadınların Nikâhtaki İradesiyle İlgili Hadislerin Anlaşılmasında Geleneğin Etkisi Serdar Murat GÜRSES
Makale genel olarak güzel bir özetlemedir. Konu birkaç yönüyle incelenmiş. Okuyucuya kolaylık olsun için makalenin konu fihristini buraya özetliyorum.

Makalenin Konu İçerik Fihristi
 
Giriş  s 24
(Kadınların nikah akdindeki iradeleriyle ilgili hadisler hakkında ön bilgi verilmiş)(Kadının nikâhtaki iradesinden kastımız, evlenirken görüşünün alınıp alınmamasıdır.)
1. Dul veya Buluğ Çağını Aşmış Kadınların Nikâh İradesiyle İlgili
Rivayetler  s25

1.1. Hz. Aişe Rivâyeti s26
Hz. Aişe, Rasûlullah’a câriye evlendirilirken görüşü alınır mı diye sormuş.
Hz. Peygamber: “Alınır” demiştir. Hz. Âişe: “Bekâr kızlar utanır’”deyince Rasûlullah: “Susmak onay yerine geçer” demiştir

1.2. İbn Abbâs Rivayeti s27
İbn Abbâs’ın nakline göre Hz. Peygamber, “Nikâh konusunda dulun kendi Rızası velîsinin rızasından önemlidir. Bekârın izni alınır, susması izin sayılır”Buyurmuştur.

1.3. Ebû Hureyre Rivayeti s29
Ebû Hureyre’nin (ö. 58/678) rivayetine göre Hz. Peygamber: “Dulun Görüşü (isti’mâr) alınır, bekârdan ise izin (isti’zân) alınır” buyurmuştur. “İzin Nasıl alınır ey Allah’ın Rasûlü?” Denildiğinde “Susması izin yerine geçer” cevabını Vermiştir.33 
Ahmed b. Hanbel, Buhârî, Müslim, Ebû Dâvûd, Tirmizî ve Nesâî, rivayeti aslı aynı, benzer bir sened ve lafızlarla nakletmiştir

1.4. Rivayetlerin Değerlendirilmesi s31
-Cumhura göre dul ile bekârın hükümleri birbirinden farklıdır.Âlimlerin çoğu dul kadın rızası   lınmaksızın evlendirilmez görüşündedir. Eğer evlendirilirse nikâh fesh olur. -Cumhur bekârın izni alınmaksızın evlendirelebileceği kanaatindedir.

-Mâlik, Şâfiî, Ahmed b. Hanbel Ve İshâk b. Râhûye babanın kızının görüşünü almadan evlendirmesini
Caiz olarak görmüşlerken, Ehl-i re’y bu nikâha karşı çıkmıştır. Cumhur, buluğ çağını aşan kadının nikâhtaki iradesiyle ilgili görüşlerinin Temellendirirken üç farklı delil kullanmaktadır. Bunlardan ilki velisiz Nikâh olmaz hadisi, ikincisi konuyla ilgili uygulamalar, üçüncüsü ise “Dulun görüşü, bekârın izni alınır” rivayetinin lugavî tahlilleridir.
-Hanefîler, Sevrî ve Evzâî’ye (ö. 157/774) göre baba, görüşünü almadan Kızını zorla evlendiremez. Susması izin yerine geçer.
-Buhârî bu hadisleri “Baba ve diğer velîlerin bekâr veya dulu ancak görüşlerini Alarak evlendirmesi” başlığı altında zikretmiştir. Yani Buhârî’ye göre bu Başlık ister dul olsun ister bekâr evlendirilmek istenen kadının görüşünün Alınması gerektiğini göstermektedir.

2. Kadının Rızası Alınmadan Kıyılan Nikâhların Rasûlullah Tarafından Fesh Edilmesiyle İlgili Rivayetler  s37
-Nuaym b. Abdullah kızını, eşi ve kızının görüşünü almadan bir yetimle Nikâhlamıştır. Kızını yüksek miktarda mehir teklif eden İbn Ömer’le Nikâhlamak isteyen anne, Hz. Peygamber’e gelerek itiraz etmiştir. Nuaym “Ben kızıma İbn Ömer’in verdiği kadar mehir veririm” deyince Hz. Peygamber
Nuaym’a “Kızını ve eşini bu evliliğe razı et” demiştir.85

--Kudâme b. Maz‘ûn kardeşi Osmân b. Maz‘ûn’un kızını İbn Ömer’e Nikâhlamış, Muğîre b. Şu‘be ise kızı annesinden istemiş, kız da Muğîre’yi Tercih etmiştir. Bunun üzerine olay Hz. Peygamber’e gelmiş, Rasûlullah “O yetimdir, görüşü alınmadan evlendirilmez” demiştir.100
-Ebû Hureyre ve Ebû Mûsâ’dan mervî tarikte Hz. Peygamber, eğer kız istemezse Evlendirmek caiz olmaz demiştir. 109 Ayrıca görüşü alınır ifadesi tek başına Kızın görüşünün alınmasının vâcib olduğuna delalet eder. Bu lafzı nedbe Yormak doğru değildir.110

3. Buluğ Çağına Ermeyen Küçüklerin Evlendirilmesi s41
Sonuç  s 43

Buluğ çağına ulaşmamış erkek çocuk ve kızın babası tarafından Nikâhlanabileceği hususunda icmâ vardır.111  
Ancak nikâh akdine müsaade Edilmiş, olması, evliliğin hemen başladığı şeklinde anlaşılmamalıdır.
--İmam Mâlik’e göre sadece Baba, Şâfiî’ye göre baba ve dede, kızı evlendirmeye yetkilidir. Ahmed b.
Hanbel’in konuyla ilgili fikri hakkında ihtilaf olsa da İmâm Mâlik’in görüşüne Uygun olan hüküm tercih edilmiştir. 
Hanefîlerde ise velâyet hakkını elinde bulunduran her velî çocuğu evlendirme yetkisine sahiptir.
--Buluğ çağına ermeyen kız çocuğunun evlendirilmesiyle ilgili olarak Hayız görmeyenlerin hayız müddetini üç ay olarak belirleyen ayet115
Kullanılmaktadır.116 Ancak ayet küçük çocuklarla ilgili değil, sağlık vb. Sebeple Âdet görmeyen kadınlarla ilgili olabilir.
----Küçüğün evlendirilmesi konusunda Hz. Peygamber ile Hz. Âişe’nin evliliği İle Hz. Peygamber’in amcası Hz. Hamza’nın kızı Ümâme’yi Ümmü Seleme’nin oğlu Seleme b. Ebû Seleme ile her ikisi de küçükken evlendirmesi Delil olarak alınmaktadır.117 
Ayrıca Hz. Ali’nin kızı Ümmü Gülsüm ve Zübeyr b. Avvâm’ın kızı Sabiyye’yi evlendirmesi de bu konudaki deliller Arasındadır.118
Konuyla ilgili kullanılan deliller, kavlî hadis olmayıp, Hz. Peygamber veya sahabe uygulamasına dayanmaktadır.
Kaynakça s45