Suyolcuzâde Mustafa Efendi
Osmanlı hattatı.
Tahminen 1028 (1619) yılında İstanbul’un Eyüp semtinde doğduğundan Eyyûbî, Suyolcu Ömer Ağa’nın oğlu olduğu için Suyolcuzâde lakabıyla anılır. Dede ismiyle tanınan bir hattattan derse başlayıp onun vefatıyla Büyük Derviş Ali’nin talebesi oldu. Osmanlılar’da yazı sanatının menşei sayılan Şeyh Hamdullah’tan itibaren Şük rullah Halîfe, Pîr Mehmed b. Şükrullah, Haşan Üsküdârî, Hâlid Erzurûmî ve Derviş Ali sırasıyla kendisine kadar gelen yazı üslûbunda Suyolcuzâde Mustafa Efendi bu zincirin son halkasını teşkil etti. Zira onun yetiştirdiği Hâfız Osman Efendi’yle yeni bir çığır açıldı. Derviş Ali, genç talebesi Hâfız Osman’la istediği kadar meşgul olamayınca meşk için onu Suyolcuzâde’ye gönderdi. Necmeddin Okyay, eline geçen bir Suyolcuzâde kıtasını hocası Sâmi Efen di’ye gösterip kanaatini sorduğunda o da bu noktaya dikkat çekerek, “Benim itika dımca Hâfız Osman, Suyolcuzâde’ye mülâki olduktan sonra Hâfız Osman olmuştur" cevabını verdi.
Aklâmı sitteden icâzet alışından ölümüne kadar ömrünü yazı yazmak ve öğretmekle geçiren Suyolcuzâde Mustafa’nın tesbit edilebilen talebeleri şunlardır: Şeyh zâde Abdi, Seyyid Abdülkâdir Çelebi (Kastamonulu), Müzehhip Abdurrahman, Abdullah b. Hüseyin, Kurşuncuzâde Ahmed Eyyûbî, Bâlâzâde Ahmed. Benlizâde Ahmed Eyyûbî, Çöpçüzâde Ahmed, Ahmed Üsküdârî, Ali (Kasımpaşalı), Kirli Câfer Çelebi, Ebûbekir Ağa (Eğrikapılı), Feyzî İbrâhim (Çelebi İmam), Şeyhülislâm Seyyid Feyzullah Efendi, Sepetçizâde Mehmed Efendi, Mehmed Azîzî, Bîdestübîpâ Mehmed Bolevî, Mehmed Lârendî, Mehmed b. Ali, Sakazâde Mustafa, Salâtîzâde Mustafa, Mustafa (Kastamonulu), Ferruhzâde Mûsâ Lârendî, Osman Ağa, Osman b. Abdül bâkı, Mîrialem Osman, Ömer b. Mehmed Eyyûbî, Ömer Ağa, Receb Halîfe, Süleyman Âhenînkalem, İmam Yûsuf. Bunların dışında Hâfız Osman, Hocazâde Mehmed Enver! (Karakız), Câbîzâde Abdullah ve Kastamonulu Ömer Efendi de onun önde gelen öğrencileri arasında yer alır.
Müstakimzâde, Tuhfe' de Suyolcuzâde’ den bahsederken (s. 536) onun Kadiri tarikatına intisabı bulunduğunu ve ömrünün sonlarında Devleti Aliyye ile sefere memur edildiğini belirtmektedir. Bunun hangi sefer olduğu belli değilse de ölümünden birkaç yıl önce gerçekleşen Viyana seferi olması muhtemeldir. Suyolcuzâde Mustafa Efendi vefat edince Eyüp’te Hamamarkası’ndaki kabristana defnedildi, ancak kabrinin yeri bilinmemektedir. Devhatüiküttâb'ın müellifi olan torunu ve Ömer Efendi’nin oğlu Suyolcuzâde Mehmed Necib tarafından yazılan kabir kitâ besi ikiye ayrılmış halde Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’ne nakledilmiş olup orada yapıştırılarak tamir görmüştür. Elliden fazla mushaf (TSMK, Yeniler, nr. 761; Chester Beatty Library, İs. nr. 1526; Abdurrahman elUveys Koleksiyonu / Şârika, 1081/1670 tarihli), 100 kadar en’âm (üç adedi TSMK, Emanet Hâzinesi, nr. 356, 357, 358'dedir), sayısız evrâd ve murakka’ yazan Suyolcu zâde’nin hususi koleksiyonlarda daha ziyade kıtalarına rastlanmaktadır (Sakıp Sabancı Müzesi, nr. 151, 415).
