Halifede Aranan Şartlar

· Akıllı Olmak Ve Buluğa Ermiş Olmak

· İslam Ve Müslüman Olmak Ve Takva Hayatı Yaşamak

· Erkek Olmak

· Adil Olmak

· İlim

· Yeterlilik

·Sağlıklı Olmak

· Kureyş Kabilesine Mensup Olmak

HALİFEDE ARANACAK ŞARTLAR ;[1]
Halife şeçiminde adaylarda aranacak Şartlar Akıl ,Buluğ , Hürriyet , İslam , Erkek Olmak , Adil Olmak , İlim , Görev Yeterliliğine Sahip Olmak , Sağlık , Kureyşilik tir.

1-Akıllı Olmak Ve Buluğa Ermiş Olmak
Mükellefliğin en temel şartlarındandır. Mükellef olmayanın böyle ağır bir sorumluluk yüklenmesi söz konusu olamayacağı açıktır. Milyonlarca müslümanı yönetecek yönlendirecek bir liderin aklı kıt ya da rüşd sahibi olmayanlar arasından seçilmesi düşünülemez.[2]

2-Hür Olmak ; Hürriyet şartı da aynıdır. Hukuki açıdan hareket kısıtlılığı konumunda bir insanın üstlenebileceği bir makam-mevki değildir hilafet… Kölenin bu görevi üstlenmesi köleliği devam ettiği müddetçe söz konusu değildir. [3]

3-İslam Ve Müslüman Olmak Ve Takva Hayatı Yaşamak şart koşulmuştur.

Halife; din işlerini tanzimi, hak ve hukuk değerlerinin korunması ve gereği üzere uygulanması , dini şeairin ifa ve ihyasıyla görevlidir. Gerektiğinde cihada liderlik edecektir. İbadetler onunla ikame edilecektir. İslam coğrafyasının liderlerini o atayacak idarenin sağlıklı işlemesini denetleyecek gerektiğinde müdahale edecektir.
Bu görevlerin müslüman olmayan , müslüman olsada fasık birine emanet edilmesi düşünülemez.[4]

Sizden olan ulul emre itaat edin,[5] ayeti zaten bunu nasla zorunlu kılar.
yine ‘Allah kafirler için müminler üzerinde bir yol kılmamıştır’ [6] ayeti , müminler kafirleri dost edinmekten menedilmişleridr.[7]

4-Erkek Olmak
‘Erkekler kadınlara hakim kılınmışlardır’,[8] ayeti çerçevesinde bir kadının erkeklere devlet başkanı olması zaten söz konusu değildir. Bu konuda da icma vardır [9]
Hadiste ‘ yönetimlerini kadına bırakana bir kavim asla iflah olmaz’ , [10]buyurulmuştur. Kadınların esas görevlerini ifalarını temin ve yaratılışlarının gereği olarak Allah tarafından kısıtlanan çok sayıda hareket alanı[11] , onların bu görevi almalarına zaten manidir. Ayrıca peygamberimizin uyarıları vardır.

5-Adil Olmak [12]
Allah Teala; ‘la yenalu ahdi ez zalimin’ zalimlere ahdim ulaşmaz, buyurmuştur.[13]
Ayet halife adayında adalet sıfatının aranmasına delildir. Adil olmayanın zumlu – fıskı sebebiyle , İslam kurallarını uygulama sorumluluğunun başına getirilmesi halifelik makamının varoluş sebep ve hikmetine aykırıdır zaten. Halifenin sonradan fıska düşmesi durumunda ise fukahanın görüşlerinin kritiği ve tafsilat yeri burası değildir.

6-İlim
Halife nin İslami ve medeni bilgi seviyesi bu görevi ifa için yeterli düzeyde olmalıdır.
İslam Uleması , halifenin , şer'i ilimlerde fetva ve icti­had ehliyetinde olması gerektiğinde ittifak etmişlerdir [14]
Bu ana kabulden sonra müctehidlik seviyesinde olması tartışılmıştır. Görevini ifa ederken almak durumunda olacağı kararlar ve uygulamada görevi icabı karşı karşıya kalacağı durumlar ; ictihad ehliyetinde olmasını gerekli kılmaktadır. Bununla birlikte ilim adamlarından yardım almakla bu sorunun üstesinden gelinebilinecek olması, ictihad mertebesi şartını olmazsa olmazlıktan çıkarmaktadır.[15]

