Hadâiku 'l-hakâik fi tekmileti'ş-Şakâik

Müellifin eserlerinin en önemlisi ve en meşhur olanıdır.

Bazı kişilerin ricası üzerine kaleme alınan eserde, Şakâik tercümelerinden Edirneli Mecdî Efendinin tercümesi örnek ittihaz edilmiş ve Taşköprîzâde'nin bıraktığı yerden, yani Kânûnî'nin son yıllarından alınarak IV. Murâd devrine kadar yetişen ulema ve meşayıhin tercüme-i halleri verilmiştir.

1634 yılında tamamlanan eser, tertip bakımından Taşköprîzâde'yi takip etmiştir.

Her padişah dönemi bir tabaka olarak ele alınmış ve kronolojik olarak 1.000 civa­rında alim ve şeyhin biyografisi verilmiştir.

Atâî'nin eserinin Mecdî Efendinin eserinden farklı yönleri şunlardır:

Her padişah devrinin tarihi olaylarına kısa da olsa temas edilmiştir.

Sıhhati bakımından aynı dönemleri kısmen içine alan öteki zeyillerden daha üstündür.

İhtiva ettiği devrede yaşamış olan ulema ve meşayihin tercüme-i hallerini topluca veren tek kaynak olma özelliğine sahiptir.

Devrinin sosyal ve siyasal hayatı ile medrese ve tarikatların durumları hak­kında bilgiler vermesi bakımından da ayrı bir özelliğe sahip bulunmaktadır.1

Eser, Abdülkadir Özcan tarafından neşre hazırlanmış ve geniş bir indeks yapıl­mıştır.

1989 yılında İstanbul'da Çağrı Yayınevi tarafından basılmıştır.

Dipnot

1A. Özcan, Atâî, mukaddime, s. VI