Ahmed el-Eflâkî el-Ârifî Şemseddîn

Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî ve etrafındakileri Anlatan Menâkıbü'l- 'arifin adlı eserin yazarı.

Asıl adı Ahmed olup daha çok Eflâkî nisbesiyle tanınır.

Arifî nisbesi ise Mevlânâ'nın oğlu Ulu Arif Çelebi'ye intisa­bından gelmektedir.

Eski kaynakların hiçbirinde ailesi, adı, doğum yeri ve ta­rihi hakkında bilgi yoktur.

Hayatına da­ir bilgiler, Menâkıbü'l- 'arifin"deki ken­disiyle ilgili dolaylı bilgilerden ibarettir.

Sultan Veled'i (ö. 1312) gördüğüne ve 1360'ta öldüğüne göre, 1286-1291 yıl­ları arasında doğduğu tahmin edilebilir.

Ayrıca babasının Altın Ordu Devleti'nin başşehri Saray'da öldüğünde kendisine büyük bir servetle birlikte kitaplar bı­raktığına bakılarak da kültürlü bir aile­den geldiği söylenebilir.

Konya'da doğ­duğu, Ahî Nâtûr'un oğlu olduğu, İlhanlı Hükümdarı Keyhatu'nun 1291'de Kon­ya'ya gelişinde orada bulunduğuna dair rivayetlerin [1]gerçekle ilgisi yoktur.

Eflâkî, muhtemelen tahsilinin bir kıs­mını doğduğu ülkede tamamladıktan sonra devrin kültür merkezlerinden biri olan Konya'ya gelmiştir.

Burada Sirâceddin Mesnevîhan, Abdülmü'min Tokadî ve Nizâmeddin Erzincâninin talebesi ol­muş, büyük bir ihtimalle bir astronomi âliminden ders almış ve gözlemle uğ­raştığı için kendisine Eflâkî nisbesi ve­rilmiştir.

Mevlânâ'nın oğlu Ulu Arif Çelebi'ye (ö. 1316) intisap ederek ölümüne kadar yanından ayrılmayan Eflâkî, onun Azer­baycan ve Anadolu seyahatlerine katıl­dı.

Şeyhinin isteği üzerine Menâkıbü'l-ârifîn’in ilk şekli olan Menâkıbü'l-'ârifîn ve merâtibü'l-kâşifîn adlı eseri­ni yazdı.

Ulu Arif Çelebi'nin ölümünden sonra türbedar olarak Âbid Çelebi'ye, onun ölümünden sonra da sırasıyla Vâcid Şehzade ve Emîr Âdil çelebilere in­tisap etti.

Bu arada daha önce yazdı­ğı menâkıbı, sadece Menâkıbü'l-'ârifîn adı ile genişletmekle meşgul oldu.

30 Receb 761'de (16 Haziran 1360) vefat etti.

Eflâkî'nin adı geçen eseri dışında ay­rıca dört Türkçe gazeli vardır.

Bunlar, Kilisli Rifat ve Veled Çelebi tarafından yayımlanan Dîvân-ı Türkî-i Sultan Veled'in sonunda birinci ilâve şeklinde ba­sılmış olup (İstanbul 1341, s. 117-119) da­ha sonra Abdülbaki Gölpınarlı (Mevlânâ'dan Sonra Mevlevîlik, s. 469-472) ve Feridun Nâfız Uzluk (TDAY Belleten 1961, s. 291-296) tarafından yeni harflerle de yayımlanmıştır.