Ali el-Hafîf

Çağdaş Mısırlı hukukçu

Ali Muhammed el-Hafîf, Menûfiye'ye bağlı Şühedâ köyünde doğdu.

İlk öğre­nimini burada gördü ve Kur'ân-ı Kerîm'i ezberledi.

1903te Ezher'e girdi.

Üç yıl burada okuduktan sonra Medresetü'l-kazâi'ş-şer'î'ye geçti.

1915'te buradan mezun olarak aynı okula hoca tayin edil­di.

Altı sene bu görevde kaldı.

1921 de şer'iyye mahkemesi kadısı, sekiz yıl sür­dürdüğü bu görevden sonra Vakıflar Bakanlığında avukat, daha sonra da mescidler müdürü oldu.

1939'da üniversite­ye geçti ve Kahire Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yardımcı profesör olarak göreve başladı.

1944te profesör oldu ve emekliliğine kadar (1951) bu görevde kaldı.

Emekli olduktan sonra da aynı fa­kültenin yüksek lisans bölümünde ders­lerine devam etti.

Ali el-Hafîf 1953 yılında Yüksek Arap Araştırmaları Enstitüsü'nde (Ma'hedü'd-dirâsâti'l-Arabiyyeti'l-âliye) çalışmaya baş­ladı ve ölümünden kısa bir süre öncesi­ne kadar buradaki çalışmalarını sürdür­dü.

1962de kurulan İslâm Araştırmala­rı Akademisi'ne (Mecmau'l-buhûsi'l-İslâmiyye) aynı yıl, Ezher Yüce Meclisi'ne de 1967'de üye oldu.

Bağdat ve Hartum üniversitelerinde misafir profesör olarak ders verdi.

Daha sonra Mevsûatü'l-fıkhi'l-İslâmî (İslâm fıkıh ansiklopedisi) ve ahvâl-i şahsiyye kanunu tasarısı hazırlık ko­misyonuna,

1969 da da Mısır Dil Akade­misi'ne (Mecmau'l-lugati'l-Arabiyye) üye seçildi.

Akademinin özellikle kanun ve şeriat komisyonundaki çalışmalarına ka­tılarak hukuk terimlerinin tesbitinde bü­yük yardımları oldu.

1976 yılında sosyal ilimlerde devlet takdir ödülünü kazandı.

Ali el-Hafîf Kasım 1978 de vefat etti.

Bilhassa özel hukuk alanındaki çalış­malarıyla dikkati çeken Ali el-Hafîf, İs­lâm hukuku nazariyesi ve tatbikatındaki hizmetleriyle çağdaş Mısır hukukçu­larının önde gelenleri arasında yer alır.

Eserleri:

• el-Hilâfe;
• eş-Şerikât fi'l-Fıkhi'l-İslâmî;
• Nazariyyetü'n-niyâbe 'ani'l-gayr,
• el-Hak ve'z-zimme;
• Ahkâmü'l-mu'âmelâti'ş-şer'iyye;
• Esbâbü ihtilâ-fi'l-Fukahâ';
• ed-Damân fi'l-Fıkhi'l-İslâmî (Bulak 1971-1973; Kahire 1985);
• ei-Mülkiyye fi'ş-şeriati'l-îslâmiyye;
• el-Bey fi'l-Kitâb ve's-Sünne;
• el-İrâdetü'l-münferide fi'l-fıkhi'l-İslâmî;
• Ahkâmü'l-vasiyye;
• eş-Şerike ve'l-hukuku'l-müte'allikatü bihâ;
• Fıraku'z-zevâc.

Tamamı basılı olan bu eserlerin yanısıra Ali el-Hafîf in başta Mecelletü'l-kânûn ve'l iktisâd olmak üzere çeşitli der­gilerde yayımlanmış ilmî makaleleri ve Mevsû'atü'l-fıkhi'l-İslâmi'de yer alan ansiklopedi maddeleri bulunmaktadır (bk. Ali el-Havfî, s. 169-170).