Kurum Türü : | Kurucusu : |
Eğitim Dili : | Kuruluş Tar : 1903-06-12 |
Ülke / Şehir : / | Özellik : Rasathane |
Ekleyen : /2014-11-18 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Merâga Rasathânesi
İslâm tarihinde tam teşkilâtlı ilk büyük rasathânesinin Merâga Rasathânesi olduğu söylenebilir. 657 (1259) yılında İlhanlı Hükümdarı Hülâgû tarafından Merâga’nın güneyindeki bir tepe üzerine yaptırılan bu rasathâne hükümdarın ikametine tahsis edilmiş bir köşk, cami, çok zengin kütüphane ve çeşitli hizmet binalarıyla bir külliye halindeydi. İçinde, geniş çaplı gözlem aletleri bulunan rasathânenin yöneticiliğini Nasîrüddîn-i Tûsî üstlenmiş, onunla birlikte Müeyyedüddin el-Urdî, Müeyyedüddin el-Mağribî ve Kutbüddîn-i Şîrâzî gibi astronom ve matematikçiler çalışmıştır. Yeni gözlemler yaparak bir zîc hazırlamak için kurulan rasathânedeki gözlem ve hesap faaliyetleri on iki yıl devam etmiş ve 670 (1271) yılında Zîc-i İlhânî meydana getirilmiştir. Çalışan âlimler yanında içindeki gözlem aletlerinin büyüklüğü ve hassaslığı, yapılan gözlemlerin dakikliği, Merâga Rasathânesi’ni İslâm medeniyetinde en önemli gelişmelerin kaydedildiği rasathâne konumuna getirmiştir. Ayrıca burası vakıf gelirleriyle desteklenen ilk rasathâne idi; bu durum onun uzun süre çalışmasını ve halk tarafından kabul edilmesini sağlamıştı. Vakıf gelirlerinin tahsis edilmesinde gözlem faaliyetlerinin yanı sıra burada matematik eğitimi verilmesi de önemli rol oynamıştır. 703 (1304) yılı civarında yapılan yeni gözlemlerle Zîc-i İlhânî’nin bazı hataları düzeltilmiş ve rasathânenin faaliyetleri 1339 yılına kadar devam etmiştir. Bu süre içerisinde G?zân Han, Tebriz yakınlarında astronomi eğitimi de veren ikinci bir rasathâne yaptırmışsa da 717’ye (1317) kadar devam eden ve yine vakıf gelirleriyle desteklenen bu rasathâne Merâga Rasathânesi’ni etkilememiştir.