Yazar Adı : Ali Sedad | İlim Dalı : Mantık |
Kitap Dili : | Kitap Tipi : Şerh |
Konusu : | Sitedeki Kayıt Türleri : |
Ekleyen : Nurgül Çepni/2008-10-05 | Güncelleyen : /0000-00-00 |
Mîzânü'l- ukûl fi'l-mantık ve'l-usûl
Bu eserin yazılış sebebi ilgi çekicidir. Ahmed Cevdet Paşa bir mantık kitabı yazmış ve adını oğluna izafeten Mi'yâr-ı Sedâd koymuştu.
Ali Sedad, babasının bu iltifatına teşekkür etmek ve bir anlamda onun arzusunu gerçekleştirmek için Mîzânü'l-ukül'ü kaleme almıştır.
Bu kitap Avrupa'da gelişen mantık akımlarına da yer verdiği için kendi alanında yazılmış ilk telif eserdir.
Kitabın birinci ve ikinci bölümü klasik mantık konularına, üçüncü bölümü ise metodoloji meselelerine ayrılmıştır.
Ek olarak da o zaman için henüz Avrupa'da yeni olan "cebirsel mantık'a (logique algebrique) yer verilmiştir.
Böylece Mîzânü'l-ukûl, bizde cebirsel mantığa ve metodolojiye yer veren kendi türünün ilk orijinal eseri olma hüviyetini kazanmıştır.
Ali Sedad eserinde Avrupa'da mevcut mantık anlayışlarını aktarmakla yetinmemiş, onların tenkidini de yaparak bu alanda bir otorite olduğunu göstermiştir.
Cebirsel mantığa karşı çıkan Ali Sedad mantık alanının cebir sahasından daha geniş olduğunu, bu sebeple mantığın cebire uygulanamayacağını ve bu yolun çıkmaza gireceğini derin bir vukufla belirtmiştir.
Nitekim mantığın daha sonraki gelişmeleri Ali Sedad'ı haklı çıkarmıştır.
Bununla beraber, yine bir Türk mantıkçısı olan çağdaşı Salih Zeki'nin hücumlarına uğramaktan kurtulamamıştır.
Mîzûnü'l-ukûl İstanbul'da basılmıştır (1303).