Soru: Kurban kesen kişi fiyatı normal şartlardan da aşağı miktarda fiyatı belirleyip kesmesi caiz midir? Eğlenceye gezmeye giyime para bulmakta güçlük çekmiyor etini yemediğini söyleyip günümüz şartlarına uygun fiyat olmasa da bir kuruluşun 250 liraya kesim fiyatı belirlenmiş kurumda kesilip bir parça et eve getirmesiyle kurban ibadeti yerine gelir mi?

el Cevab: (Başka bir yerde ucuza bulunan kurbanı orada katılımcı adına kesip sonra tr de ve yaşanılan şehirde bir kilo et alıp kurban kestirmek için kendilerine para ödeyenlere et verilmesi tam anlamıyla dini değerlerin anlaşılıp uygulanmasında müslümanların ulaştıkları ciddiyetsizliğin bir göstergesidir.)
Mesele temelinden yanlıştır. İbadetlerde asıllar varken vekillere tayin edilmesi ancak asılın zor şartları sebebiyle caiz olabilir.
Aşağıdaki değerlendirmeleri okuyun;
------------------
Yaşanılan yerden başka bir şehir ya da ülke de kurban kesilmesi kurban ibadetinde meşruiyet ölçülerinin dışına çıkılması manasına gelmektedir.
-Kişi kurbanını kendi kesebiliyorsa kendi kesmelidir. Mutlaka kesime şahidlik etmelidir. Ve mutlaka etinden yemelidir.
-Başka bir yerde kurban kesimi yaptırılması caiz değildir. Özellikle de ucuza getirmek kasdıyla bu yapılmamalıdır.
-Fakir islam ülkelerine kurban kestirmek değil nakdi para yardımı yapılmalıdır.
-Fitnenin başı ''davet fıkhı'' denilen fıkhi anlayıştır. Önce hac zamanında kesilen kurbanların toprağa gömülmeyip fakir ülkelerin müslüman halklarına dağıtılmak üzere depolanması şeklinde başlayan bu uygulama telefonla Afrika’da kurban kestirdim, uygulamasına dönüşmüştür.
-Her ibadet kendi farz kılınış şartları çerçevesinde korunmalı ve o şekilde Allah’a o ibadetle yakınlaşılmaya çalışılmalıdır.
Bu konuda, vekaletle kurban kesmek ile alakalı makaleyi okuyunuz.

Vekaletle kurban kestirmenin hükmü hakkında bir hatırlatma:
Kurban kesmek şartlarını taşıyanlara vacibtir.
Esas olan kurbanı sahibinin kendisinin kesmesidir.
Kendisi kesemeyen kurbanını kesmeye muktedir bir insana kurbanının kestirir. Ama kurbanının başında durup kesime şahitlik etmelidir.

Son yıllarda müslümanların arasında etleri zayi etmeyelim, tesbitiyle başlayan bir adet giderek kurban kesmedeki islami edeplerin ve sünnet ölçülerinin dışına taşmaktadır.

1-ihh vs. yapılanmalar kurban vekaletleri alıp başka ülkelerde kestirdiklerini söylemektedirler.
Bu caiz değildir.
-Meşru olan kurbanın sahibinin gözetiminde yaşadığı mahalde kesilmesi ve sahibinin onun kanının akıtılmasına şahid olması ve etinden yemesidir. Ve yakınlarına da o etten dağıtmasıdır.
-Bütün bunlar efendimizin ameliyle sabit sünnetlerdir ve başka yerlerdeki insanların yemesi için kurbanın vekaletle kestirilmesi kurban vecibesinin mecrası dışına çıkarılması ve çok sayıda sünnetin batıl bırakılmasına sebep olan batıl bir hayır görüntüsü verilmiş şerdir. İbadetlerin mecrasından çıkarılması, hayır kasdıyla da olsa caiz değildir. Müslümanların düşüncesizce bu işe ön ayak olması vahimdir.

2-Kurban etinin cemaat, grup yada vakıfların gözetimine verilmesi ve kıtım kıtım kuran kurslarında ya da hayır kurumları tarafından dağıtılması da caiz değildir. Depolarda bekletilip peyderpey dağıtılması da caiz değildir. Kurban etinin islam fıkhında dağıtılması şartlarını taşıyanlara hemen dağıtılması gerekir. Kurban eti toplayanların onun üzerinde sadaka ya da hayırlardaki gibi tasarrufta bulunması caiz değildir.

3-Bu etlerin yalnızca müslümanlara dağıtılması, kemiklerinin çöpe atılmaması da gerekir. Hayır kurumlarının mücerret olarak sadece dağıtıcı ve ulaştırıcı rolünü oynamaları caiz olur.
 
4-Müslümanların kurban kesmeği hafif bir şey ya da ağır bir yük görmeye başlamalarına da sebebiyet veren bu uygulamalar Allah’ın emirlerine edepsizce riayet formatına dönüşmektedir. Hatta bazı ailelerde de dönüşmüştür.
Onca müslümanın gözü önünde yaşanan bu yavaş yavaş kendini kabul ettiren durumun şer’i ölçülerine iade edilmesi her müslümanın üzerine yükümlülüktür.

