Bursa

Gölleri, ırmakları, dağları, şifalı termal suları, büyük ve verimli ovaları ve özellikle zengin bitki örtüsü ile doğa harikası bir şehir olan Bursa, Anadolu yarım adasının kuzey batısında, Uludağ'ın kuzey batı eteklerinde ve Marmara Denizi'nin güney doğusunda yer alır.

Modern bir kent özelliğini taşıyan ve doğal güzelliklerle yetinmeyip sanayi ve teknolojisini dünyanın ileri ülkeleriyle eşit düzeye yükselten Bursa, 2.5 milyona yaklaşan nüfusuyla Türkiye'nin 4. büyük kentidir.

Doğuda Bilecik, Adapazarı, kuzeyde İzmit, Yalova, İstanbul ve Marmara Denizi, güneyde Eskişehir, Kütahya, batıda ise Balıkesir illeriyle çevrili olan Bursa; Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinin mekansal ve mimari özelliklerini günümüze taşıyan bir kültür ve tarih kentidir aynı zamanda.

Yapılan araştırmalar Bursa yöresinin M.Ö. 4000'lerden beri çeşitli yerleşimlere sahne olduğunu göstermektedir. Bu topraklara M.Ö. 13. yüzyıldan sonra Bitinler ve Misler yerleşti. İlk çağda Bitinya ve Misya'nın komşu olduğu bir alanda yer alan yöre M.Ö. 7. yüzyılda Lidya'nın, M.Ö. 546'da da Perslerin egemenliğine girdi. M.Ö. 334'e kadar süren Pers egemenliği boyunca Bitinyalılar kendi yöneticilerini seçme hakkına sahipti. M.Ö. 328'de Bitinya Krallığı kuruldu. Kral Zipoetes döneminde gelişen krallık, oğlu I. Nikomedes zamanında en güçlü haline ulaştı. M.Ö. 230-182 arasında Bitinya kralı olan I. Prusias Bursa kentinin kurucusu olarak kabul edilir. Bursa adının da kentin o zamanki adı Prusa'dan kaynaklandığı sanılmaktadır. M.Ö. 74'te Roma'ya bağlanan Bitinya'nın başkenti Prusa'dan Nikomedeia'ya (İzmit) taşındı. M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra Bizans yönetiminde kalan Bursa, imparatorluğun Doğu Eyaleti'ne bağlı beş diyosezden Asya Diyosezi sınırları içindeydi. Kent özellikle 11. yüzyılda Selçukluların saldırısına uğradıysa da 14. yüzyıla değin Bizans yönetimi altında kaldı. Uzun çatışmalardan sonra 1326'da Orhan Bey Bursa'yı alarak Osmanlıların başkenti yaptı. Bursa'nın fethi(1326 yılında) ile kurulan Bursa Mehterhanesi 1826 yılında Yeniçeriliğin kaldırılışıyla beraber kapatılmıştır. Bursa 1365'te Edirne'nin başkent yapılmasına kadar bu durumunu korudu. Bursa, İstanbul'un fethi'ne kadar Osmanlıların en önemli merkeziydi.

Bursa 14. yy'dan itibaren İran'dan gelen ipeğin ve Hindistan-Cidde-Halep üzerinden gelen baharatın sayesinde ekonomik açıdan büyük bir gelişme gösterdi. Özellikle 16. yy'da doruğa çıkan ipek ve baharat ticareti kente büyük canlılık kazandırdı. Kentin meşhur İpek, Koza, Fidan, Emir Hanları bu ticaretin kalbinin attığı yerlerdi. Bu dönemde kentin nüfusu 75bin'e yakındı. Batı Avrupa'dan gelen birçok tüccar, özellikle Floransa ve Venedik'ten gelen İtalyanlar bu dönemde kente yerleşip, ipek ve baharat karşılığında Batı Avrupa mamulü yünlü dokumaları satmaya başladılar. Bursa'da satın alınan ipek ve baharat buradan İstanbul'a geçiyor, oradan da ya Ege/Akdeniz üzerinden İtalya ve Batı Avrupa pazarlarına, ya da Karadeniz üzerinden Kili-Akkirman-Liviv (bugünkü Ukrayna) güzergahını izleyerek Orta ve Doğu Avrupa pazarlarına çıkıyordu. Hem Osmanlı İmparatorluğu'na hem de Bursa'ya büyük zenginlik getiren bu ticaret, 17. yy'dan itibaren İngiliz ve Hollandalıların Hint Okyanusu'nda hakimiyeti ele geçirip, baharat ve ipeği Avrupa'ya Ümit Burnu üzerinden direk taşımaya başlamalarıyla giderek azalmış ve önemini kaybetmiştir.

