Ali Kâini

Sultan Ali Adıyla Tanınan İranlı Meşhur Neshtalik Hattatı.

Hayatı, ailesi ve yetişmesi hakkında fazla bilgi yoktur.

Sultan Ali Meşhedî'nin çağdaşıdır.

Kâin'de doğdu-, nesta'lik ya­zıyı Herat'ta usta bir hattat olan Azher-i Tebrîziden öğrendi.

Hayatını yazı yaza­rak kazanmaya başladı.

Önce Tebriz'de Akkoyunlu Hükümdarı Sultan Yâkub'un (1478-1490) saray hattatı oldu ve bu se­beple Yâkubî unvanını aldı.

O devre ait yazılarında imza olarak bunu kullandı.

Sultan Yâkub'un ölümünden sonra, ye­ğeni Rüstem'in saltanatı sırasında (1492-1497) onun yanında da hattatlığa devam etti.

Bu döneme ait eserlerinde ise Rüstemî nisbesini kullandı.

Mehdî Beyânî, hattatın bu sırada hacca gittiğini, dö­nüşte Herat'a giderek sarayı bilgin ve sanatkârların toplandığı bir merkez ha­linde olan Sultan Hüseyin Baykara'nın (1470-15061 hizmetine girdiğini bildir­mektedir.

Çocuklarına yazı dersi verdiği Hüseyin Baykara'ya bağlı olduğunu be­lirtmek için bu devrede Sultanî imzasını kullandığı görülmektedir.

Bu sırada ta­nıştığı Ali Şîr Nevâî ile Abdurrahmân-ı Câminin bazı eserlerini de istinsah et­miştir.

Hüseyin Baykara adına istinsah ettiği Nevâi nin Garâibü's-Sıgar adlı di­vanı İstanbul Üniversitesi Kütüphanesin­de (TY, nr. 547), Câmi nin divanı ise Tahran'da Kütüphâne-i Saltanatidedir.

Ölüm yeri kesin olarak bilinmeyen Ali Kâinînin, hayatının son yıllarını Herat'ta geçirdiği söylenebilir.

Ali Şîr Nevâi nin bildirdiği­ne göre 914'te (1508) vefat etmiştir.

İran'da daha çok Sultan Ali adıyla ta­nınan Kâinî, nesta'likte tamamen hoca­sı Azher-i Tebrîzî yolunda yürümüş ve bu yazı nevinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır.

Kaynaklara göre derviş ta­biatlı ve iyi ahlâklı bir kimse olan hattat ayrıca şiirle de meşgul olmuştur.

Eserleri, istinsah ettiği çeşitli kitap­larla kıtalardan ibaret olup Tahran, Upsala, Leningrad ve İstanbul kütüphane­lerinde bulunmaktadır.

Çeşitli eserlerin­de şu imzaları kullanmıştır: Sultan Ali el-Kâinî, Sultan Ali el-Ya'kûbî, Sultan Ali er-Rüstemî.