Haramlık Helallik Açısından Yiyecekler Ve Yemeklerin Yenilmesinin Hükmü, Misafirlikte Şüpheli Parayla Alınıp Hazırlanan Yemeklerin Yenilmesinin Hükmü, Kaynağını Bilmediğimiz Bir Eti Yemenin Hükmü, Ehli Kitabın Kestiklerinin Yenilmesinin Hükmü, Alevilerin İkram Ettikleri Yiyecekleri Yemenin Hükmü

Soru: Hocam bir çok yere, özellikle akrabalarımıza misafirliğe gidiyoruz. Gittiğimiz zaman genellikle misafire yapılan yemek et ve et ürünlerinden oluşuyor. Önümüze yemek geldiği zaman helal kesime uygun olup olmadığı konusunda tereddütlerim oluyor. Akrabalarım da genel olarak bu hususa dikkat etmezler(helal kesim ve ya haram). Ama şöyle de bir sorun var yemediğim zaman akrabalarım genellikle küsüyor, küsmese bile kalpleri inciniyor neden yemiyorsun diye. (Beğenmediğim veya onları alçak gördüğüm düşüncesiyle). Bu konuda ne yapmalıyım? Helal olup olmadığı belli olmayan yiyecekleri yememek mi yoksa kalpleri kırmamak mı? (NOT: Akrabalarım din konusunda, özellikle bu tip konularda hassasiyetleri yok denilecek kadar azdır.)

el Cevab:
Müslüman bir ülkede Müslüman bir bireyin İslami bir hassasiyet ve değer konusunda nşa da utanmaması gerekir.
-bu sebeple en uygun bir lisanla yiyecekler konusundaki dini ve sağlıkla alakalı değerleri paylaşarak bilinç oluşturun . ilk anda aa... deselerde sonra kabulleneceklerdir.
-mesela hassasiyetinizi bana yazın bende mulahazalarımı yazayım .

Mülahaza: Salam , sucuk , sosis vb. yemiyorum.Kola fanta gazoz gibi gazlı icecekleri içmemeye çalışıyorum.Aromalı içecekler konusunda temkinli davranmaya çalışıyorum.(alkolde eritildiği kimine göre alkol etkisi gitmediği için).Çikolata vb. yapım maddesı tam olarak bellı olmayan şeyleri yemeye çalışıyorum.e104 katkı maddesi bulunan şeyleri yememeye çalışıyorum(vücuda zararlı etkisinden dolayı). Bu tip şeylere hassasiyet göstermeye çalışıyorum.(Evde bile sorun olabiliyor.Annem ye bişi olmaz gibisinden ikazları oluyor.) Bunlara dikkat ettiğim zaman misafirlikte hiç bişi yiyemem gibi bir durum oluyor. Gelen içececek kola fanta gazoz yapılan yemek köfte tavuk olunca.

el Cevab: Bir yiyecek tıbbi açıdan zararlıysa bu zarara göre dini açıdan bedene zarar vermenin hükmünü alır. Zararı kesinse haram değilse mekruh olur.
-Bir yiyecek hakkında açık nas varsa yasaklayıcı mahiyette haram hükmünü alır. Kesin yasaklayıcı değil de uzak durma şeklinde bir tavır alınmışsa o zaman da mekruh hükmünü alır.
-Bazı cemaatlerde Allah’ın adının anılmadığı kesimlerle kesilen hayvanların etleri yenilmez diye bir fetva seslendirilir. Durum ise öyle değildir. Kasden Allah’ın adının anılmadan kesildiği durumlarda et yenmez. İhmal sebebiyle ya da unutularak Allah’ın ismi anılmadan kesilen hayvanların etleri yenilir.
-Ehli kitabın yemeklerinin “içinde bizim şeriatimizde haram olanlar hariç” yenilmeleri caizdir. Kestikleri de ‘kesme usullerinde ayrıca bir haramlık yoksa’ caizdir.