Bursa yöresi 1900'lerin başında Hüdavendigar Vilayeti'nin sınırları içindeydi. Kentin belediyesi 1877'de kuruldu. Kurtuluş Savaşı yıllarında çeşitli yörelerinde ayaklanmalar çıkan Bursa 8 Temmuz 1920'de Yunanlılarca işgal edildi; 11 Eylül 1922'de işgalden kurtuldu.

Bitinya Krallığı dönemi’nde Prusa adıyla kurulan Bursa, Krallığın üç büyük kentinden birisiydi.

Temelleri Bitinya Kralı Zipoetes’çe İ.Ö. 300?lerde atılan Prusa, daha sonra, İ.Ö. 230 - 182? de hüküm süren I. Prusias Kallinikos’ca yönetim merkezi durumuna getirildi. Adını da bu kralın adından aldı.
Bitinya’yı kuran Bitinler, Küçük Asya’nın kuzeybatısında ve Boğazlar’ ın kıyılarında oturan kavimlerdendi. Aynı bölgede Bitinler’in yanı sıra Firigler, Misler, Dolionlar, Migdonlar, Troyalı’larda bulunmaktaydı. Ünlü antik çağ coğrafyacısı Stroban’a göre, bunlar ele geçirdikleri yerlere yerleşmeyip göçebe olarak yaşayan savaşçı kavimlerdi. Strabon, bu kavimlerden Migdonlar’ ın Olimpos’ tan (Uludağ) Mirlea’ya (Mudanya) değin olan bölgede oturduklarına işaret eder. Buradan da anlaşılacağı gibi, Bursa’ya ilk yerleşenler arasında Bitinler’in yanı sıra, Migdonlar da bulunmaktaydı.

Bursa’da Roma’nın kesin egemenliği, IV. Nikomedes’in Bitinya topraklarını Roma İmparatorluğu’na bağışlamasıyla başlamıştır. Bu dönemde Bursa, Uludağ Bursa’sı yada Uludağ eteklerindeki kent anlamına gelen “Prusa ad Olympos” adıyla anılmaya başlamıştır.

Bizans döneminde yeniden Prusa adını alan Bursa, Bugünkü İzmit, İstanbul, İznik, Bilecik ve Karadeniz Ereğlisi bölgelerini içine alan “thema” nın (Bizans yönetim birimi-eyalet) merkezi olmuştur.

Bizans ve Osmanlı döneminin eşsiz eserlerinin zenginliği ile göz kamaştıran Bursa, "kültürel turizm potansiyeli" açısından İstanbul'dan sonra Türkiye'nin en önemli turizm kentlerinden biridir.

Bağrında 27 arkeolojik, 3 kentsel ve 1 doğal SİT alanı; 2000'in üzerinde korunması gereken kültürel, tarihi ve anıtsal yapı barındıran Bursa, hemen yanı başındaki Uludağ ile Türkiye'nin en büyük kış ve doğa sporları merkezidir.

"Modern kentleşme" anlayışı ile yeniden inşa edilen Bursa; "yeşil çinilere sinen Kur'an sesiyle", "Hıristiyan azizlerinin ilahisiyle", "Emirsultan erguvanlarıyla", "keşişlerin ve dervişlerin kerametleriyle" Türkiye'nin manevi başkentidir... Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapmış olan bu kent, sınırları içindeki "İznik" şehri ile de Hıristiyanlık âlemi için Vatikan ve Kudüs'ten sonra en önemli üçüncü kutsal merkeze ev sahipliği yapmaktadır. Ve Uludağ, diğer adıyla Olympos Dağı, Hıristiyan keşişlerinin inzivâya çekildikleri bir yerleşim birimi olarak bilinmektedir.

