Soru: Saygı duruşu caiz midir, İslam da yeri var mıdır?

el Cevab: Caiz değildir. Saygı duruşu dinimizde yoktur. Ama insanların birbirlerine saygılı davranması farzdır. Elpençe divan durmak islamda yoktur. 
Bir insan bir yere girdiğinde devlet başkanı bile olsa onun için ayağa kalkılması islamda yoktur. Kendisine ayağa kalkılmasını istemek bizzat efendimiz tarafından yasaklanmıştır. 

Cenaze taşıyanların yanlarından geçmeleri sırasında ölüye hürmet için ayağa kalkılır diyenler konuyu yanlış anlamışlardır. Cenaze defnedilmeye götürülürken ona iştirak etmek için ayağa kalkılması emir ya da tavsiye edilmiştir. 
Efendimiz kendisi için ayağa kalkılmasını istemeyi edepsizlik olarak nitelemiştir. 
Cenaze defni esansında ya da yürüyüş esnasında tekbir getirilmez. Sessizce arkasından yürünür. Müslüman cenazelerinde islama uygun bir edeple cenazenin teşyii ve defni ülkemizde diyanet işleri başkanlığının ve halkımızın uhdesindedir.

Ek:
Saygı duruşunun dini açıdan ölüye ya da cenazeye bir faydası olmaz. Ama okunup hediye edilecek bir Kuran’ın müminlere faydası olacaktır. Kendisi adına yaptırılacak bir sadaka-i cariyenin ölüye faydası olacaktır. 
Faydalanılan ilmin ölüye faydası olacaktır.
Bir insanın bir insana ayağa kalmasını yasaklayan hadisler; 

1. hadis:
''Kim kendisine ayağa kalkılmasından hoşlanırsa cehennemden yerine hazır olsun.''
Ebu Davud, es Sünen V. 398;  Tirmizi, es-Sünen V.90

مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَتَمَثَّلَ لَهُ الرِّجَالُ قِيَامًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنْ النَّارِ

2. hadis:
Cabir (ra) dan:
''Sizleri az önce İranlılar ve Rumların devlet başkanlarına yaptıkları gibi otururlarken onlar gelince ayağa kalmaya yeltendikleri gibi yapmaya yeltendiğinizi gördüm. Bunu asla yapmayın.''
-Müslim, es sahih, h no: 413; İbn Mace, es Sünen, II.1261 

عن جابر.. إن كدتم آنفا لتفعلون فعل فارس والروم يقومون على ملوكهم وهم قعود فلا تفعلوا ...

3. hadis:
Enes b. Malik’ten; 
"Efendimiz sahabenin en sevdikleri ve hürmet ettikleri insan idi. Ama bir yere girdiğinde oturanların onu karşılamak için ayağa kalkmasından hoşlanmadığını bildiklerinden dolayı o geldiğinde ayağa kalkmazlardı.'' 
et-Tirmizi, es Sünen, h no: 2754

قال أنس بن مالك‏ :‏ ‏(‏ لم يكن شخص أحب إليهم من النبي صلى الله عليه وسلم وكانوا إذا رأوه لم يقوموا له لما يعلمون من كراهته لذلك

Mülahaza: Hocam babamız veya başka bir büyük odaya girdiğinde ayağa kalkmamamız mı gerekiyor hadise göre? 

el Cevab: 
Bu yazdıklarım efendimizin davranışları ve uyarılarıdır. İran ve Rum insanlarının saygı şeklini siz yapmayın buyuran efendimizdir. 
İslamda baba ve anne kutsaldır. Allah kendine şirk koşmayıp yalnızca kendisine kulluk etmenizi ve anne babanıza ihsan etmenizi emretti ayeti anne babalarımıza karşı evlatlar olarak çok büyük bir sorumluluk vermiştir bizlere. Bunun içinde onların bizden ayağa kalkmamızı istemeleri yoktur. Ama bizlerin onların rızalarını Allah’ın rızasından sonra baş tacı yapmamız vardır. 

İslamda devlet başkanına saygı gösterisi için ayağa kalkmak yoktur. Ama şirke düşmedikçe ve Allah’ın emirlerine uygun yönettikçe itaat etmek vardır. 
Allah Rasulüne ve ulul emre itaat edin ayetiyle bununla emredildik. 

Anne babanıza ve sevdiklerinize onları karşılamak için ayağa kalkıp karşılamak caizdir. 
Efendimizi kendisi sevdiği bir sahabeyi karşılamak için kalkıp onu karşılamıştır. Ensara Sad b. Muazı karşılamalarını emretmiştir. Ama bu karşılamanın doğasından dolayı olan bir ayağa kalkmaktır. 

Efendimizin kendisi geldiğinde sahabeye ayağa kalkmamalarını emrettiğini unutmayın. Babanıza annenize çocuğunuza eşinize şefkat ve rahmet için karşılayın. 

Not: Bildiğiniz gibi bu grup fıkıh dersleri grubunda geçen hadislerin özetinin paylaşıldığı bir gruptur.