اليوم أحل لكم الطيبات وطعام الذين أوتوا الكتاب حل لكم وطعامكم حل لهم
Kendilerine kitap verilenlerin yemeği size helal, sizinkilerde onlara helaldir... [1]

Mülahaza: O zaman bu helal gıda sertifikası olayı et ürünlerinde dediğiniz şeyler olduğu sürece geçerliliğini yitirmiş mi oluyor? Çünkü o sertifikaya göre Allah'ın adı anılması şartı koşulmakta diye biliyorum da.

el Cevab: Tabii ki ehli kitabın kestiklerinin ve yediklerinin ehli kitap normlarında olmasına da dikkat etmek gerekli.
-Helal gıda sertifikası fabrikasyon ürünlerde gayet isabetli bir uygulama olur. Yaygınlaşmasına katkıda bulunulmalıdır da. Ama helal gıda sertifikasının da güvenilir şahıs ve kurumların onayın ayrıca ihtiyacı vardır.


Mülahaza: Yani hocam, ben bir akrabama gittiğimde kaynağını bilmediğim bir eti yiyebilir miyim mekruh hükmüne binaen? Bir de evde salam sucuk sosis vb. yiyecekleri. (Türkiye'de üretilen ve kesilen hayvanlar için) Hangisi daha uygun olur? Bu hadis aklıma sürekli 'Haramlar, helaller bellidir şüphelilerden uzak durun' hadisi gelince kendimi engelleyip yememek mi yoksa mekruhluk hükmü mü?

el Cevab:
Helal yiyecekler o kadar çok ki, onca helali size burada nasıl yazayım kitaplık konu bu.
Ey iman edenler yeryüzündeki size helal kılınmış olanlardan yiyin, şeytanın sizi haram kılınmışlarla kendine uydurmasından sakının, bilin ki şeytan sizin gerçekten ve apaçık düşmanınızdır. [2]

يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِين

Hadisi şerifte;
“Bir zaman gelir, insanları yediklerinin içtiklerinin haramdan mı helalden mi olduğunu önemsemez olurlar”[3], buyruluyor.

يأتي على الناس زمان لا يبالي المرء ما أخذ منه، أمن الحلال أم الحرام

Bu çerçevede hassasiyetiniz, iman sahiplerinin hassasiyetidir. Bunu koruyun ve kaybetmeyin. Ve etrafınızla bu bilincinizi paylaşın.
Sahipleri Müslüman olan ve hassasiyetleri olan firmalardan helal sertifikasına sahip olanlardan özellikle alın.
Yöresel olarak İslami kesim usullerine dikkat eden kasaplar Elhamdulillah çok var. Onlardan alışveriş ederek kesim konusundaki değerlerimize sadık kalın.
-Misafirliğe gittiğinizde bu güzelliğinizi en uygun üslupla sorulmasını sağlayarak paylaşın.
Burada da soru soruldukça bir nebze bu konularda katkılarda bulunmaya çalışıyoruz. Bir başka soruda bir başka açıdan konuyu gene açarız.

Soru Sahibi: Firdevs Karagülle
Soru: Misafirliğe gittim o evin akrabası içki yaptığını söylüyor ya da ateist olduğunu ama çok bilinçli değil anladığım kadarıyla mesela bu kişi kurbanda kesiyormuş. Burada mesele bana bahçede ekilenlerden bir şeyler verdi onun böyle yiyecek gibi hediyesini almasam sanki onu kırardım. Herkesin günahı kendine kırmayım deyip aldım. Peki yanlış mı yaptım? (24 Eylül 2014)

el Cevab:
Gayrimüslimlerin yiyecek ve içecekleri dinimizdeki helal ve haramlık ölçülerine uyduğu çerçevede helal olur ve haram olur.
Aynı yiyecek ve içecek bir Müslüman tarafından size ikram edilse yemeniz caizse gayrimüslimin ikram ettiği şeyi de yiyebilir içebilirsiniz.
-Bazı özel hükümler vardır. Mesela müşriklerin şirk koştukları şeylere adadıkları kesimler adaklar. Bunların etleri yenmez. Bilmeden yenilse yiyen Müslüman mazur olur. Ama yemeğini yiyip ikramını içtiğiniz insanların dinlerine ve temizlik anlayışlarına da dikkat etmekten uzak durmamalısınız .
''Sizden biriniz ancak müminlerle arkadaşlık etsin ve yemeğinizi ancak Allah’tan korkan (takva sahipleri) yesin'' hadisini de aklınızda tutun. 

