Hammamizade Mehmet İhsan ;

Şairdir .
Hammamîzâde'lerden Hafız Ahmet'in oğludur.
Soyadı kanunundan sonra Hamamioğlu soyadını almıştır.
Ancak bu yeni soyadından ziyâde Hammamîzâde unvanıyla tanındı.
1892'de, doğduğu Amasya Mahallesi'nin Sibyan Mektebinde eğitime başladı.
Islahhane Merkez İptidaisi (1896), Trabzon Rüştiyesi ve İdadisi (1901) mezunudur.
Hammamîzâde İhsan gençliğinde şiir, edebiyat, tarih çalışarak genel kültürünü genişletti.
Özel Fransızca ve Mesnevi dersleri aldı.
Yedi yaşında iken babasını kaybetti. Aile fertlerinden kimsesi olmadığı için yüksek tahsiline devam edemedi.
Babadan kendine kalan gayrimenkul ile geçindi.
Emlâk ve arazilerle uğraştı.
1905-12 yılları arasında Trabzon'daki çeşitli okullarda edebiyat, kitabet, İslâm ve Osmanlı tarihi öğretmenliği ve yöneticilik yaptı.
1913 yılında İstanbul'a gitti.
Birinci Dünya Savaşı'nın başlaması üzerine memleketine dönemedi.
Bir yıl kadar Trabzon gazetesinde (1913-14) muhabir ve yazar olarak çalıştı.
Bu arada (1907-14) Trabzon Meclis-Maarifi Aza mutemetliği, Muhibb-i Fenn-i Marifet Gençler Kulübü Başkanlığı, Donanma Cemiyeti Trabzon Heyet-i Merkeziyesi başkan yardımcılığı; Tarih-i Osmanî Encümeni. Müdafaa-i Milliye Heyeti, Istikraz-ı Dahil Encümeni ve Hilal-i Ahmer Merkez Şube üyeliği gibi görevlerde bulundu.
Rusların Trabzon'u işgalinden sonra arsa ve arazilerinden faydalanamadığından, İstanbul Yüksek Ticaret Okulu Türkçe ve kitabet öğretmenliğine geçti.
Daha sonra Trabzon Ticaret Okulu müdürü oldu.
Kabataş, Darüşşafaka liselerinde ise Türkçe ve edebiyat dersleri okuttu.
1920-25 yılları arasında Trabzon inşaat Komisyonu, Darül-Eytam Komisyonu Heyeti Faalesi üyelikleri; Mahfel-i Musiki Başkanlığı ve 1927'den sonra Trabzon öğretmenler Birliği ve Trabzon Türk Ocağı Başkanlığı gibi fahri hizmet ve görevler üstlendi.
Trabzon'a 1924'te dönen ve orada Yüksek Ticaret Mektebini kuran Hamamîzade, bir süre sonra rahatsızlanınca tekrar istanbul'a döndü (1928) ve bu şehre yerleşti.
Öümüne kadar çeşitli okullarda Türkçe ve edebiyat dersleri verdi. Son görevi Galatasaray Lisesi edebiyat öğretmenliğiydi.
Ders sırasında aniden rahatsızlanarak, bir gün içinde geçirdiği üç enfarktüs krizinden sonra vefat etti.
Mezarı Edirnekapı Şehitliğindedir.
1901 yılından ölüm tarihine kadar İstanbul basınının çoğunda ve Trabzon'daki mahallî gazete ve dergilerde birçok yazısı, şiiri ve makalesi yayımlandı.
Ayrıca 1899 tarihinden başlayarak kaleme aldığı, yayımlanmamış otuz dört eseri vardır.
Rindane şiirleri, özellikle Nedim tarzı gazellerinden oluşan Divanı ile son divan şairi sayıldı.

"Divan edebiyatının, derin bilgisi ve taptaze bir dili ile son mümessillerinden kıymetli bir şair, nezahet üstadı, kalemiyle güzide edip. çeşitli ve hudutsuz malümahyla bulunduğu meclise ışık, revnak veren, nüktedan, zarif, kibar; aslı Trabzon toprağından, ruhu ve irfanıyla katkısız bir İstanbullu idi." (Reşat EkremKoçu)

"Dile hâkimiyeti olan güçlü bir şairdir. Şiirlerindeki semboller, imajlar, konular oldukça iyi bir sanatkâr ile karşı karşıya kaldığımızı gösterir. Hamamîzade sadece eski tarzda şiirler yazmış değil. Sade bir dil ve yeni teknik biçimlerle son derece güzel şiirleri de vardır."
(Mehmet Nuri Yardım)

Eserleri :

• Kâtib (1911),
• Yolculukta (seyahatname, 1915),
• Tüccar Katibi (1923),
• Türk Edebiyatı Numuneleri (Hasan Ali Yücel ve Hıfzı Tevfik Gönensay
ile, 1926),
• Divanı İhsan (şiirler. 1928),
• Hamsinâme (1928, genişletilmiş Latin harfli baskısı 1972'de oğlu tarafından yapıldı),
• Baba Salim (Trabzonlu Âşık Baba Sâlim'in biyografisi, 1930),
• Bilmeceler (1930),
• Ticari Muhaberat (Ahmet Hamdi Varal ile ortak, 2 cilt, 1942),
• Trabzon'da İlk Kitapçı Kitabi Hamdi Efendi ve Yayınlan (1947),
• Lâf Olsun Diye (mizah, 1949),
• Rubaiyât-ı ömer Hayyâm (1966),
• Hammamîzâde Ailesinin Tarihçesi, Hamamîzâde İhsan-Hayatı, Eserleri ve Divanı (Divanı İhsan'ın eklemeli üçüncü baskısı, haz. Mustafa İsen ve Rıdvan Canım, 1989),
• Trabzon Matbuatı Matbaa ve Kitapları,
• Trabzon Şairleri,
• Trabzon Manileri,
• Trabzon'da Halk Masalları,
• Trabzon Lehçesi,
• Trabzon,
•Rize Lehçesi,
• Manzümât,
• Gölgeler,
• Şair Figânı,
• Türk Rubaileri,
• Sevgi ve Gençlik,
• Hayyam'dan Rubai Vezniyle Tercümeler,
• Divançe-i Yaran,
• Türkçe Gramer,
•Yasin-i Şerif Tefsiri (1999).