Özellikle Osmanlı başkenti olduğu dönemde hızla gelişmiştir. Adeta Asya'nın batıya açılan kapısı konumundaki "Tarihi İpek yolu" güzergâhındaki Bursa, 15. yüzyılda dünyanın başlıca ticaret, sanayi ve kültür kentlerinden biri haline gelmiştir. Nitekim o dönemde kent nüfusunun 100 bini geçtiği görülmektedir.

Roma ve Bizans döneminde olduğu gibi Osmanlılarda da saray entrikalarından usanmış aydınların başlarını dinleyebileceği bir "inziva yeri" olan Bursa, bu yönüyle bir "sürgün" ve "göçmen kenti"dir de. Bu özelliklerinden dolayı aynı zamanda bir "hoşgörü diyarı"dır...

Doğal zenginlikler, yeşil doku; yaşları 100 ila 600 arasında değişen 833 anıt ağaç ve şifalı kaplıcalar gibi özelliklere sahip olmasından dolayı "Yeşil Bursa" olarak ün salan bu tarihi kent, günümüzde olduğu gibi geçmişte de birçok gezginin ve tarihçinin ilgisini çekmiştir.

Bursa, bulunduğu coğrafyası nedeniyle birçok uygarlığa köprü olmuştur. Osmanlı ile Cumhuriyet arasında bir köprü. Doğu ile Batı arasında bir köprü....

Günümüzden 7200 yıl önceki bir yerleşim alanı olan Ilıpınar Höyük'e göre, Bursa ve çevresindeki kültür, Mezopotamya ve Doğu uygarlığının Avrupa'ya bir geçiş yeridir. Bir zamanlar, Doğu uygarlığının Batı'ya geçişinde köprü olan Bursa, sonraki yıllarda da Batı uygarlığının Doğu'ya geçişinde köprü olmuştur. Birçok Avrupalı kavim Bursa'dan Anadolu'ya geçerken, Anadolu'dan Avrupa'ya geçen uluslar için Bursa bir köprü işlevi görmüştür.

Bursa'nın özgün mimari yapısı da, Bizans ve Selçuk mimarisinden klasik Osmanlı mimarisine geçerken köprü görevini görmüştür. Uzak Doğu'nun mistizmiyle, Bizans keşişlerinin yaşamlarından esinlenerek oluşan tasavvuf kültürü Bursa'da yeşermiştir. Hıristiyanlar ile Müslümanlar arasında da bir köprüdür Bursa...

Yani Bursa, hem sanayi, hem de tarım şehri olabilmeyi bilmiş. Uludağ'ın beyazı ile Bursa Ovasının yeşili arasında bir köprü kurmuştur.

Uludağ: Antik dönemde Olympos Misios adıyla anılan Uludağ, Türkiye'nin birinci derecede önemli kayak merkezlerinden biridir. Uludağ Milli Parkı'ndaki kayak alanının alt sınırı 2.000, üst sınırı ise 2.453 m. yüksekliktedir. Aralık-mayıs ayları arasında genellikle karla örtülü olan dağda, kar kalınlığı 2-3 m.'ye kadar çıkmaktadır. Parkın önemli gelişme bölgelerinden olan Sarıalan, Karabelen'deki giriş kapısından 11 km. uzaklıktadır. Teleferikle ulaşılan bu bölgede yazlık kamp odaları, büfeler, çeşmeler, tuvaletler vardır. Kirazlıyayla ise parkın giriş kapısından 6 km. uzaklıktadır. Oteller Bölgesi ile Kayak Merkezi, Çobankaya ve Bakacak, Uludağ'ın diğer önemli bölgeleridir.

Olağanüstü doğal yapısı, flora ve faunasının zenginliği ile bilinen Uludağ Milli Parkı'nda 2'si kamplı olmak üzere 4 adet kullanım alanı mevcuttur. Bunlar; Sarıalan, Çobankaya, Kirazlıyayla ve Karabelen kamp ve günübirlik kullanım alanlarıdır. Uludağ'da kayak sporu ve turizme yönelik olarak 17 adet turistik tesis mevcuttur. Ayrıca çeşitli kamu kurumlarına ait 16 adet tesis bulunmaktadır. 1986 yılında turizm alanı ilan edilen 2. Gelişim Bölgesinde 1 tesis faaliyette olup 2 tesisin inşaatı sürmektedir.