لا تصاحب إلا مؤمنا و لا يأكل طعامك إلا تقي

Mülahaza: Mehmet Casim Tanyeri 
Bizler Alevi’si, Sünni’si, Hıristiyan’ı, Yahudi’si, Ermeni’si kısaca her din ve milletten beraber yasıyoruz... Sorum şu; alevilerin kendi bayramları veya özel günlerinde kestikleri etlerden yemek yapar etraflarına dağıtırlar... Acaba bu yemekleri yenir mi... İnançlarına bakarsak her köyde inançları farklı. Konuyla ilgili açıklama yaparsanız sevinirim. Bu arada Hatay Alevileri ile Orta Anadolu Alevileri farklı biliyorum.

el Cevab: 
Ehli Kitabın kestikleri yenilir. 
Genel olarak Alevilerin de kestikleri yenilir. Çünkü İslam dairesi içindedirler. Ehli kıbledendirler. 
Ülkemizdeki Alevilerin Caferiyye, isnaaşeriyye alevileri, tahtacılar, kızılbaşlar, nusayriler vs grupları var. 
Hz Ali’ye ilah diyen alevilerin bile olduğunu duyuyoruz. 
Allah iman eden Hz. peygamberi peygamber kabul eden ve getirdiği kitaba iman ettiğini ifade eden her alevi islam dairesi içindedir. Bu genel kuralı uygulamanız caizdir. Ameli hataları olsa da...
 
Bunun yanı sıra açıkça bir ayete muhalif davranan veya ayetin açık hükmünü inkar edenler varsa onların da kestiklerini ve yemeklerini yememek uygundur.

Soru Sahibi: Mekke Medineye Vurgun
Soru: Alevilerin yiyeceklerini bize ikram edilenleri veya kurban kestikleri etlerini yemenin hükmü nedir? Kimisi yenilir diyor kimisi yenilmez diyor ne yapmamız gerek?

el Cevab: İman sahiplerinin kestikleri ve yemekleri (helallik sınırlarını ihlal etmiyorsa) yenilir, içilir.
-Hayvanların kesimi sırasında kasten terk edilmediği sürece besmele çekilmese de etinin yenilmesi racih fetvaya göre caizdir.
-Kasten besmele çekilmeden kesilen hayvan murdar hükmündedir. Bilinirse yenilmez.
-Alevilerin iman sahiplerinin kestikleri yenilir.
 

Soru: Alevi bir kadının (gusül abdesti almıyorsa) yaptığı yemekleri yiyebilir miyiz?

el Cevab:
Aleviler 3 sınıftır.
1-İnançlarında İslam dini çizgisinde olup ta ek bazı değerleri doğru kabul edenler ya da aşırı derecede ön plana çıkaranlar. 
2-Temel İslam inanç ve ameli esaslarını bizlerden farklı içeriklerle kabul edip müslümanız diyenler ama detay ve içerikte inanç amel değerlerine muhalefetleri zaman zaman fıska küfre varanlar.
3-Ateist aleviler. Aleviliği bir siyasi muhalefet tarzı olarak kabul edenler ve Alevilik altında yaşayan ilhad değerlerine sahiplenenler.
Birinci grup ile evlenilir, yemekleri yenilir dostluk yapılır.
İkinci grupla evlenirken dikkatli olunmalıdır. Yemekleri ve dostlukları ihtiyaten ya uzak durulmalı ya da test edilerek kabul edilmelidir.
Üçüncü grup bildiğiniz ateistlerdir. Ama ateistlerin avamıdır. Onlarla nasılsanız bunlarla öyle olmalısınız.

Mülahaza: İsmail Cem Demirel 
Ben anlamadım yemekle alakası ne? Misal dinsiz bir adam ziyafet verdi bana da yemek ikramında bulundu. O kişi dinsiz diye yemekleri yenmez mi?

