Yusuf Has Hacib
İyi bir öğrenim gördü. Çağının geçerli bilimlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça öğrenerek yetişti, İslâmiyet’ten sonraki Türk edebiyatının bilinen ilk eseri Kuta-dgu Bilig (Kutlu Olma Bilgisi) 1069 yılında tamamlayarak, Karahanlılar Devleti'nin başkenti Kaşgar'da Doğu Karahanlı hükümdarı Tavgaç Ulug Buğra Kara Han Ebû Ali Hasan bin Arslan'a sundu. Hakan bu eserinden dolayı onu sarayına Has Hacib (Başmabeynci) olarak tayin etti. Yusuf Has Hâcib bundan sonraki ömrünü devlet hizmetinde geçirdi.
Çağdaşı Kaşgarlı Mahmut'un Divan-ü Lügatit-Türk’ü ile birlikte Türk dili ve edebiyatının en önemli kaynaklarından olan "Kutadgu Bilig; ahlâk, ideal, hayat ve devlet konularında didaktik bir eser, genel olarak aruzun faulün faulün faulün faul vezniyle yazılmış, 6500 beyte yakın bir mesnevidir.(Behçet Necatigil).
Kutadgu Bilig, mesnevi tarzında yazılmış 6645 beyitlik bir siyasetname olup; Tanrıya hamd, peygambere ve dört halifeye övgü ile başlar. Yazar, baharın güzelliklerini betimledikten sonra hükümdarı övgüye geçer. Kitabın adı, anlamı, bilgi, dil ve iyilik konulan hakkında bilgi verdikten sonra asıl hikâyeye başlar. Hikâye dört kavramı temsil eden dört kişinin karşılıklı konuşmaları üzerine kurulmuştur. Hükümdar Kün Togdı "adalet", vezir Ay Toldı "baht", vezirin oğlu ögdülmiş "akıl", vezirin kardeşi Odgurmış "akıbet" kavramlarım temsil ederler. Bu yönüyle Kutadgu Bilig allegorik bir eser olmaktadır.
Eserin son bilimsel baskısı Prof. Dr. Reşit Rahmeti Arat tarafından yapıldı (2 cilt, metin ve çeviri, 1947, 1959). Fergana, Mısır ve Viyana'da üç yazma örneği vardır.
"Eser, şairin intihap etmiş olduğu yan hikâye ve yarı temsil tarzında, arada hareketi hazırlayıcı ve izah edici monologlar ve canlı tabiat tasvirleri ile süslenmiş olan sahneleri ile bütün olarak, öyle mükemmel bir üslûp ve mimari içine yerleştirilmiştir ki, bu malzemeye başka ne gibi bir şekil verilebileceğini düşünmek bile güçtür" (Reşid Rahmeti Arat)