Uludağ Milli Parkını yılda ortalama 600.000 kişi ziyaret etmektedir. Karabelen giriş kapısından günde ortalama 265 araç giriş yapmaktadır. Ziyaretçi sayısı temmuz-ağustos aylarında ve kış sezonu, ocak-şubat aylarında artış göstermektedir. Uludağ Milli Parkı'na gelen ziyaretçiler genelde yerli ziyaretçiler olup, yaz aylarında Arap ve İsrailli turistler de ziyaret etmektedir.

Botanik Parkı: Bursa'da yeşil kuşak kapsamında, kente bol oksijen, yeni dinlenme ve sağlıklı spor alanları kazandırmak amacıyla 1998 yılında "Soğanlı Botanik Parkı" hizmete açılmıştır. Soğanlı Botanik Parkı; 400.000 m2'lik alanında, 150 türden 8000 ağaç, 76 türden 100.000 çalı, 20 türden 50.000 yer örtücü ve 27 türden 6000 gül ile Bursa Ovası'nı korumakla birlikte, bitkisel araştırma ve bilimsel çalışmalara açık bir parktır.

Parkta Japon bahçesi, İngiliz bahçesi, Fransız bahçesi, gül bahçesi, açelya-orman gülü bahçesi, kokulu bitkiler bahçesi, kaya bahçesi, renk bahçeleri, şekilli bitkiler bahçeleri vardır.

Soğanlı Botanik Parkı ziyaretçilerine dinlenme, farklı farklı zamanlarda yaprak ve çiçek açan bitkileri gözleme imkânlarının dışında, sağlıklı yaşam için spor yapma imkânı da sunmaktadır. Parkta 12.000 m.'lik doğal yürüyüş yolları, doğal koşu yolu, 1.000 m.'lik soğuk asfalt kaplamalı bisiklet yolu ve göletler bulunmaktadır. Botanik Parkı'nda 17, 18 ve 19. yüzyıllara ait kimi ünlü eski Bursa evlerinin benzerleri de inşa edilmiştir.

Kuş Cenneti: Bursa- Çanakkale yolunun 45. km.'sinde yer alan Kuş Cenneti ise, Bursa'nın bir başka doğal ayrıcalığıdır. Tavuskuşları başta olmak üzere; sülün, keklik gibi birçok kuş çeşidinin barındığı Kuş Cenneti, mavi selvi, limoni selvi, ladin, sedir gibi ağaçlarıyla da görülmeye değer gerçek bir doğal cennettir. Kuş bilimcilerin inceleme yapmak için sık sık ziyaret ettikleri Kuş Cenneti, güzelliğiyle tüm ziyaretçilerini büyülemektedir.

Bursa Hayvanat Bahçesi: Daha önce Kültürpark'ta bulunan Hayvanat Bahçesi gelişen Bursa için yetersiz kalınca 10 Kasım 1997'de, Botanik Parkı'nın yanında 200.000 m2'lik alanda Hayvanat Bahçesi kurulma çalışmaları başlatılmış ve 10 Kasım 1998'de de hizmete açılmıştır.

Bursa Zoo, ilk aşamada Türk köyü, Ayı-Kurt, Yırtıcı kuşlar, Su kuşları, Lama, yabani eşek ve Deve bölümleriyle açılmış, bunları Arslan, Leopar, Maymun ve Afrika savanları bölümleri izlemiştir.

Dünya standartlarında projelendirilen bu bahçede hayvanlar doğal ortamlarına oldukça benzeyen ortamlarda konakladıkları için sağlıklı ve mutlu görünüyorlar. Parkta yılan, timsah, iguana, pelikan, ördek, flamingo, deve kuşu, kartal, atmaca, şahin, akbaba, kelaynak gibi yırtıcı kuşlar; ayı, kurt, yaban domuzu, deve, geyik, ceylan, leopar, lama, yaban eşeği, aslan, maymun, tavus kuşu gibi hayvanlar ile; köy evi olarak düzenlenen binalarda da çeşitli kümes hayvanları, sülün, güvercin, papağan gibi kuşlarla inek, koyun ve keçi gibi evcil hayvanlar bulunmaktadır.

