AHMED EFENDİ, Durmuşzâde

Türk ta'lik hattatı.

1076'da (1665-66) İstanbul'da doğdu.

Babası Şehremini Durmuş Efendi'dir.

Gençliğinde babasının ihtimamıyla iyi bir tahsil gören Ahmed Efendi hat sanatı­na ilgi duyunca Kırîmî Camii imamı Ah­med Efendiden meşke başladı.

Daha sonra devrin önde gelen ta'lik üstatla­rından Siyâhî Ahmed Efendi'nin dersle­rine devam etti ve ta'lik yazısının bütün özelliklerini öğrenerek icazet aldı.

Ayrıca devrin tanınmış hattatları olan Rodosî-zâde ve Kazasker Abdülbâki Arif efendi­lerden de istifade etti.

Medrese tahsilini tamamladıktan sonra hâriç rütbesiyle Üsküp Yâkub Pa­şa Medresesi'nde sekiz yıl müderrislik yaptı.

Feyzullah Efendi şeyhülislâm ol­duktan sonra ta'lik hattatları arasında açılan imtihanı kazanınca, müderrisliği uhdesinde kalmak suretiyle İstanbul'a geldi ve Bâb-ı Meşîhat ketebe'si arası­na girdi.

Yazısını çok beğenen Feyzullah Efendi'nin kâtibi olduğu gibi çocuklarına hat hocalığı da yaptı.

Kısa zamanda derecesi altmışlı ya yükseltildi.

Edirne Vakasından sonra hareket-i altmış­lı ya, arkasından mûsıle-i Süleymâniye rütbesiyle Galata Sarayı müderrisliğine tayin edildi.

Bu sırada Sultan İbrahim'in emriyle Gurâbzâde Abdullah el-Bağdâdinin Zübedü âsâri'l-mevâhib ve'l-envâr adlı Türkçe tefsirini istinsaha baş­ladı.

Şeyhülislâm Ebezâde tarafından Sultan Ahmed Medresesi'ne nakledildi.

Yazmakta olduğu tefsiri tamamladıktan sonra İzmir kadılığına tayin edildi.

İstin­sah ettiği eseri Sadrazam Çorlulu Ali Pa­şa vasıtasıyla padişaha arzetti.

Halen Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde bulunan (Emânet Hazinesi, nr. 596) bu nüshanın tamamlanışı 1121'de (1709-10) olduğuna göre İzmir'e bu tarihten sonra gitmiş olmalıdır.

Burada hizmet müddetini tamamladı ve altı yıl mâzul kaldı.

Daha sonra Edirne kadılığına ta­yin edilerek kendisine Mekke-i Mükerreme payesi verildi.

Bu görevi tamamla­dığında rahatsızlanarak İstanbul'a dön­dü ve Rebîülâhir 1129'da (1717) vefat etti.

Kabri Topkapı'dadır.

Ahmed Efendi Türk ta'lik mektebinin öncülerindendir.

Celîta'lik ve gubârîde İmâd'dan sonra en kudretli sanatkâr kabul edilir.

Tarihçi Râşid'in bildirdiğine göre İstanbul Galata, Üsküdar, Eyüp'te ve Edirne'deki pek çok saray, medrese, tekke, sebil ve çeşmelerde tarih kitabe­leri vardır.

Bunlar arasında, Çorlulu Ali Paşa'nın yaptırdığı dârülhadis, tekke ve hırka-i şerif hücreleri ile Kasımpaşa'daki cami. Kaptan İbrahim Paşa'nın Süley­mâniye civarında yaptırdığı cami ve se­bilin kitabeleri. Şeyhülislâm Feyzullah Efendi Medresesi'nin (bugünkü Fatih Mil­let Kütüphanesi) bazı kitabeleri ve çeşme kitabesi, Üsküdar Valide Sultan Camii ve çeşmesinin tarihleri zikredilmelidir.

Çok süratli yazdığı için pek çok eser vermiş, birçok değerli talebe yetiştir­miştir.

Şeyhülislâm Veliyyüddin Efendi, Kâtipzâde Mehmed Refi, Abdullah b. Hamza, Lutfullah b. İsmail, İmam Sa­lih, Mîr Hüseyin Şâkir, Mehmed Çavuş ve Ömer b. Nûh Efendi bunlar arasın­dadır.