Gelenbevî İsmail Efendi (ö. 1205/1791)

Tam adı İsmail b. Mustafa el-Gelenbevî er-Rûmî el-Hanefî’dir.
Ebu’l-Feth künyesiyle tanınan İsmail Efendi, 1143/1730 yılında Manisa’nın Kırkağaç ilçesinin Gelenbe kasabasında doğmuştur. Öğrenimine Gelenbe’de başlayan İsmail Efendi, daha sonra tahsilini İstanbul’da sürdürmüştür. İstanbul’da zamanın ünlü bilginleri Yasincizâde Osman Efendi ve Muhammed Emin Efendi’den ders görmüştür. Tahsilini tamamlayarak, 1177/1763 yılında müderris olmuştur. 1204/1789 yılında Yunanistan’da Teselya’da Yenişehir Fenar Mevleviliği ve kadılığına tayin edilmiştir. 1205/1791 yılında felç hastalığına yakalanarak vefat etmiştir.

Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yeri:
Gelenbevî, müspet ilimler ve cebir ilmi yanında, başta kelâm olmak üzere dinî ilimlerde eserler vermiştir. I. Abdulhamid zamanında İstanbul’a gelen bir Fransız mühendisin logaritma cetvelini Bab-ı Ali’ye takdim ederek, bu ilim dalının ne olduğunun açıklanmasını isteyerek, bunu Doğu’da bilen birinin olmadığı iddiasında bulunması üzerine Gelenbevî, bir gecede Logaritma Risâlesi’ni yazmıştır.

Gelenbevî’nin kelâm alanında yazmış olduğu eserleri şunlardır:
•Hâşiye ale’l-Celâl
•Risâle fî Tahkîki Hudûsi’l-Alem
•Risâle fî Tahkîki Mezâhibi Ehli’s-Sünne fî Usâtıl-Mü’minîn
•Risâle fi’t-Tekaddüm
•Risâle Teteallak bi Kavlihi Teâlâ: Ve lev Alimellahu fîhim Hayran leesme’ahum
•Risâle fî Tahkîki Mâhiyeti’l-Mümteni
•Risâle fî Tahkîki İlmillah el-Muteallak bi’l-Eşyâ
•Ta’likât alâ Hâşiyeti’s-Siyalkûtî
•Risâle fî Beyâni Vahdet-i Vucûd
•Hâşiye alâ Hâşiyeti’l-Hayâlî.