Hayvanat Bahçesinde eski köy evleriyle köy yaşantısının canlandırılması da yapılmaktadır.

İznik Gölü: Marmara Bölgesi'nin en büyük, Türkiye'nin ise beşinci büyük doğal gölü olan İznik Gölü, derinliği en fazla 80 m. olan tektonik bir tatlı su gölüdür. Göl bütünüyle tarım alanları ve zeytinliklerle çevrilidir. Alan, sık sazlıkların arasında karışık koloniler kuran küçük karabatak (30 çift) ve gece balıkçılı (250 çift) ile özel çevre koruma alanı ölçütlerine uyar. İznik Gölü 1990 yılında SİT alanı ilan edilmiştir.

Yaklaşık 9000 hektar tarım arazisi göl suyuyla sulanmaktadır. Yapımı süren tesislerle bu alanın 6.945 hektar daha arttırılması öngörülmüştür. Bunun yanı sıra, göl kıyısındaki tarım alanlarının sulanması için çiftçiler tarafından pompayla su çekilmektedir.

Suları tatlı olan gölde sazan ve yayın balığı ile kerevit yetişir. Turizm bakımından da önem taşıyan İznik gölü, yüzme, kano ve sörf gibi su sporları için idealdir.

Ulubat: Marmara Denizi'nin güneyinde yer alan sığ, bulanık, ötrofik bir tatlı su gölüdür. Doğu-batı doğrultusunda uzanan tektonik kökenli Yenişehir-Bursa-Gönen çöküntü alanında oluşmuştur. Kabaca üçgen biçimli olan gölün doğu-batı yönünde uzunluğu 23-24 km., genişliği ise 12 km. kadardır. Göl içerisinde 7 adet ada bulunmaktadır. Yapılarında kalkerlerin egemen olduğu bu adaların en büyüğü Halilbey Adası'dır.

Gölü besleyen en önemli su kaynağı M. Kemalpaşa Çayı'dır. Göl dibindeki ve çevresindeki karst kaynakları ile yağışlı dönemlerde göle ulaşan küçük dereler gölün beslenmesine katkı sağlamaktadır. Yaygın olarak balıkçılık yapılan gölde avlanan kerevitler yurt dışına ihraç edilir.

Apolyont Gölü olarak da bilinen Ulubat gölü, küçük karabatak (300 çift), alaca balıkçıl (30 çift) ve kaşıkçı (75 çift) için önemli bir üreme alanıdır. Kışın gölde aralarında küçük karabatak (max. 1078), tepeli pelikan (max. 136), elmabaş patka (max. 321.500) gibi büyük sayılarda su kuşu bulunur. Alanda 1996 Ocak ayında sayılan 429.423 su kuşu, 1970'ten beri Türkiye'de kaydedilen en yüksek su kuşu sayısıdır. Göl 1998 tarihinde Ramsar Alanı olarak ilan edilmiştir.

Trilye (Mudanya Sahilinin Keşfedilmemiş Cenneti): Bursa'ya bağlı Mudanya sahilinin keşfedilmemiş cennet köşelerinden biri olan Trilye, zeytini ve şarabı ile tanınan bir kasabadır. Oldukça bol balık çıkartılan kasabada Rumlardan kalma 7 kilise, 3 ayazma bulunduğu söylenir.

Sütunlarının İskenderiye'den getirilen Panagia Pantobalissa adlı "kemerli kilise"nin dünyada duvarına resim yapılan ilk kilise olduğu söyleniyor.

Kasabadaki Fatih Camii, eski St. Stephanos Kilisesi'nden çevrilmiş.