el Cevab: İslam dininde yenilmesi içilmesi ve kullanılması helal olanlar müslümanlar tarafından takdim edilse de kafirler tarafından size ikram edilse de yenilip içilir. Yenilmesi içilmesi caizdir.
Konunun inançla alakası şudur. 
İnanç değerleri olmayan insanlar islam ve müslümanların haram ve helal değerlerini bilmezler veya umursamazlar. 
Onlar harama helale dikkat etmeyeceklerinden dolayı onların yemekleri ve ikramlarına şüpheli yaklaşır ve uzak dururuz.
''Ancak Müslümanla arkadaşlık yap ve yemeğini ancak Allahtan korkanlar yesin'' hadisi 
''Haram bellidir helal bellidir’’ hadisi 
''Temiz olanlar size helal kılındı... pis olanlar haram kılındı” ayetleri ve daha çok sayıda yeme içme ve kullanılması caiz olan ve olmayanla alakalı ayet ve hadisler ancak iman sahipleri tarafından öğrenilir ve uygulanır. Konunun imanla alakası; imanın ameli sadece müminlerin hassasiyetle uygulayacak olmalarıdır.
Şarapla pişirilmiş eti yemek helal midir haram mıdır? Problemi, Yaşar Nuri tarafından seslendirilmiştir. Şarapla yemek pişirmek haramdır. Şarap necistir. Müskirdir çünkü.
Ama pişirilme sonrasında necaset sebebi olan iskar özelliğini kaybetme durumu var ve netice itibariyle necis değil diye düşünenler olabilir. Bu durumda iman sahibinin tavrı o yemekten ve o şekilde yemek pişirenden uzak durmaktır.

Mülahaza: Yavuz Kaplan 
Eğer kişinin gusül abdesti almadığında şüpheleniyorsak yaptığı yemek yenir mi?
Bu yüz binlerce insani ilgilendiren bir sorun.

el Cevab:
Gusül alması gerekirken almadan yemek yemek ihtiyaç halinde caiz olur. Ama öncelikle gusülsüz bir namaz vaktinin tamamı geçirilmemelidir. İmkan varsa da gusülsüz yemek yapılmamalı ve yenmemelidir. (Bir İslami edep olarak)
-Gusülsüz olan kadının yemek yapması ya da pişirmesi haram değil caizdir. Yemek pişirmede gusül şartı koşulsa kadınların adet dönemlerinde pişirdikleri yemeğin yenilmemesi gerekirdi.
Bir insanın dininden şüpheleniyorsak o insanın pişirdiğinden uzak durulmalıdır. 
-Bir haramı bir helale katacağından şüphelenirsek o yemekten de uzak durmak dindarlıktır. Sosyal hayatta çok zor pratiği olan şeyler bunlar ama dindarlık zaten yapılmasında zorluk olan şeyler de içerdiğinden bu konuda hassasiyet çok önemsenmelidir. 
Haram şeylerin yenilmesinin veya işlenmesinin fertlerin dindarlık istekleri ve yönelişlerini derinden etkilemesi bir başka önemli durumdur. Kanı haramlarla zehirlenenlerin dini tahrifleri ve dindarlık değerlerini hafife almaya başlamaları da şüpheli şeyleri önemsememelerine sebeptir. Yani ''Allah’ın rızasına olması gerektiği gibi önem vermemeye başlamalarına...
Efendimiz ''helal belli haram bellidir. Aralarında şüpheli durumda olan şeyler vardır. İnsanların çoğu bunları bilmez(önemsemez) kim şüpheli şeylerden sakınır uzak durursa, dinini ve namusunu güvene almış olur. Dikkat edin! Kim şüpheli şeyleri yapmaya düşerse harama düşmüş olur...'' buyurmuşlar ve bu durumdan sakındırmışlardır. [4]

إن الحلال بيّن والحرام بيّن ، وبينهما أمور مشتبهات لا يعلمهن كثير من الناس ، فمن اتقى الشبهات فقد استبرأ لدينه وعرضه ، ومن وقع في الشبهات فقد وقع في الحرام ، كالراعي يرعى حول الحمى يوشك أن يرتع فيه ، ألا وأن لكل ملك حمى ، ألا وإن حمى الله محارمه ، إلا وإن في الجسد مضغة إذا صلحت صلح الجسد كله ، وإذا فسدت فسد الجسد كله ، ألا وهي القلب

[1] el Maide 5
[2] el Bakara 168
[3] el Buhari, es Sahih, h no: 1954 
[4] el Buhari, es Sahih H no: 51,1920; Müslim, es Sahih, H no: 3004; et Tirmizi, es sünen H no: 1122; Ebu Davud es Sünen H no: 2895; İbn Mace, es sunen H no: 3892; en Nesai, es Sünen, H no: 5061; Ahmed b. Hanbel, el Müsned H no: 1800,1809