İbn Teymiyye

Abdu’l-Halim, Abdu’s-Selâm, Abdullah, el-Hıdır, Muhammed, el-Hıdır, Ali, Abdullah, Teymiyye el-Harrânî

İbn Teymiyye adıyla meşhur olan Ebul-Abbas İbn Abdu'l-Halim Hicri VII. asrın son üçte biri ile sekizinci asrın ilk üçte biri arasında yaşamıştır.(1)

10 Rebiülevvel 661 / 22 Ocak 1263 tarihinde Şam yakınlarında bir şehir olan (ve bugün Ş. Urfa sınırları içinde yer alan) Harran'da doğdu. (2)

"Teymiyye" lakabı ile ilgili olarak şöyle denilmiştir: Onun beşinci dedesi olan Muhammed b. el-Hıdır, Teyma yolu üzerinden hacca gitmişti. Orada küçük bir kız çocuğu görmüştü. Geri döndüğünde ise hanımının bir kız doğurmuş olduğunu da görünce, Tebûk yakınlarındaki bir belde olan Teyma’ya nisbetle ey Teymiyye; Ey Teymiyye diye seslenince, ona bu lakab verilmiş oldu.

Dedesi Ebu’l-Berekât Mecdu’d-Din Hanbelî ileri gelen ilim adamlarının büyüklerindendir. eş-Şevkanî’nin "Neylu’l-Evtar" adı ile şerhettiği "el-Munteka min Ahbari’l-Mustafa" adlı eser onun te’liflerinden birisidir.
Babası Şihabu’d-Din Abdu’l-Halim Ebu’l-Mehasin babasından sonra meşihat makamını üstlenmiş ve Ebu’l-Abbas ile Ebu Muhammed adındaki oğullarına ilim öğretmiştir.
Kardeşi Ebu Muhammed Şerefu’d-Din, Hanbelî mezhebinde oldukça ileri derecede fıkhî bir seviyeye ulaşmıştı.

İbn Teymiyye'nin yedi yaşına bastığı yıl olan 667/1269 yılında Moğollar, Harran şehrini yakıp yıktılar.

Bunun üzerine babası Abdülhalim tüm aile fertleri ile Şam'a göç etti ve buraya yerleşti.

İbn Teymiyye Şam'da Hanbeli mezhebinin büyük bir alimi olan babasından oldukça iyi bir tahsil gördü. (3)

İbn Teymiyye bütün bu konularda eğitimini tamamladıktan sonra babasının vefatı üzerine 21 yaşında iken onun ders kürsüsüne öğretmen olarak geçer. (4)

O, İslam'ın tasavvuf, panteizm (vahdet-i vücut) kelam, felsefe ve tüm batıl itikatlarla aslından uzaklaştırıldığı kanaatinde idi.

İbn Teymiyye, 692/1292'den 705/1305 yılına kadar Suriye'de kaldığı yıllarda bu gaye ile Sufiler, Kelamcılar ve Meşşai filozoflara karşı kitaplar ve risaleler kaleme aldı.

Tatarlar ve Nusayriler'e karşı yapılan muharebelerde şahsen yer aldı. 702/1302 yılında Şakbah harbine katıldı.

Halife el-Melik el-Nasır, Muhammed İbn Kalavun ve diğer önde gelen kişileri topladı. Onları cihad yapmaya zorladı.

İbn Teymiyye, 705/1305 yılında Memlûk Sultanı'nın vekili el-Melik el-Nasır'in huzurunda yapılan halka açık toplantılarda hasımları tarafından eleştirilmesi üzerine onları vazıh ve ikna edici delillerle ikna etti.

O yıl Kahire'ye gitti ve Şeyh Safiyuddin el-Hindi adlı bir Hindli alimin önemli rol oynadığı bir münazaraya maruz kaldı.

Münazara, İbn Teymiyye'nin iki erkek kardeşiyle birlikte dağ başında bir kalenin zindanında bir buçuk yıl hapsedilmesiyle son buldu.

O, bazı sosyal ve dini uygulamalara karşı yazdığı fetvaları ve risaleleri yüzünden çeşitli yerlerde hapisle cezalandırıldı. Bu eserler çağının alimlerinin öfkesini tahrik etti. Ta ki, 726/Temmuz 1326 tarihinde Şam kalesinde hapsedilinceye kadar.

İbn Teymiyye, bu hapishanede kendi görüşlerini savunan kitaplar ve risaleler telif etti.

Ve rivayetlere göre burada el-Bahr el-Muhit adlı kırk ciltlik bir Kur'an tefsiri telif etmiştir.

Bu kitaplardan bazıları düşmanlarının eline geçmiş ve kitapları ile, kamış ve mürekkebi elinden alınmış, buna rağmen o, (bulabildiği) kömür parçaları ile yazmaya devam etmiştir.

Hapishanede, 20 Zilkade 728 / 27 Eylül 1328 Pazartesigünü vefat etmiştir.

Hocalarının en ünlülerinden:
1 - Şemsu’d-Din Ebu Muhammed Abdu’r-Rahman b. Kudame el-Makdisî. 682 h. yılında vefat etmiştir.
2 - Eminu’d-Din Ebu’l-Yemen Abdu’s-Samed b. Asâkir ed-Dımeşkî eş-Şafîi. 686 h. yılında vefat etmiştir.
3 - Şemsu’d-Din Ebu Abdillah Muhammed b. Abdi’l-Kavi b. Bedran el-Merdavî. 703 h. yılında vefat etmiştir.

İbn Teymiyye’ye öğrencilik yapanların meşhurlarından bazıları:
1 - Şemsu’d-Din b. Abdi’l-Hadî. 744 h. yılında vefat etmiştir.
2 - Şemsu’d-Din ez-Zehebî. 748 h. yılında vefat etmiştir.
3 - Şemsu’d-Din İbnu’l-Kayyim. 751 h. yılında vefat etmiştir.
4 - Şemsu’d-Din İbn Müflih, el-Fûru’ ve el-Âdâbu’ş-Şer’iyye adlı eserlerin müellifi. 763 h. yılında vefat etmiştir.
5 - Ünlü tefsirin müellifi İmâdu’d-Din İbn Kesir. 774 h. yılında vefat etmiştir.