2022-12-25 U. Ç. (eskieserler.net fetvalar bölümüne gelen soru)
Soru: Hikmet-i teşri/Makasıdu'ş-şeria hususunda obsesif bir hale geldim. İslami bir hükmü öğrenince hemen illetini/hikmetini araştırıyorum. Sanki ibadetleri ve hükümleri Allah emrettiği için değil de bilimsel izahı/faydaları var diye kabul ediyor gibiyim. Bu rasyonalist tavırdan nasıl kurtulurum?

el Cevab:
"akademik iman" şeklinde bir iman türü oluştu. Bu iman türüne mübtela olanlar arasında sizin bahsettiğiniz bu duygu gibi "yanılsamalar" ve "oryantalist-vesveseler" ve dahi "heresiyolojik dejenere" emareleri sıklıkla görülüyor.
Akedemik imanla iman edenler, dini ilimleri belirli bir bakış açısı ya da açılarıyla alıyorlar. Kitap ve sünnet kültürünü de bu kültürle süzgeçten geçirip bazılarını kabul edip bazılarını red ediyorlar.
Allaha imanları bile peygamberin haber verdiğinden ziyade "filozofik".
İman edilecek şeylerin hepsine değil, bazısına iman ediyorlar. Ahkamın hepsini değil, bir kısmını uygulanabilir buluyor ya da kabul ediyorlar.
Tabii sizin yazdıklarınız sizin de bu tür iman sahibi olduğunuzu göstermez. Belki etkilenimdir. Sizin durumunuzu düzeltecek şey (metod) islami ilimlerden eksik olanlar varsa onları tamamlamanızdır. Onları okurken düzelmeye başladığınızı hissedeceksiniz.
İslami ilimleri okumaya takatiniz yoksa imam gazalinin el-iktisadda tanımladığı çerçeve de bu etkilenmeye maruz kalmış insanlardan dini bilgilenmeyi bırakın durdurun.
Dinin sahibi Allah’tır. Din peygamberden öğrenilir. "ameluna mukeyyedun bi'l-kitab ve's-sünne"