Avariful Mearif

Sühreverdî eserini, aslında şeriata uy­gun olan sûfiliğin esaslarını açık bir şe­kilde ortaya koymak ve bunları savun­mak gayesiyle yazdığını söyler.

O de­virde gerçek sofilerin azaldığını, sahte sofilerin her tarafı istilâ ettiğini, bu yüz­den sofiliğin mahiyetini bilmeyenlerde tasavvufa ve mutasavvıflara karşı olum­suz bir kanaat hasıl olduğunu, birçok kimsenin onları beğenmediğini ve tu­tumlarını reddettiğini belirtir.

Avârifü'l-maârif altmış üç bölüm­den meydana gelir. Bu bölümlerde yer alan bilgilerin çoğu daha önce aynı ko­nuda yazılan eserlerden bazan genişle­tilerek, bazan da kısaltılarak aktarmıştır.

6. ve 9. bölümlerde sûfîler. Melâmetîler. Kalenderîler ve bunlara özenenler hakkında verilen bilgiler, da­ha sonra başta Câmî olmak üzere belli başlı mutasavvıf yazarlar tarafından ay­nen tekrarlanmıştır.

Tekke hayatını dü­zenleyen esaslar daha önce Ebû Saîd-i Ebü'1-Hayr (ö. 440/1049) tarafından or­taya konulmakla birlikte belli bir düzen içinde ilk olarak Avârifül-maârif'te açıklanmıştır.

Baskıları :

îhyâ'ü ulûmi'd-din'in( kenarında) (Ka­hire 1289)

îhyâ'ü ulûmi'd-din'in(ekinde) (Beyrut 1983)

Avârifü'l-ma ârif (Beyrut 1966, 1973).

Tahkikli Neşirleri :

Avârifü'l-ma ârif Abdülhalim Mahmûd , Mahmud eş-Serif (Birinci Kısım-Tahkikli Neşir) (Kahire 1971).

Şerhleri :

'Avârifü'l-letâ'if Ali b. Ahmed el-Mehâimî,

el-Latif 'an 'Avârifil-ma'ârif Ali b. Burhâneddin el-Halebi .

ez-Zevarif (Yazarı belirsiz).

Şerhu Avârifü'l-ma ârif Gîsûdırâz (Arap­ça- Farsça'ya da Çevirilmiştir.)

Eser İran ve Hindistan'daki Sühreverdiyye tarikatı mensuptan tarafından defalarca şerh ve tercüme edilmiştir.

Haşiyeleri :

Haşiye Ala Avârifi'l-ma'ârif Ab­dullah b. Sa'deddin el-Medenî

Haşiye Ala Avârifi'l-ma'ârif Zeynüddin el-Hâfî .

Talikler :

Talikat ala Şerhi Avârifü'l-ma ârif , Seyyid Şerif el-Cürcânî

Talikat ala Şerhi Avârifü'l-ma ârif , İmam Rabbani

Muhtasarları :

Muhtasar Avârifü'l-ma ârif Muhibbüddin Ahmed b. Abdullah.

Hadislerinin Tahrici :

Tahricu Ehadisil Avarif , Kasım b. Kutluboğa.

Tercümeleri :

Tercemet Avârifû'l-ma'ârif (Fars­ça). Kasım Dâvûd (Bahâeddin Zekeriyyâ Mültânî'nin müridlerinden) Avarif'in Farsçaya en eski tercü­mesi (takriben 1244).

Tercemet Avârifû'l-ma'ârif İsmail b. Abdülmü'min Ebû Mansûr Mâşede (665'te (1267)) (nşr. Kasım Ensârî, Tahran 1985).

Misbâhu'1-hidaye ve miftâhıı'l-kifâye, İzzeddin Muhammed b. Ali Kâşâni nşr. Celâl Hümâî, Haydarâbâd 1291; Tahran 1325 hş.).

Tercemet Avârifû'l-ma'ârif Zahîrüddin Abdurrahman b. Ali Buzgüş (Farsça) .

Zeylû'l-maa-rif fî tercemeti'l- Avârif , Sadreddin Cüneyd b. Fazlullah-ı Şîrâzî .

Türkçeye Tercümeleri :

Tercümetül Avarif , Bigalı Hacı Ahmed b. Seydî (Zeyniyye tarikatı şeyhlerinden) (Türkçe -1458).[1] Tercümet Avariful Mearif , Arifi .

Şerefû'l-mulûk , Ahmed b. Abdul­lah Bursevi (Ka­ni'-i Rûmî) (ö.1643) (Türkçe)

Tasavvufun Esasları , H. Kâmil Yılmaz , İrfan Gündüz (İstanbul 1989).

İngilizceye Tercümesi :

H. Wilberforce Clarke Avariful-maarif i Farsça'sını esas alarak İngilizce'ye tercüme etmiş (London 1891. New York 1970).

Almancaya Tercümesi :

R. Gramlich tarafından Almanca'ya da çevrilmiş­tir (Wiesbaden 1978).

BİBLİYOGRAFYA:

Sühreverdî, 'Avârifu'l-ma'ârif, Beyrut 1966; a.e. (nşr. Kasım Ensârî. trc. Mâşâde). Tahran 1985, Mukaddime, s. 33-66; Lâmiî. Nefehât Tercümesi, s. 529; Keşfü'z-zunun, II, 1177; Hediyyetü't-'arifin, I. 158, 730, 755-756; İzâhu'l-meknün, II, 129; Brockelmann, GAL, I, 569; Suppl, I, 788-789; II, 310; Abdülhay el-Hasenî. es-Sekâfetû 'l-İslâmiyye fi'l-Hind, Dimaşk 1403/1983, s. 188-189; Abdülhafîz F. el-Karenî. "Avârifü'l-ma'ârif", Mecelletü'l-Ezher, LVI/2, Kahire 1403/1983, s. 307-312.

---

[1] (Mütercim Avâri-fü'l-ma âıif'i aynen ve üslûbunu koru­yarak tercüme etmiş, metindeki âyetleri Tefsîr-i Kebîr, Keşşaf, Teysîr, Hakâ'iku't-tefsîr, Te'vîlât-ı Necmiyye, el-Me âlim ve'l- uyûn gibi tefsirlere dayanarak açıklamıştır.Hadisleri Meşârik ve Mesâbih ile Buhârî ve Müslim şerh­lerinden istifade ederek şerhetmiştir. şiirler Farsça'ya ve Türkçe'ye tercüme edilmiş, eserin Farsça tercü­mesinden de faydalanılarak metin ge­nişletilmiştir.) (Eserin Yazma Nushası Bursa Es­ki Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi (Genel. nr. 1443) nüshası 918 h. (1512) 515 v. kayıtlıdır )