-Başka şehirlerde bile değil başka ülkelerdeki aç insanlara kurban eti ulaştırılması kurban eti dağıtımında değil, sadaka ve Allah için yardım sandıkları oluşturularak ve imkan varsa o ülkeler kalkındırılarak yapılmaya çalışılmalıdır.
İslam ibadetleri işleme sünnetini ihlal eden bu uygulamaların içerikleri bugün bazı müslümanların bu sene hacca gitmeyip paralarını filanca yere bağışlayalım, bu sene kurban kesmeyip paralarını filanca kuruma bağışlayalım, bu sene zekatları topluca filanca ülkeye gönderelim, depremzedelere verelim devlet onlara ev yapsın vs. hareketlenmelere de dönüşmek üzeredir.
Hac, zekat gibi ibadetlerin niteliklerini bozacak şekilde sosyal ve kültürel insani sorumluluklarımızın hizmetine sunulacak şekilde dönüştürülmesi ilhad ve dini değerleri ve ibadetleri modernize etmek mülhidlerin aklaniyetidir.

Mülahaza:Ülkü Doğan
Soru: Her zaman evine et giren insanların, kurbanlarını yiyemeyen insanların olduğu yerde kestirmesi ve etlerin (hac da kesilen kurban etlerinin de) fakirlere ulaştırılmasının dini açıdan ne zararı var. Ben verdiğiniz cevaplardan pek tatmin olamadım acaba delileri ve kaynakları verebilir misiniz?

el Cevab:
-İbadetlerde ictihad olmaz, nasıl meşru kılınmışsa öyle korunmalı ve yapılmalıdır, kurban sahibi tarafından kesilir (bilmiyorsa öğrenir-öğrenemezse vekile kestirir- kendisi ve kesemeyen yakın komşusu eş dost aynı mahalle insanına dağıtılır, meşruiyet çizgisi budur. Buna rağmen fakir ülkelerdeki insanları koruma ve onlara et yedirme vesilesi haline getirilmesi durumu ve niyeti ön plana çıkmaktadır. Bu ibadetin meşru kılınış zeminin dışına kaydırılmasıdır. Kimin para yardımı yapmaya takati varsa bu ülkelere yardım ulaştıran kurumlara bunu verip sadaka sorumluluğunu onlara vererek yerine getirmesi mümkündür. Hoş sadakada da yakın akraba ve yakın komşular gözetilmesi emri vardır.

Hacda da yakın dönemde Suudi Arabistan’ı terbiye etmek için haccı boykot edelim diye Hayreddin hoca çıkıp fetva verdi. Hac ibadettir. Böyle bir boykot vesilesi yapılması meşruiyyet temeline aykırıdır.
Tabii İslam da devlet yönetimi halife falan yoktur. Demokrasi islama en uygun yönetim biçimidir vari ifadeler ve çağdaş dünyayla uyumlu fetvalar vererek hilafet kurumunu yok sayarsanız. Halifenin görevlerini hac ibadetine yaptırmaya kalkarsınız.
Kurban ibadetini hayatında hiç et yememiş fakirlere et yedirme kampanyasına dönüştürmekte bir beis görmezsiniz.

İbadetler Allah emrettiği için yerine getirilen emirlerdir. İbadetlerde ictihad olmaz. Bazı ilim adamları sadece Allah’a ait olan haklar bölümünü amme menfaati zannetmektedirler. Bu zannı fahiş bütün bu ibadetlere yeni yüz ve uygulamalar getirme gayretlerinin temel yanlışa götüren faktörüdür.

Kurslara kurban eti toplamak da yine yanlış ve meşruiyet çizgisi dışında bir uygulamadır. Müslümanlardan kurban parası alınıp tamamı kuran kursu yurt vs de kalan öğrencilere hibe ettirilerek kursların ihtiyacı karşılanmaktadır.
Bu durumda kurban sahibi kestiği hayvanı görmemekte, etinden yememekte, zengin fakir ayrımı yapılmadan kurban kurs ya da yurtlarda paralı olarak okutulan çocuklara minnet edilerek peyderpey sunulmaktadır.

Temelde kurban eti elbette uzakta bir yerde kesilebilir. Elbette kurs öğrencilerine hibe edilebilir, elbette bir engel sebebiyle hac ibadetine insan gidemeyebilir.
Ama bunlar asıl meşruiyet çerçevesi bozulmadan yapılması caiz olacak uygulamalardır. Meşruiyet zemininde kayma ve kaydırma gözlemlediğim için bu uyarıyı yapıyorum.

Not: Yardım kuruluşlarında görev alan bazı üyelerin özelden yazdıklarına bakılırsa bir mana tashihine ihtiyaç var.

-Afrika’da ya da Asya da ağlayan aç yaşayan bir lokma ekmeği gözleyen insanlara birlerce km aşıp yardım götüren insanlar ve değerli emeklerine sözüm yoktur.
-Asil ve iyi niyetli bu girişimlerin ibadetleri ana meşruiyet zemininden kaydırması endişem sebebiyle bu yukarda ifade ettiğim uyarılarda bulundum. Belirtirim.

Mülahaza:  Hocam anlatmak istediğinizi anladım teşekkür ederim yalnız hac da kesilen kurbanlarla alakalı orda toprağa gömülmesi mi yoksa imkan nisbetinde fakir ülkelere dağıtılması mı efdaldir?

el cevab: Harameyn ve civarında çok fakir insan var. Bu etlerin oralarda depolanıp ihtiyaç sahiplerine ayda bir belirli kilolarda verildiğini hatırlıyorum. Elbette toprağa gömülmesi doğru değildir. Geçmiş zamanlarda korunma imkanı olmadığından böyle davranılmış olsa gerektir.