Künyesi : | Lakabı : |
Tabakası : 20.Yüzyıl | E-Posta : |
D.Yeri : Fas | D.Tarihi : |
Ö.Yeri : Romanya | Ö.Tarihi : 19.05.1974 |
Görevi : Bakan,Devlet Adamı,Öğretim Görevlisi,Şair,Siyasetçi,Yazar | Uzm.Alanı : Şiir,Siyaset Adamı |
Görev Aldığı Kurumlar : Karaviyyin Üniversitesi (Fas Krallığı) | Mezuniyet : Karaviyyin Üniversitesi (Fas Krallığı) |
Bildiği Diller : | Mezhebi : İtikad : , Amel : , Ahlak : |
Ekleyen : Nurgül Çepni/2009-11-10 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Muhammed Allâl el-Fâsî
Fas'ta doğdu.
Tahsilini Karaviyyin Üniversitesi'nde tamamladı.
Aynı üniversitede ve üniversite sonrası İslâmî eğitim veren Rabat'taki Dârülhadîsi'l-haseniyye'de görev yaptı.
Selefıyye hareketi içinde yer aldı ve Fransız sömürge yönetimine karşı baş gösteren siyasî mücadelelere katıldı.
Bu faaliyetlerinden dolayı bir süre Tâzâ'da göz hapsinde tutuldu; 1931 yılında serbest bırakıldı.
Diğer genç Faslı milliyetçilerle birlikte 1934'te Kütletü'l-ameli'l-vataniyi kurdu.
Liderler arasındaki görüş ayrılıkları üzerine bu teşkilât 1937 yılında, Allâl el-Fâsinin önderlik ettiği el-Hizbü'l-vatanî ve Vezzâninin başında bulunduğu el-Hareketü'l-kavmiyye adlarıyla ikiye bölündü.
Sömürge yönetimine karşı sürdürülen faaliyetler ve ortaya çıkan gelişmeler üzerine liderlerin birçoğu tutuklanarak hapse atıldı veya sürgüne gönderildi.
Allâl el-Fâsî de 1937-1946 yıllan arasında Gabon'da sürgünde yaşadı.
Fas'taki arkadaşları tarafından 1943'te kurulan İstiklâl Partisi'nin (Hizbü'l-istiklâl) liderliğine getirildi ve 1946 yılında Gabon dönüşü fiilen partinin başına geçti.
Ancak 1947'de Kahire'ye kaçmak zorunda kaldı ve orada kurduğu Mektebü'l-Mağri-bi'l-Arabî adlı merkezden İspanyol ve Fransızlar'a karşı geliştirilen direniş ve bağımsızlık hareketlerini yönlendirdi.
Kuzey Afrika bağımsızlık hareketleri liderlerinden Abdülkerîm el-Hattâbî başkanlığında Kahire'de kurulan Kuzey Afrika Kurtuluş Komitesi'nin (Lecnetü tahrîri'l-Mağribi'l-Arabî) genel sekreterliğine getirildi (1955).
Fas'ın 1956'da bağımsızlığını kazanması üzerine ülkesine döndü ve Rabat'ta İmam V. Muhammed Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde öğretim görevine başladı.
Bir süre yalnız parti çalışmaları ve neşir faaliyetiyle meşgul olarak hükümette görev almaktan uzak durdu.
1957'de çıkarmaya başladığı haftalık Le Sahara Marocain gazetesinin yayımını sürdürdü;
1962'de de aylık el-Beyyine dergisini çıkardı.
Bu yayın organlarında, savunduğu Arap birliği ve Panislâmizm hareketi hakkındaki görüşlerini ortaya koydu.
1960'ta tekrar İstiklâl Partisi liderliğine getirildi.
1961'de kurulan hükümette vakıflar ve dinî işlerle görevli devlet bakanı oldu.
On sekiz ay bu görevde kaldıktan sonra partili diğer iki bakanla birlikte hükümetten ayrıldı (1963).
Siyasî ve kültürel faaliyetlerle dolu hareketli bir ömür geçiren Allâl el-Fâsî, bir davet üzerine gittiği Romanya'da devlet başkanı ile Filistin ve Batı Sahra meseleleriyle ilgili olarak yaptığı görüşme sırasında öldü (13 Mayıs 1974).
Eserleri:
Makâşıdü'ş-şerî'ati'l-İslâmiyye ve mekârimuhâ
Difâ' ani'ş-şeri'a
El-Himâye fî Merrâküş mine'l-vicheti't-târîhiyye ve'l-kânûniyye
Himâyetü İspanya mine'l-vicheti't-târihiyye ve'l-kânûniyye
El-Mağribü'l-'Arabî mine'l-harbi'l- 'âlemiyyeti'l-ûlâ ile'l-yevm
El-Harekâtü'l-istiklâliyye ü'i-Mağribi'l- 'Arabî
Nehcü'l-istiklâliyye
Hadîsü'l-Mağrib ü'l-Meşrik
Nidâ'ü'l-Kâhire
En-Nakdü'z-zâtî
Dîvân Allâl el-Fâsî
Ma'reketü'l-yevm ve'l ğad
Mühimme-tü 'ulemâ'i'1-İslâm
Difâ'an 'an vahdeti'l-bilâd