Tahsin Hoca
Türkiye'de Batılılaşma hareketinin ilk önderlerindendir.
Tahsin Hoca lakabıyla da tanınırdı.
İlköğrenimini doğduğu kasaba da yaptıktan sonra İstanbul'a geldi
Ortaöğrenimini İstanbul medreselerinde tamamladı.
Bir süre medrese hocalığı yaptıysa da matematiğe ve fen bilimlerine ilgisi yüzünden mesleğine ısınamadı.
Zekâsını takdir eden Reşit Paşa tarafından Paris'te görevlendirildi.
Paris'teki Türk ailelerinin çocukları için açılan Mekteb-i Osmânide öğretmen, Paris Büyükelçiliğinde imam olarak görev yaptı.
Bu görevlerinin yanı sıra yüksekokullarda fizik, kimya, biyoloji, matematik
astronomi derslerini izledi.
İstanbul'a dönüşünde, başarısı ve bilgisi göz önüne alınarak, yeni açılacak Darülfünun (üniversite) müdürlüğüne atandı.
Hoca Tahsin Efendi bu yeni eğitim kurumunda muhafazakârların tepkisiyle karşılaştı, örneğin, yeni başlayan deneysel fizyoloji dersinde canlıların havasız yaşayamayacağını göstermek için, havası alınmış bir fanusta bir güvercini öldürmesi tepki gördü, dinsizlikle suçlandı.
Buna benzer olaylar çoğalınca Darülfünun bir yıl sonra kapatıldı.
Açılış konuşmasını yapan Cemaleddin Efgani aleyhinde şeyhülislâmın verdiği fetva da aynı zamana rastlıyordu.
Hoca Tahsin, Darülfünun kapanınca özel bir okul açıp dersler vererek hayatını kazanmaya başladı.
Bu dönemde Nuri Bey adında bir arkadaşı kendisine yardımcı oldu. öğrencileri arasında Şemseddin Sami, Abdulhak Hâmid gibi sonraki yılların ünlüleri de vardı.
Tahsin Hoca, Türkiye'de basılmış ilk gökyüzü haritasını hazırladı.
Bilgisi ölçüsünde bol eser bırakamadı, fakat zekâsı, sebatı ve medeni cesaretiyle düşünce tarihimizde önemli bir kişi olmayı başardı.
Hoca Tahsin, aynı zamanda Türkiye'de Batı tarzında ilk psikoloji kitabını da yazan kişidir.

BAŞLICA ESERLERİ:

• Müsemmenler (sekizlik şiirler),
• Mürebbi-i Etfal (Mahmud Nedim ile. 1289),
• Usûl-i Fenn-i Felâhet-Kimya-yı Ziraat (Mahmud Nedim ile, 1291),
• Nevamis-i Tabîiyye (Volney'den çeviri, yazma),
• Mir'qt-ı Sema, Tarih-i Tekvin 'yahut Hilkat (1310),
• Esrar-ı Ab-ü Heva (konferans metni. 1309),
• Esâs ü İlm-i Hey'et (1311),
• Esbab-ı İlm-i Hey 'et, Psikoloji yahut İlm-i Ahval-i Ruh (1309).