Afifi , Abdülvehhâb b. Abdisselâm b. Ahmed el-Merzûkî

Şâzeliyye tarikatının Afîfiyye kolunun kurucusu

Mısır'ın Menûfıyye bölgesindeki Minyetü Afîf kasabasında doğdu. Doğum tarihi belli değildir.

İlk tahsilini burada yaptıktan sonra Kahire'ye gitti. Ezher yakınlarındaki Sinâniyye Medresesi'nde ibadetle meşgul olduğu yıllarda Mâlikî müftüsü şeyh Salim en-NefrâvFden ders aldı.

Daha sonra hacca gitti. Burada gö­rüştüğü İdrîs el-Yemânrden icazet alıp Mısır'a döndü.

Medresetü'l-Eşrefıyye'de Şahîh-i Müslim okutan Ahmed el-İskenderî’nin hadis derslerini takip etti.

Şâzeliyye tarikatının Tayyibiyye kolunun kurucusu Ahmed et-Tihâmî et-Tewâtrye (ö. 1715) intisap ederek Şâzeliyye ta­rikatına girdi.

Sülûk'ünü tamamlaya­rak onun halifesi oldu.

Bu arada Şeyh Mustafa Kutbüddin el-Bekrî’den Halvetiyye icazeti aldı.

Sabbâğ diye tanınan hocası Ahmed et-Tihâmî’nin ölümünden sonra Muhammed el-Belîdî’nin tefsir derslerine devam etti.

12 Safer 1172 (15 Ekim 1758) tarihinde vefat ettiğin­de Sîdî Abdullah el-Menûfî’nin yanına defnedildi.

1178de şiddetli bir selin Afifî’nin kabrini tahrip etmesi üzerine oğulları ve müridleri yeni bir türbe inşa ettiler.

Bu türbe bir süre sonra Mısır halkının ziyaret yerlerinden biri haline geldi.

Memlûk emirlerinden Muhammed Kethüda Abaza orada bir imaret ve zi­yaretçiler için bazı binalar yaptırdı. Afîfî adına tertiplenen tören ve ihtifallere (mevlid) Mısır'ın her tarafından büyük topluluklar gelir ve davullu zurnalı bir şenlik şeklinde yapılan bu tören on gün kadar sürerdi.

Mısırlılar'ın velîlerin hatı­ralarını anmak için düzenledikleri ve mevlid adını verdikleri bu törenlerin en muhteşemi XIX. yüzyılın sonunda yapıl­mıştır.

Bu tören, meydana gelen bazı hadiseler sebebiyle 1950'ye kadar bir daha icra edilmemiş, bu tarihten sonra tekrar düzenlenmeye başlanmıştır.

Afîfî eser bırakmamıştır.

Onun tari­kat ve tasavvufla ilgili görüşleriyle tari­kat silsilesini müridlerinden Abdurrahman b. Süleyman el-Gureynî Risâletü's-silsile adlı eserinde anlatmıştır.

Tarika­tın âdâb ve erkânı ile evrâd ve ezkârı Ahmed Zerrûk tarafından Risâletü'l-uşûl ve Risâletü'l-ümmehât adlı risale­lerde bir araya getirilmiştir.

Afîfî el-Vakkâd, Gureynî ve Zerrûk'un risaleleri­ni Hidâyetü's-sâ'il ilâ mecmûci'r-re-sâ'il (Kahire 1316) adlı eserde yayımla­mıştır.

Aynı risaleler Abdülkâdir Zekî tarafından en-Nefhatü'l-'aliyye ü ev-râdi's-Şâzeliyye (Kahire 1321) adıyla tekrar basılmıştır.

Abdünnebî Muhammed, el-lrşâdâtü'd-dîniyye (Minye, ts.) adlı eserinde Afîfiy­ye tarikatı hakkında genel bilgiler ver­miştir.

Tarikatın evrâd ve ezkârı Fuad Ramazan {Mecmu'atü'l-ahzâb, Kahire, ts.) ve Ahmed Hasan {Mecmua'tü'l-eurad ue ahzâb li sâdâti'ş-Şazeliyye, Kahire 1351) tarafından ayrıca yayımlanmıştır.