Hit (4737) M-247

Medine Araştırmaları Merkezi

Yazar Adı : İlim Dalı : Diğer
Konusu : Dili : Türkçe
Özelliği : Makale Türü : Müstakil
Ekleyen : Nurgül Çepni/2009-07-04 Güncelleyen : /0000-00-00

Medine Araştırmaları Merkezi

Medine-i Münevvere hakkında muazzam bir kültür mirası bulunmaktadır. Asırlar boyunca bu hususta çok şey yazılmıştır. Bu kutlu şehrin faziletleri, tarihî yerleri, orada cereyan etmiş tarihî hâdiseler, bu şehrin yetiştirdiği dikkate değer şahsiyetler, Siyer ilminden şiire kadar çeşitli ilimlere yaptığı katkılar gibi alanlarda birçok kitap telif edilmiştir. Medine konusunda kitabın yazılmadığı hiçbir asır, hatta hiçbir nesil bulmak mümkün değildir.

Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve selem)’in “Allahım! Medine sevgisini içimize yerleştir.” (Buhari, Fezâilu'l-Medine 11, Menakıbu'l-Ensâr 46; Müslim, Hac 480) duasının kabulünün bir tezahürü olarak, Allah Teâlâ Medine sevgisini Müslümanların kalblerine ekmiştir.

Ne var ki bu hususta biz Müslümanları bekleyen iki görev bulunmaktadır: Birincisi: Medine hakkındaki bilgi dokümanları dünyanın yüzlerce kütüphanesine dağılmış yazma veya matbû kitaplarda veya arşivlerde beklemektedir. Bu dokümanları, bilgi kayıt merkezlerinde toplamamız gerekir. İkincisi ise bu malzemeleri inceleyecek araştırmacılar yetiştirmek ve o kadroyu bu işe tahsis etmektir. Zira bu dağınık malzemeyi ayıklamak, tasnif etmek, değerlendirmek, analiz etmek, karşılaştırmak, yanlış ve hatalı olanları ayıklayarak doğru bilgilere ulaşmak ve bunları ilgi duyan geniş kitlelere her türlü yayın imkanlarıyla sunmak, ancak böyle bir uzman kadronun yapacağı bir iştir.

İşte bu ihtiyaç sebebiyle ve sadece Hicaz halkının değil, bütün Müslümanların Medine’ye duydukları sevginin bir sonucu olarak Medine’de bir “Medine-i Münevvere Araştırmaları Merkezi” kurulmuş bulunuyor.

Bu merkez bir vakıf statüsünde olması itibariyle müstakil, inisiyatif sahibi, esnek ve özerk bir kuruluş. Aynı zamanda geçmiş asırlardaki köklü İslâmî vakıf müesseselerinin bir devamı olarak, vakıf kurumunun Hz. Peygamber aleyhisselam döneminde başlatıldığı şehirde yer alması itibariyle, bu Sünnet-i Hasene'yi günümüzde de sürdürme iradesinin bir tezahürü olmaktadır. Medine emîri Abdulmecid bu ihtiyacı hissetmiş, kurumun binasını yaptırıp çalıştırmayı başlatmış ve 1997 yılında (28.11.1418 hicri tarihinde) mahkemede vakfı tescil ettirmiştir.

Onun Mekke emirliğine intikalinden sonra yerine gelen Emir Mukarren de merkezi geliştirmeye devam etmiştir. Bu araştırma merkezi şu işleri gerçekleştirmeyi hedeflemektedir:

1- Medine-i Münevvere hakkında, çeşitli dillerde yazılmış, muhtelif kaynaklardaki bilgileri kitaplardan, arşiv belgelerinden, akademik çalışmalardan, dergilerden, gazetelerden toplamak ve onları bilimsel metotlarla değerlendirmeye almak.

2- Medine’ye dair orijinal, modern bilimsel metotlara uygun araştırmalar yapmak ve bunları yayınlamak. Bu çalışmalar Medine hayatının, gerek tarihte gerek günümüzde hatıra gelen bütün yönlerini kapsayacak, yazma eserleri değerlendirmenin yanında yeni gelişmeleri de göz önünde bulunduracaktır.

3- Topladığı bilgileri araştırma merkezlerinin ve araştırmacıların hizmetine sunmak, bunu geleneksel tarzlarla veya internet gibi yeni bilişim imkanlarıyla gerçekleştirmek.

