Künyesi : | Lakabı : |
Tabakası : | E-Posta : |
D.Yeri : İstanbul | D.Tarihi : |
Ö.Yeri : İstanbul | Ö.Tarihi : 1803 m |
Görevi : | Uzm.Alanı : Tarih |
Görev Aldığı Kurumlar : | Mezuniyet : |
Bildiği Diller : Osmanlıca | Mezhebi : İtikad : , Amel : , Ahlak : |
Ekleyen : /2008-07-05 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
AHMED CAVİD
Osmanlı tarihçisi.
İstanbul'da doğdu.
Timarlı sipahilerden Mustafa adlı bir süvari alay beyinin oğludur.
1787 yılında Hazîne-i Hümâyun hizmetkârı olarak saraya girdi.
Kabiliyeti sayesinde kısa bir süre sonra Has Oda'ya alındı ve 1803'te "hâcelik" rütbesiyle şehremini oldu.
Bu görevde iken öldü; mezarı Beşiktaş'ta Yahya Efendi Dergâhı hazîresindedir.
Sarayda bulunduğu sırada III. Selim tarafından önemli olayları kronolojik olarak yazmakla görevlendirilen Ahmed Câvid, 1204 Ramazanında (Mayıs 1790 ortalan) başlayıp 1205 Cemâziyelevve-line (1791 yılı başları) kadar gelen yıllık tarzında bir eser kaleme almış ve bu sebeple sarayda kendisine "vak'anüvîs-i Enderun" denilmiştir.
Hadîka-i Vekâyi' adıyla bilinen bu eserin birçok yazması olup bir nüshası İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'ndedir (TY, nr 6037).
Müellifin önsözde belirttiği gibi, eserin başlıca kaynakları III. Selim'in hatt-ı hümâyunları, İslâm ülkelerinden gelen mektuplar ve öteki bazı resmî kayıtlardır.
Ahmed Câvid'in tarihe dair bazı yazılarını ihtiva eden iki ciltlik bir eseri daha vardır.
Müntehabât-ı Câvid Bey veya Târîh-i Câvid Ahmed Bey adıyla bilinen bu eserin birinci cildi 1035-1188 (1626-1774). ikinci cildi ise 1188-1197 (1774-1782) yılları arasındaki olayları ihtiva eder.
Müellif bu eserini Kâtip Çelebi, Naîmâ, Fındıklılı Mehmed Ağa, Çelebizâde Âsim, Enverî, Vâsıf, Ahmed Resmî ve Edîb efendilerin tarihleri ile Vâsıfın İspanya sefaretine gitmesi sırasında onun yerine vekâlet eden Teş-rifâtî Hasan Efendi'nin Cerfde'sinden faydalanarak, son kısımlarını ise bizzat kendi gözlemlerine dayanarak kaleme almıştır.
III. Selim'e sunulan ve son kısımları birinci elden tarih kaynağı olduğu için ayrı bir değer taşıyan bu eser Cevdet Paşa'nın kaynakları arasındadır.
İki nüshası İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'ndedir (TY, nr. 92 ve 93). Ahmed Câvid, Osmanzâde Tâib'in Hadîkatü'l-vüzera'sına Dilâver Ağazâde Ömer Efendi tarafından yapılmış olan zeylin devamı olarak Verd-i Mutana adıyla bir başka zeyil de kaleme almıştır. Râgıb Mehmed Paşa ile Yûsuf Ziya Paşa arasındaki veziriazamların (1757den 1798e kadar) biyografilerini ihtiva eden bu eser İstanbul'da yayımlanmış (1271), daha sonra da bunun tıpkıbasımı yapılmıştır (Freiburg 1969).