Mehmed Esad İleri
Mehmed Hilmi Efendi'nin oğludur.
Hem medrese, hem de idadi (lise) öğrenimi gördü
Aydın'da bir süre Sultani Malûmat-ı Diniye hocalığı ve Hilâl-i Ahmer Cemiyeti başkanlığı yaptı. Kuvayı Milliye hareketine destek verdi.
Büyük Millet Meclisinin açılışında bulunan hocalardandır.
1920-23 arasındaki ilk dönemde Aydın, 1923-27 arasındaki ikinci dönemde Menteşe milletvekili olarak meclise girdi.
Mecliste Şer'iyye ve irşad Encümen üyeliği yaptı.
Kurtuluş Savaşı'ndaki hizmetleri dolayısıyla İstiklâl madalyasıyla ödüllendirildi.
1927 yılından sonra İzmir'in Torbalı ilçesine yerleşerek çiftçilikle meşgul oldu.
2 Ekim 1948 tarihinde Türk Basın Birliğince elli yıl Türk basınına ve eğitimine hizmet edenler için düzenlediği törende yer aldı.
Geçirdiği trafik kazası sonucu yaşamını yitirdi.
Az sayıda yazı ve şiiri .1923'te Ahenk'te, 1931 'de Halkın Sesinde Aydın Mebusu Esat imzasıyla yer aldı. 1911-54 yıllan arasında yayımlandığı belirlenen on üç kitabının en az sekizini İzmir'de bastırdığı anlaşılmaktadır.
Bu eserlerin biri biyografi alanında, bir kısmı dini konularda yazılmış, diğerleri halk edebiyatından ve hadislerden yaptığı derlemelerden oluşmaktadır.

ESERLERİ:

• Reşahat-ı Hikemiye (1327/191 1).
• Cihad-ı Ekber (1330/1914),
• Hilâl-î Ahmer (1334/1916),
• Düşündüklerim, Dileklerim, Emeklerim, Halk Şiirleri (der. 1339/1923),
• Verin Zavallılara (1340/1924),
• Türk Dilinde Kinayat (1340/1924),
• Türk Dilinde Darbımeseller (1341/ 1925, 2. bas. 1932),
• Bu Suya Sen de Eğil (1934),
• Hadis-i Şerif Tercümesi (1945, 2. bas. 1947),
• Sözlerin özü Atalar Sözü (3. bas. 1947),
• Rahmetli İmam-ı Birgivi(1954)