Merkez, bu gayeye ulaşmak için gerekli olan her türlü vasıtayı, özellikle de şunları kullanmaktadır:

a) Bir ihtisas kütüphanesi tesis etmek.

b) Bilgi bankalarında verileri depolamak.

c) Medine-i Münevvere hakkında geniş bir ansiklopedi hazırlamak ve bu ansiklopediyi yeni şartlara göre sürekli olarak geliştirip güncelleştirmek.

d) Bilimsel periyodikler, ihtisas dergileri hazırlatıp yayınlamak.

e) Tarihin çeşitli dönemlerindeki Medine’yi temsil etmek üzere haritalar, tablolar, maketler hazırlatmak.

f) Bilgilere ulaşma ve onları hizmete sunmada gelişen teknolojik imkanlardan yararlanmak.

g) Medine hakkında konferanslar, sempozyumlar, muhtelif seviyelerde ilmi toplantılar düzenlemek.

h) Bu işleri gerçekleştirmek için Suudi Arabistan’da yaşayan uzman ve araştırmacıların yanında dünyanın diğer ülkelerindeki uzmanlardan da yararlanmak.

i) Benzer işleri yapan diğer araştırma merkezleriyle işbirliği gerçekleştirmek.

Vakfın Merkezi, mütevelli hey’eti, genel müdür, ilim hey’eti, özel ilim kurulları ve çeşitli idari kısımlardan oluşmaktadır. Mütevelli hey’etinin başkanı Medine emîridir. Genel müdür, genel müdür yardımcısı, özel ilim kurul başkanları ise bu hey’etin üyeleridir.

Merkezde şu ilmî bölümler bulunmaktadır:

1- Araştırma ve tercüme bölümü.

2- Dokümantasyon bölümü. Bu bölüm, merkezin ilgi alanlarına giren bilgileri bilgisayar ortamında toplama, tasnif etme, arşivleme, depolama ve bu bilgileri araştırmacıların ve üniversitelerin hizmetine sunma işi ile görevlidir. Bu bölüme bağlı olarak ihtisas kütüphanesi, bilgi-işlem merkezi ve bakım üniteleri yer almaktadır.

3- Yazmalar ve arşiv belgeleri bölümü. Bu bölüm Medine ile ilgili yazma eserleri toplama veya onların fotokopi ve CD’lerini temin etme ve bunları bilimsel şekilde yayınlama işlerini gerçekleştirmektedir.

4- Merkeze ait genel kütüphane. Bu kütüphane merkezde çalışanların yanında dışarıdan gelen araştırmacılara da hizmet vermektedir.

Merkezin şimdiye kadar gerçekleştirdiği işlerin başlıcaları şunlardır:

Medine-i Münevvere’ye dair 600 kadar kaynak eser taranmış, onlardan alınan bilgiler tasnif edilip bilgisayar ortamında istifadeye sunulmuştur.

Bu kaynaklar bir cilt ile otuz altı cilt arasında değişen bir hacimdedir. Kütüphanelerdeki yazmaları tanıtan kataloglar hazırlanmıştır (Beşir Ağa ktp., Haşimiyye özel ktp. vb.)

Merkez, çeşitli kitaplar yayımlamıştır. Ezcümle:

El-Medînetu’l-Munevvere fi Mi’eti Mahtût (Yüz Yazma Eserde Medine-i Münevvere),

Mahtûtât Mektebet-i Beşir Ağa (Beşir Ağa Kütüphanesi Yazma Kitaplar Katalogu),

El-Medînetu’l-Munevvere, Firuzabadi’nin El-Meğânimu’l-Mutâbe fi Meâlimi Tâbe (Medine’deki Tarihi Yerler). Bu eser 4 cilt hâlinde yayınlanmıştır.

El-Medînetu’l-Munevvere fi’l-Vesâiki’l-Usmâniyye (Osmanlı Arşiv Belgelerinde Medine), Bu eser iki cilt hâlinde yayınlanmıştır.

İbnu’n-Neccar’ın Ed-Dureru’s-Semîne fi Ahbâri’l-Medîne adlı eseri.

El-Akulî’nin Arfu’t-Tîb Min Ahbâri Mekke ve Medîneti’l-Habîb adlı eseri.

Ayrıca Medine’deki tarihî ziyaret yerlerini kapsayan bir rehber kitap Arapça, Türkçe, İngilizce, Urduca, Endonezya dili ile yayımlamıştır.