Gölyazı (Balıkçı Kadınların Köyü): Bursa sınırları içinde, doğa ile tarihin bir arada yaşadığı bir eşsiz güzellik de Uluabat Gölü kıyısındaki Gölyazı Köyü'dür. İlkbaharda yükselen sular nedeniyle yarı bellerine kadar su içinde kalan ağaçlar, yine bu sularda sevgi dolu bir melodi gibi süzülen ördekler, Arnavut kaldırımlı dar sokaklar; antik çağda Apolyont olarak bilinen bu köyün güzelliklerinden yalnızca birkaçıdır. Tümüyle SİT alanı olan bu bölge, özellikle Apollon Tapınağı ve kilisesi ile dikkati çeker.

Saflığın ve Yeşilliğin Adresi 2000 Yıllık Misi Köyü

Tarihi çok eskilere dayanan Gümüştepe köyünün ilk adının Misipolis olduğu sanılıyor. Bursa'nın merkezinden yalnızca 12 kilometre uzaklıkta, doğallığından hiçbir şey kaybetmemiş başka bir güzellik konuk eder kendisini görmeye gelenleri: Misi Köyü. Sınırsız yeşilliği, söğütleri, meyve ağaçları ve bir köprü gibi gökyüzüne uzanan kavak ağaçlarıyla, antik çağda başlayan bir öyküyü günümüze kadar taşıyan tarihi köy, asma yaprağı, misket üzümü ve şarabı çok ünlüdür.

Cumalıkızık (Yaşayan Osmanlı köyü): Bursa'nın doğusunda Ankara yolu üzerinde Bursa'ya 13 km mesafede, Uludağ'ın yamaçlarında beş kızıklı köyden biridir. Orhan Gazi Vakfiyesi'ne bağlı bir köydür. Osmanlı dönemi konut dokusunu günümüze kadar koruyan nadir köylerden olan 700 yıllık tarihi Cumalıkızık köyü, Osmanlı dönemi kırsal mimarisinin önemli örneklerinden biri olup, halen geleneksel yaşam biçimini korumaktadır. Cumalıkızık Köyü dokusunun korunması amacıyla 1980 yılında koruma altına alınmıştır. Köyde bulunan evlerin birer odalarının restore edilerek ev pansiyonuna çevrilmesi çalışmaları sürmektedir. Cumalıkızık'ın yurt içi ve yurt dışı fuarlarında bastırılan tanıtım broşürleri ile turizm tüketicisine tanıtımı yapılmaktadır.

Cumalıkızık evleri, Osmanlı Türk mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Genellikle iki yada üç katlı olan evlere sokaktan iki kanatlı ahşap kapıyla avludan geçilerek girilir. Avlunun zemini toprak veya taştan yapılmıştır. Alçak tavanlı ara kat evin kışlık, yüksek tavanlı ikinci kat ise yazlık bölümüdür. Hayat ve sofa iklime ve manzaraya yönlendirilmiştir. Evlerin zemin katlarında ahşap hatıllı geleneksel taş malzeme üst katlarında ise ahşap çatkı arasında kerpiç malzeme, çatıda ise alaturka kiremit kaplı kırma çatılı ahşap malzeme hakimdir. Duvarları genellikle sarı, mavi, beyaz, mor ve yeşil renktedir. Evlerin giriş katında mahremiyet açısından dışa açılan pencere yoktur. Pencereler boş odada bulunmaktadır.

Cumalıkızık yerleşim alanı üzerindeki 270 evden 57'si tescilli sivil mimarlık örneğidir. Bunlardan başka tescilli cami ve hamam ile iki anıtsal çınar ağacı ve çeşme bulunmaktadır.

Su Uçtu (Çağlayanların Buluşma Adresi): Mustafa Kemal Paşa'dan 10 km. uzaklıkta bulunan Su Uçtu, doğayla baş başa kalmak isteyenlerin, bu isteklerine fazlasıyla cevap veren bir yerdir. Bölgeye adını veren 11 çağlayan, yılların yorgunluğunu bir anda insanın üstünden silip atabilecek bir etkileyiciliğe sahip. 38 metre yükseklikten, kendisini özgürlüğe bırakan suların mutluluk dolu şarkısı insanın ruhunda bambaşka duyguların kapılarını aralıyor.

