Künyesi : Ebu'l-Huda | Lakabı : |
Tabakası : | E-Posta : |
D.Yeri : 1849 | D.Tarihi : |
Ö.Yeri : İstanbul | Ö.Tarihi : 1909 |
Görevi : Allame,Devlet Adamı,Kadıasker,Siyasetçi,Tasavvuf Şeyhi | Uzm.Alanı : Tasavvuf |
Görev Aldığı Kurumlar : | Mezuniyet : |
Bildiği Diller : Arabça, Osmanlıca | Mezhebi : İtikad : , Amel : , Ahlak : |
Ekleyen : Fıkıh Dersleri/2014-01-05 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Muhammed Ebû’l-Hüdâ es-Sayyâdî Şeyh Seyyîd
İkinci Abdülhamit devrinin önde gelen yöneticilerindendir. Halep’lidir. Sayyadi ailesine mensuptur. Osmanlı bürokrasisinde şeyhülislamlıktan önce en yüksek dini mevki olan Rumeli Kazaskerliği’ne kadar yükselmişti.
Abdülhamit Han’ın en yakınlarından biri oldu. Özellikle Arabistan sorunlarında danışmanlık yaptı.
II. Abdülhamid’in danışmanı Şeyh Seyyîd Muhammed Ebû’l-Hüdâ es-Sayyâdî, aynı zamanda bir Rıfai şeyhiydi.
Ebû’l-Hüdâ es-Sayyâdî’nin asıl adı “Muhammed” olup, künyesi “Ebû’l-Hüdâ”dır. Irak ve Sûriye’de “Sayyâdî” nisbesiyle bilinen kabileden olduğu için “Sayyâdî” denilmiştir.
1849-50 yılında Sûriye’de, Ma’arratü Nu’man bölgesindeki Hanşeyhûn kasabasında dünyaya geldi. Nesebleri Hz. Hüseyin Efendimize (r.a.) ulaşmaktadır. Babası Rifâîyye tarîkatına mensup Şeyh Hasan Vâdî’dir. Babasının etkisiyle Halep Şeyhü’l-Meşihat dâiresinin şeyhi Seyyîd Alî ibn Hayrullah es-Sayyâdî‘ye bağlanmış ve kendisine Rifâîyye tarîkatı icâzetnâmesi ve hilâfeti verilmiştir.
Abdülhamid’in en yakın danışmanlarındandı
Daha sonra önce Halep, Bağdat ve Diyarbakır‘da ‘Nakîbü’l-Eşrâf’lık görevlerinde bulunmuş, ardından 1876 yılında İstanbul’a gelerek Sultân II. Abdülhamid Han’ın yakınları arasına katılmış ve ‘Şeyhü’l-meşâyihlik’ vazifesini üstlenmiştir.
Bu hızlı yükselişini çekemeyen çevreler tarafından padişaha şikâyet edilmiş ve bir müddet gözetim altında tutulmak üzere memleketine gönderilmiştir. Ancak kendisini tutan hükümdar tarafından tekrar İstanbul’a davet edilmiş ve ilmîye rütbelerini sırasıyla geçerek Rumeli Kazaskerliği’ne getirilmiştir.
1878’de İkinci Meclis-i Mebusan’a Halep temsilcisi olarak girmiş, meclisin feshiyle padişahın danışmanı olarak sarayda kalmıştır. Arapları iyi tanıması, onlara yönelik politikalar üreten siyasi kabiliyet ve becerileri nedeniyle padişahın itimat ettiği yakın danışmanlarından olmuştur.
Yaklaşık yirmi sene boyunca Hilâfet ve İslâm birliği için çalışmış, hükümdara destek olmuş, Suriye’deki karışıklıklara müdahil olarak fikirleri ve nüfuzu ile bu karışıklıkları engellemiştir.
Aynı zamanda Tercümân-ı Hakîkat’de Araplar’a hitap eden makaleler kaleme almıştır.
Şeyh Ebû’l-Hüdâ Efendi, II. Meşrûtiyet’in ilânından sonra, Yıldız Sarayı Kütüphanesi’nde görevli oğlu Hasan Halit ile beraber hafiyelik suçlamasıyla tutuklanmıştır.
Sultan II. Abdülhamid Han’ın tahttan indirilmesinden az bir zaman önce, geçirdiği uzun bir hastalığın ardından Şubat 1909’da Büyükada’daki köşkünde Hakk’ın rahmetine kavuşmuştur.
Naaşı çok kalabalık bir cemaat ile Eyüp’te Yahyâ-zâde Tekkesi yanındaki Ebû’l-Hüdâ Kütüphânesi’nde bulunan türbeye defnedilmiştir.