Medine-i Münevvere Ansiklopedisi hazırlanmıştır. Bu eser Mescid-i Nebevi’nin tarihçesine, binasındaki genişletme ve değişikliklere, Medine’de cereyan etmiş önemli hadiselere, orada yetişmiş ilim adamlarına, çeşitli alanlardaki diğer şahsiyetlere, eski ve yeni tarihi, kültürel ve turistik yerlere dair ayrıntılı bilgi ihtiva etmektedir.

Merkez, hicretten itibaren Hz. Peygamber aleyhissalâtu vesselâm’ın Siyer-i Seniyye’sinde yer alan hâdiseleri, bizzat gerçekleştikleri yerlerde yapılan çalışmalarla belgeleme işine de yönelmiştir. Merkez bunları belirlediği bir plana göre yavaş yavaş gerçekleştirmeye çalışmaktadır. 1423 h. (2002 m.) yılından beri Mecelletu Merkezi Buhûs ve Dirâsâti’l-Medîneti’l-Munevvere adlı bilimsel bir dergi yayınlamaktadır.

Medine hakkında senede bir veya birkaç bilimsel toplantı düzenlemiştir.

Medine-i Münevvere hakkındaki kitap ve dokümanları toplayan bir kütüphane tesis etmiştir.Vakfın kapsamlı bir bilgi işlem merkezi bulunmaktadır. Burada Medine’deki tarihi yerler, Medine’de yetişen tarihî şahsiyetler, her bilim dalındaki ilim adamları, Medine’deki tarihî olaylar, eğitim ve öğretim kurumları, sağlık, ticaret, sanayi, ziraat, ulaşım, iletişim, cemiyetler, dernekler, klüpler, âdetler, gelenekler vs. hakkında bilgiler verilmektedir.

Medine-i Münevvere’de cereyan etmiş olayları gösteren birtakım CD’ler. Mesela Medine’yi ziyaret âdâbı, Medine Ansiklopedisi, Mescid-i Nebevî’nin tarihi gelişimi. Medine hakkında bir belgesel film. Medine’yi tarih, kültür ve medeniyet bakımından tanıtan bu film yedi dilde yayımlanmıştır.

Medine hakkında Suudi Arabistan ve diğer ülkelerden 3.500 kadar fotoğraf toplanmıştır. Osmanlı arşivlerinde Medine ile ilgili yüz bin kadar belge toplanmış olup bunlar tasnif edilip bilgisayara yerleştirilmiştir.

Bu faaliyetler arasında şunları da sayabiliriz: Merkez, Riyad’daki İmam Muhammed ibn Suud üniversitesinden birçok eserin filmlerini, Hollanda’nın Leiden şehrinde bulunan 68 Arapça yazmanın filmlerini almış, 44 kadar kitabı bilgisayar ortamına taşımıştır.

Uhud gazvesini, Hendek (Ahzab) gazvesini, Mescid-i Nebevî’nin binası ve tarihî seyir içindeki genişlemesini gösteren belgesel filmler de hazırlanmıştır. Keza Hz. Peygamber aleyhisselamın son döneminde Medine-i Münevvere’yi (Ashabın Mescid-i Nebevi etrafındaki evlerini, Ensar’ın evlerindeki değişiklikleri, Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem)’in namaz kıldığı mekânları, O’nun tesis ettiği Medine pazarını vs. gösteren ışıklı tablolar hazırlatılmış, sesli tanıtım kasetleri ile bunlar hakkında bilgi verilmiştir.

Mescid-i Nebevi’nin Allah Resûlü’nün (s.a.s.) asr-ı saadetinden itibaren mimari yapısındaki genişletmeleri gösteren maketler hazırlanmıştır. Mekke-Medine arasında Efendimiz'in hicret güzergâhı, bölgenin uydudan alınmış fotoğraflarına dayanarak titiz ve kesin bir şekilde hazırlatılmıştır. Ebu’l-Yeman’ın (ö. 686 h. /1286 m.) İthâfu’z-zâir kitabı gibi birtakım eserlerin bilimsel yayınları gerçekleştirilmiştir.

Bu merkezin internetteki sitesinin adresi: www.al-madinah.org . Site Arapça olarak hizmet vermektedir. Sitede merkezin tanıtımı, ilgili haberler, Hz. Peygamber aleyhisselamın siyeri hakkında bilgiler, Medine hakkında bilgiler, merkezin gerçekleştirdiği faaliyetler, sesli ve görüntülü çalışmalar gibi ana konular görünmektedir.