Saitabat Şelalesi: Bursa'dan 12 km. uzaklıkta yer alan Saitabat yemyeşil çimenler ve çınar ağaçlarıyla çevrili bir alan. Uludağ eteklerindeki şelalenin aktığı kanyon, doğa sporları ile uğraşanların buluşma noktası. Odun ateşinde, kiremitte tereyağı ile pişirilen alabalıklarıyla meşhur olan şelalenin çevresinde piknik alanları bulunuyor.

Tarihi Mekanlar

Emirsultan: Bursa'nın Uludağ'a bakan yamaçlarındaki bir tepede, servilerle göğe doğru yarışan minareleriyle Emirsultan külliyesi ve semti görünmektedir. Emirsultan semti, tıpkı mahallenin kurucusu gibi mağrur ve ciddiyet içinde, Bursa'nın başı üstündedir.

Emir Sultan bir malın, mülkün sultanı değil, gönüller sultanıdır... Emir Sultan, bir ilahi ışığın peşinden gelip yerleşmişti Bursa'ya... O gerçek bir sultan değildi ama, Osmanlı sultanlarına kılıç kuşatmıştı. Tıpkı Bizans imparatorlarının sefere çıkmadan önce Uludağ'daki keşişlerden hayır dua almak için, eşiğine gelmeleri gibi Osmanlı sultanları da, her sefere çıkışta, hayır dua almak için kapısını aşındırmıştır Emir Sultan'ın.

Bursa Kalesi: Bursa Kalesi'nin yapılışı İ.Ö. 2. yüzyıla, yani Bursa'nın kuruluşuna kadar uzanır. Kaynaklara göre kale, I. Prusias döneminde, ünlü Romalı general Hannibal'ın önerisiyle yapılmıştır. Birçok kez kuşatılıp yıkılan surlar yeniden yapılmış veya bakım görmüştür. Bugün surların uzunluğu 2 km. kadardır. 67 kulesi ile beş kapısı vardır. Tophane'ye giderken solda, hastaneye giden yolun başında Hisar/Saltanat Kapısı, Yıldız Kahve'nin önünde Kaplıca Kapısı güneyde ise Zindan Kapı ve Yer kapı bulunur. Halen Bursa surları için röleve ve restorasyon projeleri tamamlanmış olup Saltanat Kapı'nın restorasyonu sürmektedir.

Muradiye: “Tümüyle Bursa'yı oluşturan bu çok sessiz ve düş mekanı içinde, özellikle hoşa giden biri daha vardır. Muradiye Camii çevresindeki mezarlık... Burada kule gibi yüksek servilerin, yüksek çınarların gölgesinde, geçmiş sultanlardan birkaçının bulunduğu türbeler var.” (Piyer Loti 1924)

Son elli yıla kadar Bursa'ya gelen gezginlerin en çok etkilendiği mekan kuşkusuz Muradiye olmuştur. Türbeleri gölgeleyen o müthiş servi ve çınarların çoğu bugün yok, ya da o eski âzâmetini yitirmiş görünüyor... Külliye çevresindeki eski tarihi doku büyük ölçüde korunmuş, korunmaya da özen gösteriliyor. Eski kahvehaneleri, berberi, sokaklarıyla bugün Bursa'nın en derin semti Muradiye...

Muradiye semtine doğru eski ve hoş evleri çınarlarıyla bambaşka bir mekana geldiğinizi hissedersiniz. Külliye içindeki yaşlı çınarların altında şehzadelerin, sultanların, hanım sultanların türbeleri bulunur.

Sultan II. Murat döneminde gerçi başkent Edirne idi ama, onun gözü her zaman Bursa'daydı. Onun içinde en sakin bir yere gömüldü. Muradiye bir türbeler kümesidir aslında.

Yeşil Türbe, hiç kuşku yok ki bugün Bursa'nın sembolüdür.

Bursa'nın en güzel semtlerinden birine adını veren Yeşil Türbe, sadece Bursa'nın değil tüm Türkiye'nin en ilginç ve harika anıtlarından biridir. Camiyi neredeyse ezen bu türbe, nurları toplayan kubbesi ile Bursa'nın her yerinden görülür. Nitekim "Osmanlı dünyasında camiden daha yüksek bir mevkide oturtulmuş tek kubbe ve türbe, Yeşil Türbe'dir." (Mustafa Armağan)