Kabri Eyüp’den Haleb’e nakledildi .1964 yılında kabri açılarak cesedi, Halep’te Halep kalesine muntazır Sultan Abdülhamid Han tarafından yaptırılan Evkaf Müdürlüğü binası içindeki türbeye nakledilmiştir.
Eserleri :
Da’i’r-Reşâd Li Sebili’l-İttihad ve’I-İnkıyâd
Medeniyet-i İslamiye Risalesi Tercümesi
Hidayetü’s-Sâ’i bi sulûk-i Tarikat-i el-Gavs er-Rifai, ( Ali Bey matbaası), 113 s. İstanbul, 1873: Cisrü Şuğur’da Nâkibü’l-Eşraf iken 1873 tarihinde yazılmıştır.
El-feyz el-Muhammedi ve'l-Meded el-Ahmedi, (Matbaatü’l-Cevâib), 207 s, Konstantiniyye, 1298 H: 1881
Tarikii’s-Savab fisalat ala’n-Nebi, , 72 s, İstanbul 1302 H
Sabahe ’l-Münîr, 32 s, Mısır 1300 H: 1883
El-Fecri’l-Münîr, (Bulak Matbaası), 94 s, Mısır, 1300 H:
Kîladetü’l-Cevâhir fi zikre’l-Gavs er-Rifai Etba’ihi’l-Ekâbir, 487 s, Beyrut 1301 H:
Dava’üş-Şems, (Hacı Muharrem Efendi Matbaası), 161 s, İstanbul, 1301 H: 1884
Risale fi Hakk-ı Hadis el-Mütevâtir. 12 s, Beyrut 1301 H: Yine aynı tarihte (1884) Beyrut
El-înaye er-Rabbaniye fi mülahhas et-Tarika er-Rifaiyye, 43 s, İstanbul 1301 H: 1883 İstanbul
Kalaidü’z-zeberced, 183 s, Beyrut 1885:
Kurretü’l-ayn fi Medhi’î-İmam Ebi’l-Alemîn, 63 s, İstanbul 1302 H: 1885 İstanbul
Ayatü’l-irfan fi Mevlid Seyyid Veled Adnan, (Mihran Matbaası), 16 s, İstanbul 1302 H: 1885 İstanbul Maarif Nezareti
Kavâ’ide’l-Mer’iyye fi Usul-i Tarikati’r-Rifaiyye, 40 s, Mısır 1305 H: 1888 Mısır
Nuri ’l İttisaf fi Keşfi Zulmeti ’l-Hilaf, 35 s, Mısır 1306 H: 1889 Mısır
Tenvirü’l-ebsâr fi tabakâtis-sâdâti’r-Rifâiyye, 138 s, Mısır 1306 H: 1889 Mısır
Zahiretü’l Me’ad fi zikr-i Benî Sayyadi, 61 s, Mısır 1307 H: 1890 Mısır
Akdi’n-NâHd fi adâb eş-Şeyh ve’l-Mürid, 22 s, Mısır 1307 H: 1890 Mısır
Er-Ravda’l-Bisa fi eşher el-Butunu’lKureyşiyya bi Şam, 142 s, İskenderiye 1892
Taştîr Kasidetü’lBür’e, 15 s, Basra 1309 H: 1892
en-Nefahâtu’l Muhammediyefî erba’ine’l ehâdisi’l-Ahmediyye, 48 s, Mısır 1313 H: 1896
Kenze ’l-Mutalsem fî Medidi en-Nebi Li veledihi el-gavs er-Rifai A ’zam, 100 s, Mısır 1313 H: 1896 Şifâu’l-Kulûb bi Kelam en-Nebi el-Mahbub, 68 s, Mısır 1313 H: 1896
Tıbyan el-Cami’ beyne’l-Hikme ve’l-Beyan, 154 s, Mısır 1897
Nefahâtu’l-lmdad, 46 s, Beyrut Tarihsiz:
Ukudu’l-Elmas, 205 s, Mısır 1315 H: 1898
et-Tarikati’r-Rifaiyye, ( Matbaatü’s-Saade), 94 s, Mısır 1907:
Riyazat’a-l Asma fî ahkâm ez-Zikr ve’s-Sima, 91 s, Mısır 1903:
Rahatü’l-Ervah, 96 s, Mısır 1321 H: 1903
Burhanu’s-Sadıkfı Tenzihi’l Halik, (Matbaatü’s-Saade’), 20 s, 1326 H: 1908
Bağiye evvel-i ifham fi ’l ferikeyni ’l-hal ve ’l-makam
Divan-ı berâhine ’l-Hikem
Hazreti Itlakfi mekârimü ’l-ahlak
Tatbikü’l Hükmü ’t-Tarikati ’l-âliye ale 7 ahkâm eş-Şer ’iye en-Nebeviye
Vazife’lArabfiHakikatü’l-Müslim elMüteeddeb
Feraid fi ’l akaid
Sırati’l Müstakim fi tefsiri’l Bismillahirrahmanirrahim.