Bunlardan mesela “Medine’de yetişen şahsiyetler (A’lâm)”i tıklarsak karşımıza: Sahabiler, tâbiîn, emirler, kadılar, idareciler, fakihler, müfessirler, muhaddisler, kurralar, edipler, tabipler, sanatkârlar, meşhur kadınlar, Medine hakkında yazanlar vb. gibi başlıklar çıkar. Bunlardan birini tıklayınca o grubun isim listesini görürüz. Bu isimlerden herhangi birini tıklayınca onun hakkında kısa bir biyografi ve kaynakları buluruz. “Medine hakkında yapılmış tezler”i tıklarsak 130 kadar tez ismini ihtiva eden listeyi buluruz. Bunlardan istediğimiz birini tıklayınca o teze ulaşabiliriz.

“Mescid-i Nebevi”yi tıklarsak: tarihçesi, faziletleri, hakkındaki hadisler, ziyaret âdâbı, ilgili vakıflar, imamlar, müezzinler, hattatlar vb. gibi çok başlık buluruz. Mesela “imamlar”ı tıklayınca “Bütün imamların İmamı Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’den başlayarak günümüze kadar orada imamlık yapmış zevat-ı kirâm hakkında bilgiye ulaşırız. Bilgisayar, internet ve bu teknolojinin programlayacağı ilmî çalışmaları gerçekleştiren ilim, fikir adamları, araştırmacı ve uzmanlar gibi birçok unsuru beşeriyete lütfederek bu bilgilere kolayca ulaşma imkânını bizlere bağışlayan Rabbimize hadsiz hamd ü sena ederiz.

Bunları belirttikten sonra bir iki mülahazamı da arz ederek makaleme son vermek istiyorum:

1- Bu merkezi tesis edenleri ve işletenleri tekrar tebrik ederiz. Haremeyn-i Şerifeyn’deki tarihî belgeleri ve kültürel mirası Müslümanlar olarak koruma işinde geciktiğimiz ve bir kısım eserleri zayi ettiğimiz hepimiz tarafından bilinmektedir. Ama genel olarak Müslümanlar, özel olarak da Suudi Arabistan kurumları, yetiştiğimiz yerden devam ederek kalan mirasa sahip çıkabilirsek, bu da büyük bir değer ifade edecektir.

2- Hâlen hayatta olan ilim, fikir ve tecrübe ehlinden Medine’ ye dair hatıraları toplamaya gecikmeden girişmek gerekir. Bu hatıralar hem bilgileri artıracak, hem de bilhassa Medine’ye duyulan ilgi ve sevgiyi fazlalaştıracaktır.

3- Diğer İslâm ülkelerinde Medine hakkında yazılan şiir ve eserleri de toplayıp internet sitesine yerleştirmek, mevcut dokümanlara ilave bir katkı sağlayacaktır.

Bunlar birtakım temenni ve dileklerden ibarettir. Bunları ve daha fazlasını gerçekleştirmek ise bütün Müslümanların gönülden ifa edecekleri şerefli bir görevdir. Merkezin Müdürü Ahmed Şa’ban beyefendi dikkatli, sempatik, işcanlı bir zat. Merkezi ziyaretimiz esnasında bize büyük ilgi ve ihtimam gösterdi. Teşekkür ve takdirlerimizi iletirken onun şahsında merkezde çalışan bütün zevata Cenâb-ı Allah’tan muvaffakiyetler diler, bu kutlu müessesenin daha fazla gelişmesini ve Müslümanlara Medine’yi daha çok tanıtıp sevdirmesini temenni ederim.

Bütün Müslümanların Medine’ye duydukları sevginin bir sonucu olarak Medine’de bir “Medine-i Münevvere Araştırmaları Merkezi” kurulmuş bulunuyor.

Bu merkez bir vakıf statüsünde olması itibariyle müstakil, inisiyatif sahibi, esnek ve özerk bir kuruluş. Aynı zamanda geçmiş asırlardaki köklü İslâmî vakıf müesseselerinin bir devamı olarak, vakıf kurumunun Hz. Peygamber aleyhisselam döneminde başlatıldığı şehirde yer alması itibariyle, bu Sünnet-i Hasene'yi günümüzde de sürdürme iradesinin bir tezahürü olmaktadır. Medine emîri Abdulmecid bu ihtiyacı hissetmiş, kurumun binasını yaptırıp çalıştırmayı başlatmış ve 1997 yılında (28.11.1418 hicri tarihinde) mahkemede vakfı tescil ettirmiştir. Bu merkezin internetteki sitesinin adresi: www.al-madinah.org. Site Arapça olarak hizmet vermektedir.
Yayınlandığı Kaynak :
Yayınlandığı Dergi :
Sanal Dergi :
Makale Linki :