(1) İstanbul Müftülüğü Meşihat ve Diyanet İşleri Başkanlığı arşivlerinde yaptığımız araştırmalarda dosyasını bulamadık. Bununla beraber 1870 Silistre doğumlu olup, Silistre eşrafından Hacı Emin Efendi'nin oğlu olması muhtemeldir. Bkz., Sadık Albayrak, Son Devir Osmanlı Uleması, İstanbul, 1980, C. I, s. 174. (2) Hüdavendigâr Vilayeti Salnamesi, 1325, s. 336. (3) Hakimiyet-i Milliye, 5 Mayıs 1336, No:27. Ayrıca bkz., EK: III. (4) "O gün dükkanlar zorla kapatıldıktan sonra halk, polis ve jandarmanın yardımıyla Belediye önünde toplatılmış, tüm baskıya rağmen Türk olanlar birer bahane ile uzaklaşarak Belediye önündeki toplantıya katılmamışlardır. Belediye Başkanı odasında, Evkaf Müdürü İsmail Hakkı, Cemal Kudret, Püskülsüz Mustafa, Eczacı Maksut Tantosyan, Diran Filibeliyan, Hacı Yorgi, Dr. Terzioğlu, Dr. Venidiktos, Aristotel Zero, Yahudilerden Nesim Saban ve Hayım Palaçi bulunmaktaydı. Bunlar müteşebbis heyeti teşkil ediyorlardı. Yunan Jandarma Komutanı Papa Argiri'nin emir ve komutasıyla Belediye önünde toplatılan bir kısım halka Evkaf Müdürü İsmail Hakkı, cümle kapısı merdiven boşluğuna çıkarak topluma İngiliz ve Yunanlıları övücü sözler söyledikten sonra, Büyük Millet Meclisi Hükümetine karşı ağır suçlamalarda bulunarak uzun bir nutuk vermişti. Evvelden hazırladıkları telgrafları da birkaç kişiye imza ettirerek arabalarla Yunan Bölge Komutanı İzavolos'a götürmüşlerdi (Ertuğrul Gazetesi, 12 Eylül 1922'den naklen, Mümtaz Şükrü Eğilmez, Milli Mücadele'de Bursa, İstanbul, 1981, s. 152-153). (5) Ahmet İzzet Efendi'den başka o gün belediye'de şu kişiler de bulunmuşlardır: Mısrî Dergahı Şeyhi Şemsettin, Evkaf Müdürü İsmail Hakkı, Fabrikatör Osman Efendizâde Cemil, Kayınbiraderi Necip, Püskülsüz Mustafa, tütün tüccarı Petro Avramidi, Ermeni Avukat Zari, Diran Filibeliyen, Cemal Kudret, Kilise Kuruluşları, Vilayet Matbaa Müdürü Enver, Avukat Kamil, Ebu Aslan takma adlı Ermeni Ağılyan, Tatar Hamdi Hoca ve Alim Hoca (a.g.e., s. 153). (6) "Şeyh bu yazısında; kendisinin imzası alınmak suretiyle belediyeye dua için çağrıldığını; Yunan askeri işgal komutanlığının emirlerine karşı gelip cezaya uğramamak için isteksiz olarak Belediye'deki toplantıya gittiğini anlatıyor ve devamla; Dua etmem önerilmiş olduğu kötü niyetlerini öğrenince kendilerine: "Tekkelerle, cami ve dinsel toplantılar dışında hiçbir yerde dua etmek adetim değildir" demem üzerine Müftü bu görevi yüklendi. Orada muhtariyat lehinde hiçbir suretle ne fikir ileri sürdüm ne de laf ettim ve İzvolo'ya (Yunan Bölge Komutanı) gitmemekte direndiğim halde Evkaf Müdürü İsmail Hakkı tarafından, din adamları adına Müftü Vekili İzzet Efendi'nin ve Şeyhler adına kendisinin bulunmasının kurulca kararlaştırıldığını, gidilmeyecek olursa Kuva-yı Milliye'yi desteklediği anlaşılıp "Sancak çıkartıp Şeyh Alayı yapardı" diye ihbar edilerek sorguya çekileceği korkusu üzerine gittiğini, bu bakımdan uzun süredir korku geçirdiğini ve ailesinin perişan olmaması için zor karşısında gitmek zorunda kaldığını; hiçbir zaman siyaset ve particilikle ilgilenmediğini bildiriyordu" (a.g.e., s. 154). Ayrıca Şeyh Mehmet Şemsettin Efendi'nin açıklamasının tam metni için bkz., Ertuğrul Gazetesi, 14 Eylül 1338/1922, No: 609. (7) Bkz., DİB Arş., D: 23-1225.