İlim Dalı : | Konusu : Takı |
Soruyu Soran : | Cevaplayan : Önder Nar |
Cevaplayanın Mezhebi: | |
Ekleyen : Sümeyye Abacı/2022-12-25 | Güncelleyen : Sümeyye Abacı/2022-12-25 |
Soru: Demir, bakır, gümüş, tunçtan yapılma takıları takmak mekruh mudur? Neden mekruhtur
Takan kişi günahkar mıdır?
el cevab: Bu soru erkekler için mi kadınlar için mi belirtmemişsiniz.
Erkeklerin hakkında izin verilen gümüşten yüzüktür. Bkz. [1]
حدثنا يحيى عن ابن عجلان عن عمرو بن شعيب عن أبيه عن جده أن النبي صلى الله عليه وسلم رأى على بعض أصحابه خاتما من ذهب فأعرض عنه فألقاه واتخذ خاتما من حديد فقال هذا شر هذا حلية أهل النار فألقاه فاتخذ خاتما من ورق فسكت عنهخاتَمًا مِن وَرِقٍ، فسكَتَ عنه
Abdullah b Amr (ra)’ dan:
Efendimiz sahabeden birilerinin elinde altın yüzük gördü ve ondan yüz çevirdi. Sahabi hemen altın yüzüğü çıkardı, attı. Sonra demirden yüzük taktığını görünce bu daha kötü bu cehennemliklerin takısı dedi. Sahabi onu da derhal çıkardı attı. Sonrasında gümüşten yüzük edinince ona ses etmedi".
Hadisin sıhhat derecesi hakkında bazı ilim adamları konuşmuştur. İbn Mesud ve İbn Ömer (ra)’dan da demir yüzük hakkında hoşlanmadıklarına dair rivayetler bu rivayeti destekler mahiyettedir.
Hüküm:
Efendimiz önceleri altın yüzük kullanırken daha sonra bunu terk edip yasakladığı sabittir. Demir vb. madenler de bu çerçevede önceleri serbest iken yasaklanmıştır. Gümüş yüzükte de bir miskali aşmaması söylemiştir.
Demir yüzük kullanılması efendimizin hoşlanmaması sebebiyle en azından mekruhtur.
Bakır ve tunçtan yapılma yüzük ve takılar da kadınlara mübahtır. Erkeklerin kadınlara benzememe genel hükmü çerçevesinde kullanmamaları uygun görülmüştür.
Abdullah b Hureyde hadisini inceleyebilirsiniz. Bkz. [2]
عن عبد الله بن بريدة عن أبيه رضي الله عنهما : أن رجلاً جاء النبي صلى الله عليه وسلم وعليه خاتمتم من ذهب ، فقال : ( مالي أجد منك ريح الأصنام ؟) فطرحه ، ثم جاء وعليه خاتم من حديد ، فقال : (ما لي أرى عليك حلية أهل النار ؟) فطرحه ، فقال : يا رسول الله من أي شيء أتخذه ؟ قال : ( اتخذه من ورق ولا تتمه مثقالاً )
قال الترمذي : هذا حديث غريب
Bkz. [3]
"Efendimizin yüzüğü demir üzeri gümüş kaplamaydı.."
وعن إياس بن الحارث بن المعيقيب عن جده قال : كان خاتم النبي صلى الله عليه وسلم من حديد ملوي عليه فضة ، قال فربما كان في يدي ، قال ، وكان المعيقيب على خاتم النبي صلى الله عليه وسلم ،
Mülahaza: Cevap için teşekkürler sayın hocam. Soruyu kadınlar çerçevesinde sormuştum.
Demir, pirinç, bakır, kurşun ve tunç gibi madenlerden yapılan yüzükler hem erkeklere hem de kadınlara mekruhtur (el-Mevsıli, , IV, 224). Akik ve yeşim gibi kıymetli taşlardan yapılanlar ise, kadın erkek herkes için caizdir. (Ibn Abidin, a.g.e.; V, 315). Bu yazı internette son günlerde sıkça karşıma çıktı. Demir pirinç bakır tunç gibi maddelerden yapılan takıların hem kadınlara hem erkeklere mekruh olduğu yazılmış.
