Çilingirânlar (Cemâat-iÇilingirân-ıHâssa)

Maaş defterlerine “cemâat-i çilingirân-ı hâssa” olarak kaydedilen hassa çilingirlerinin öncelikli görevi sarayın kilit ve anahtar ihtiyacını karşılamaktı. Bunun yanında 16. yüzyıla ait in’am defterlerine göre bu sanatçılar kilitlerin yanı sıra mum makası, çanta demiri, gem ve fener gibi eşyaların da olması bu bölüğün sarayın ihtiyacı olan küçük madeni objeleri de hazırladığı anlaşılmaktadır. Padişaha sunulan bu eşyaların sıradan nitelikte olmayıp bir süsleme programından geçirilerek sanat eserlerine dönüştürülmüş olduğu düşünülmektedir.

Ehl-i Hiref defterlerine göre Sultan II. Bayezid döneminden itibaren kurumda var olan hassa çilingirlerinin mevcudu 1526 tarihinde yirmi olarak görülmektedir. 1596 tarihli defterde ise sayıları otuz beşe kadar çıkan bu sanatkârların adedi 18. yüzyılın başında iki olarak görülmekle beraber son maaş defteri olan 1796 tarihlide sayıları artarak dörde çıkmıştır. Bu durum, kurumun kapanışına kadar varlığını sürdüren bölüğün ürettiği objelerin sarayın her dönem ihtiyaç duyduğu eşyalar olmasına bağlanabilmektedir.