Abdullah Bosnevi
Bayramı Melâmîlerinden ve Hacı Bayram-ı Veli'nin halifelerinden Bıçakçı Ömer Dede'nin halifesi.
Füsusû'l-Hikem şerhiyle tanındı,
Öğrenimine Bosna'da başladı. İstanbul'da devam etti.
Devrinin ilim ve kültür merkezlerinden biri olan Bursaya giderek orada Hasan Kabâdûz'a bağlandı.
İkinci dönem Melâmîler'i olarak bilinen Bayrami Melâmileri'nin önde gelen temsilcilerinden biri oldu.
Şeyh Abdülmecid Halveti'den de yararlandı.
Mısır'a, oradan da hacca gitti.
İlmî ve tasavvufi konulara hakimiyeti sayesinde bir taraftan tasavvufi düşüncenin, öte yandan Melâmîliğin bu bölgelerde tanınıp yayılmasında etkili oldu.
Hac dönüşü bir müddet Şam'da kalarak burada Muhyiddin lbnül-Arabî'nin kabri yanında münzevi bir hayat sürdü.
Daha sonra yerleştiği Konya'da vefat etti ve Sadreddin-i Konevi'nin yanına defnedildi.
Birçok süfi yetiştirdiği bilinmektedir.
Fûsusû'l-hikem şerhi,
İslâm ülkelerinde "Şârihul-Füsüs" lakabıyla tanınmasına sebep oldu.
Bu şerh, Tecelliyâtû ara isi'n-nüsûs fi manassati hikemi'l-füsûs adını taşımaktadır.
Bu eserde, vahdet-i vücûd düşüncesinin temel savlarını ele alarak on iki başlık altında inceledi.
Konuların en önemlileri şunlardır. Hatm-i velayet, gayb-ı mutlak, a'yân-ı sabite, hazarât-ı hama, nübüvvet, velayet, îlm-i zahir, ilm-i bâtın, mahabbet, hakîkat-i Muhammediyye, mürşid-i kâmil.
Abdullah Bosnevî, Kur'an-ı Kerim'de geçen peygamberlerle ilgili haberlerin kendi dilleriyle değil de Arapça bildirilmiş olmasını, herkesin içinde bulunduğu toplumun dilini konuşması gerektiğine bir işaret olarak değerlendirdi ve Fusûs'u bunun için Türkçe şerhetti.
Teceliyatû ara isi'n-Füsûs (Bulak, 1252) ve İstanbul'da (1290) olmak üzere iki defa basıldı.
ESERLERİ:

• Şerhu Füsûsil-Hikem el-Mûsem-ma bi Tecelliyâti Arâisi'n-Nusûs fi Minsati
• Hükmil-Fûsûs,
• Mevakibü'l-Fıkara,
• el-Vûsûl ilel-Hazretil-tlûMyye,
• Haklkatal Yakut
• Metâfiu'tb-Nûri's-Seni,
• Risûle-iHazreti'l-Gayb,
• Tecelle'n-Nûril-Mübin,
• Risale fi Tefsiri "Nün vel-Kalem
• Risâle-i A'yûn-ı Sabite,
• Risale fi Tafdlfil-Beşer alel-Melek,
• el-Yedül-Ecved fi İstilâmı Haceril-Esved
• el-Burhânûl-CeH,
• Risale fi Temessül'i Cibril,
• Tefsîr-i Sûre-i Vel-Adiyât,
• Risâletû'n-Neş'etil-lnsûniyye,
• Tefsîr-i Sûre-i Asr,
• Münâcat, Kitâbü'l-Kurâ,
• Kitâbûn-töitfiidalaiJ- JStûbûl-Müntehd,
• Risâle-fî - Refil-Hicâb,
• Kitâbü'l-Müstevâl,
• Meşriku'r Rûhâniyye veMağribil-dsmâmyye,
• Lübbül-Lübbfi Beyâni'l-Akli ue'ş-Şürb,
• el-KeşfÜ'S'Svnl-Mübhem,
• ed-Dürrü'l-Manzürn,
• Keşjü Esrûril-Berere,
• Disûle fi Kavli 1-Cüneyd,
• Tezyilün fi Münazaati İblis ti Sehl b. Ab-dillah et-Tûsterî,
• Sırru'l-Hakâyüa'l-îlmiy-ye,
• el-Enfâsil-Miskiyyeti'r-Rıımiyye,
• el-Kenzâl-Mahtûm,
• es-Sırml-Ketimeteyn,
• Mekâsidu Bnvâril-Ayrâyye,
• Şerh-i Beyt-i Mesnevi