7-Yeterlilik
İdareci olmak durumundaki bir şahıs karar alma , yönetme, planlama yapma, cesaret , devlet işlerinden anlama , ileri görüşlülük, kararlılık gibi niteliklerde olmalıdır ki devleti ve tebaayı sağlıklı yönetebilsin.
Kendisini vali yapmayacakmısın diye soran Ebu zer ra a efendimiz bu görev emanettir…onun hakkını yerine getirenler mustesna, valilik görevi kıyamet günü nedamet sebebi olacaktır , sen ise zayıfsın , buyurmuşlardır. [16]

8-Sağlıklı Olmak
Üstleneceği görevin tabiatı itibarıyla bedensel ve ruhsal açıdan sağlıklı olması şarttır. Kör, sağır, dilsizlik gibi duyu organları rahatsızlıkları sahipleri bu göreve aday olamazlar. El , ayak , göz gibi azalarında hastalık olanların bu halleri baçlangıç itibarıyla adaylığa manidir. Sonradan oluşan ama görev ifasında sorun oluşturmayan nitelikteki rahatsızlıklar azil sebebi değildir.[17]
Ayet-i Kerime'de:talut hakkında "... Allah onu sizin üzerinize seçti, ilim ve vücutta ona, sizlerden daha çok üstünlük verdi ." [18]

Hangi sağlık sorunlarının halifeliğe aday olmaya mani hangilerinin ise mani olmayacağı ; hangilerinin başlangıçta mani ama daha sonra arız olursa azl sebebi olmayacagı ya da olacagı konuları geniş şekilde mubassat fıkıh kitaplarında vardır. Burada Kureyşilik Şartına odaklandığımız için diğer şartları tafsilatlı olarak ele almadık .

9-Kureyş Kabilesine Mensup Olmak [19]

Ehli sunnet fukahasının arasında kureyşilik şartının sabit olduğunda bir ittifak vardır ve hiçbir şekilde ihtilaf yoktur.[20]

Devlet başkanlığında Kureyşilik şartının koşulmasının en güçlü delili ; asr-ı saadetten hemen sonra Hz. Peygamberin en seçkin arkadaşlarının pratiğiyle uygulanmış olması ve bunun mütevatir nakil derecesinde bize kadar ulaşmasıdır.

İslam da halife seçilmek için; Mü'mîn olmak, Erkek olmak, Adil olmak, Hür olmak, Devlet başkanlığı yapabilecek ehliyette olmak, İctihad seviyesinde dini bilgi sahibi olmak ve Kureyş kabilesine mensup olmak şartları getirilmiştir.

Diğer bütün şartlar gibi Kureyşilik şartı da ilgili naslarla sabittir. Kureyşilik şartı, "imamlar Kureyşten olacaktır" , mütavatir hadisine ve sakife günü Ebu Bekr (r.a) ve beraberindeki muhacirler tarafından halifelik makamının Kureyş kabilesinden diğer şartları üzerinde toplayan birisine ait olduğu şeklinde anlaşılmasına dayanmaktadır. O gün Ensar ve diğer müslümanlar bu hadisi duyunca halife adaylığından çekilmiş bir daha da raşit hilafet dönemi boyunca Kureyşli müslümanlar dışında hilafete kimse aday olmamıştır.

Ehl- Sünnet , halifenin kureyşli olması şartı hakkında ittifak halindedir. Dört hak fıkıh mezhebi imamları ve müctehîdleri, selef uleması, Maturidi ve Eş'ari uleması Kureyşilik şartının halifede aranması gereken şartlardan olduğunda hemfikirdirler.

Ehli Sünnetin bütün mezhep imamları ve tabileri Kureyşilik şartının halifede aranmasının şart olması konusunda ittifak etmişlerdir.

Hz. Ebu Bekir sahabenin bulunduğu sakife topluluğunda bu hadisle istidlal etmiş, Ensar halife adaylığından çekilmiş, sahabe bu konuda icma etmiştir. HALİFEDE ARANACAK ŞARTLAR ; Akıllı Olmak Ve Buluğa Ermiş Olmak ,İslam Ve Müslüman Olmak Ve Takva Hayatı Yaşamak,Erkek Olmak ,Adil Olmak , İlim ,Yeterlilik ,Sağlıklı Olmak ,Kureyş Kabilesine Mensup Olmak