Malum altın ve gümüş fiyatları bi hayli yükseldi. Kadınlar son zamanlarda imitasyon takılara merak sardı. Bakır yüzük ve bilezikler, pirinç bileklikler vs. vs. vs. Mekruhtur yazısı kafamı karıştırdı.
el Cevab: Hanefiler bazıları açıkça kadın erkek ayrımı yapmadan bu madenlerden yüzük kullanımı hakkında mekruh ya da haramdır diyorlar. Diğer bazı kaynaklarda da konu erkekler le alakalı bir hüküm olarak geçiyor. Kadınlara değinilmiyor.
-Bu genellemenin açısı şudur; efendimiz birisi hakkında cehennemliklerin takısı birisi hakkında da bu ondan daha kötü puthanelerin kokusu var diyerek gayrimüslimler ve müşriklerin takısıdır demiş oluyor. Buna göre kadın erkek ayrımı yapılmadan nehiy genel olarak hükme bağlanıyor.
Altın ve ipekte ise kadınlara mübah erkeklere haramdır şeklinde ayrıntılı bir emir olduğundan ayrım yapılmış.
Mülahaza: Eyüp Kutukcu
Neden mekruh olsun?
el Cevab: Yukarda nakledilen hadislerdeki efendimizin sözleri ve cehennemliklerin takısı ya da puta tapanların kokusu var gibi nitelemeleri ve bunu takan sahabiden yüz çevirmesi sahabimin de bu tavrını görünce elindeki yüzükleri hemen çıkarıp atması en son olarak ta efendimizin “yüzük kullanacaksan gümüşten olsun onun da gramı miskali aşmasın sözü yine efendimizin daha önce altın yüzüğü varken onun hakkında ümmetimin erkeklerine yasaktır”, deyip kendisinin de bir daha kullanmadığı gibi mümin erkeklerin de kullanmaması gibi efendimizin sadece gümüş kaplama bir yüzük kullanması ve bunun son ameli olması... gibi sebeplerle İslam fakihleri erkeklerin bu madenlerden yüzük kullanmalarını mekruh görmüşlerdir. Hanefi fukahasından erkeklerin bu madenlerden yapılmış yüzük kullanmalarını haram olarak fetvaya bağlayanları da vardır.
Mülahaza: Eyüp Kutukcu
Cehennemliklerin takısı nasıl oluyormuş puta tapanların kokusu? Günümüz şartları değiştiği gibi fetvalar da değişmez mi?
el Cevab: "Cehennemliklerin takısı" ve puta tapanların kokusu" ifadeleri efendimizin ifadeleridir.
Siz sorunun cevabını okumamışsınız ya da okusanız da dikkat etmemişsiniz. Hadis metinlerini inceleyiniz.
Usulü fıkıh delilleri delil olma açılarını içerdikleri hüküm açısından kuran ve sünnet metinlerini inceler ve neticeye bağlar, ahkamı teklifiyeye göre bir hüküm söyler.
Neden mekruh olsun cümlenizi bunlar çerçevesinde söz söylediğinizi düşünüp mekruhluk açısını işaret etmiştim.
Günümüz şartları değişince fetvalar da değişmez. Çünkü hakkında nas olan konu ictihade mahal değildir.
Hükümler şartları değişirse değişebilir.
[1] Ahmed b. Hanbel, el Müsned H. No: 6518; Ayrıca Bkz. Et Tahavi, Şerhu Meanil Asar H. No:6768
[2] et Tirmizi, es-Sünen H. no: 1785; Ayrıca Bkz. el Mubarekfuri, Tuhfetul Ahvezi Bi Şerh Camii't-Tirmizi, H. no:1785
[3] Ebu Davud, es Sünen H. No: 4224 ve 9657; en Nesai, es-Sünen, H. No: 5205