Kurum Türü : Osmanlı Sanat Kurumları | Kurucusu : |
Eğitim Dili : | Kuruluş Tar : |
Ülke / Şehir : / İstanbul | Özellik : Silah Yapımı Sanatları |
Ekleyen : /2015-05-01 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Dımeşkîgerânlar - Cemâat-i Dımeşkîgerân-ı Hâssa
“Cemâat-i dımeşkîgerân-ı hâssa” olarak defterlere kaydedilen bölüğün görevi dımeşki (Şam işi) adı verilen bezeme tekniğini demir ve çelik gibi madenlere uygulamaktır. Başka bir deyişle, dımeşkîgerân bölüğüne bağlı sanatçılar, çeşitli silah sanatkârlarının ihtiyaç duyduğu kullanıma hazır hale gelmiş ve model olarak hazırlanmış en iyi kalitede demir ve çeliği hazırlamakla yükümlüydüler.[1]
Şam işi, Şam’da ortaya çıkarak bu şehrin adıyla anılan, bezemesi ağ biçimi birbirini kesen ince dallardan oluşan tabanı demir, çelik ve pirinç gibi madenlerden, kakma telleriyse altın ve gümüş gibi değerli madenlerden yapılan bir kakma tekniğidir.[2] Osmanlı’da ahşabın yanı sıra daha çok maden objeler üzerine uygulanan bu teknikle, bıçak, hançer, kılıç gibi kesici silahlardan, tüfek, pistol gibi ateşli silahlara kadar çok sayıda saray eşyasının bezemesi dönem üslubuna uygun motiflerle uygulanmıştır. Bu tekniği uygulayabilmek için ihtiyaç duyulan Dımeşkihane adı verilen fırınlarda, öncelikle tel yerleştirilecek bölüm açılmakta, sonrasında teller çekiçle dövülerek yerine yerleştirilmektedir.
Ehl-i Hiref maaş defterlerine göre 1526 tarihinde sayıları yirmi iki olan dimeşkigeranlar bu tarihte en kalabalık oldukları dönemi yaşamışlardır. Bu tarihten sonra sayıları düşmeye başlamış, 1650 tarihinden sonra en fazla bir çalışanı olmuş bölükte şakird kaydının düşüldüğü bir tarih görülmemektedir.[3]