Hakikatü’l Muhammediye fi şe ’n Seyyidü ’l Beriyye
Kevkebü’l-Zâhir fi menâkibi ’l-Abdülkadir
Medar el-Nebevi fi hükmi’l ahdil Alevi
Kaladetü’l-nehr fi şerhi ’l-hizbi ’l-bahr
Nuhbe fi ahkâmi en-Neseb
Seyahate! Kalem fi’l-Hukm
Silsileti’l Necah
Meşcere’l Envar fi âli en-Nebi Ethar
Ukudu’lcevâhir fi en-Nesebi es-Sayyadi Tâhir
Silsileti’lârifin fı’l-ihbar Seyyidina el-Aktab el-Câmi’l Mehdi Burhaneddin
Cevârihi’l-Şafak fi tabakati ’l sâdatü ’l Eşraf
Esrarü’l-vücud el-insaf
Muhabbetü’l-Sâlikin
Ravza el-Bisam fi eşher el-yuzn el-Kureşîfi ’ş-Şam
Furhe’l Ahbâb fi ’l-ahbar el-esbae ’l aktâb ’
Keşfii’n-Nikab el-eşkal ammaze amme ’l cehil fi kelimetü ’l halhal
Kalaidetü 1-Asnecidiye
Gunyetü’s-Sâdıkin fi Tarikatü ’s-Salihin
Gunyetü’t-Talibin fi sulûk-i Tarikat-ı Şeyhü’l-Arifin
Hadikatü’l-Feth fi zikri Şatâhin ve ’ş-Şath
Seshum es-Sâib likebd miri âzi Eba Talib
Ebhatü'l-câhid fî isbat harik el-avâid
Tarihü’l-Hulefa ve en-Nebi Mustafa
Fethu’r-Rabbani fî menâkib eş-Şeyh Haşan Kaltâni
Garra el-Aleviyye fi ’l intişar li Sâdati ’r-Rifaiye
Nur-i behli fî ahyar vâlid Seyyidina el-îmam er-Rifai Mevlana es-Seyyid es- Sultan Ali
Şifaü’s-Sudurfı’l-Ferikeynmürettibeti el-Hâfa Mevâli Zuhur
Tarihü’l-Vahde li’l-Gavs er-Rifai
Ta'tir eş-Şamfî ahyar Mevlana es-Seyyid Ali bin Hüzzam
Behçetü’z-Zaman fî ma ser halife-i Seyyid Veled Adnan Mevlana es-Sültan el-Gazi Abdülhamid Han Nasrehur rahman
Adab el-Müslimin el-mahveze an Seyyid el-Mürselin (s.a.v)
İltifatü ’l hedaiye fî sinîn-i Nebeviye
Akaidü ’s-Sadatü ’l-Hanefiye
Esiretü ’l-Ahmediye
Hakkü ’l-Mübin fî behati ’l Hasidin Ta’tirü ’l-Mehâzır fi ’l ahbar el-aktab el-erbai ’l-ekâbir
Bürhanu’r-Rahman
Kilyetü ’l-Hedâiyye
Şevard el-Edep
Esrâr-ı esmâü ’l-Hüsna
Esrâre ’l-Ervah
Revâtibel-Usbu ’iyye
Kenzü’l Mutasım fî medid en-Nebi (s.a.v) li veledi’l-gavs el-azam er-Rifai
Eşrefü’l-yazıh fi tercîhi ’l meşayıh
Hülasatü’l Beyan fi Hükmi Nev ’i İnsan
Hasenatü’t-Tevhidfî Sahaifı ’s-Sultan Abdülhamid
Reddiye
Hadratü’l Itlakfî Mekârim-i Ahlak
Füsulü’l-Hikem
Eşrefîi’l-Vesâil
Mefahim’l-Beyti ’l-Osmani el-âli ve vûcubu ta ’ati ’s-Sultan
Ta’zimu İmame ’l-müslimin li-nusreti ’d-din
Ma’na “Hubbu ’l-Vatan mine ’l-iman ”