Kurum Türü : Osmanlı Sanat Kurumları | Kurucusu : |
Eğitim Dili : | Kuruluş Tar : |
Ülke / Şehir : / İstanbul | Özellik : Dokuma Sanatları |
Ekleyen : /2015-04-11 | Güncelleyen : /2015-04-11 |
Mûzeduzanlar - Cemâat-i Mûzeduzan-ı Hâssa
“Cemâat-i mûzeduzan-ı hâssa” olarak maaş defterlerine kaydedilen sanatkârların gerek kelimenin anlamı nedeniyle gerekse bazı defterlere düşülen notlardan sarayın çizmeci ustaları olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu sanatçıların sadece çizme dikimiyle uğraşmayıp ayakkabı, pabuç, çizme, terlik ve mest gibi ayağa giyilen her türlü pabuç türünü ürettikleri 16. yüzyıla ait in’am defterleri vasıtasıyla bilinmektedir.[1]
Sarayda yaşayan kadınlar, erkekler ve çocuklar ayakkabı olarak öncelikle diz altına kadar yükselen çizmeler giymekteydiler. Bunun yanında keçi derisine verilen
isim olan sahtiyan veya koyun derisi olan meşinden yapılan mest ve pabuçlar da kullanmaktaydılar. Bu anlamda, muzeduzlar bölüğüne bu ismin verilmesinin nedeninin, bölüğün birincil görevinin, en çok kullanılan pabuç türü olduğu için, saraya çizme üretmek olduğundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Sarayda kullanılmış olan ayakkabı türlerine bakıldığında iki cins malzeme kullanıldığı görülmektedir. Bunlardan ilki yüzleri kadife veya işlemeli olmak üzere çeşitli tekstil türlerinden olanlar; ikincisi ise deriden yapılmışlar olup, muzeduzlar bölüğüne bağlı sanatkârlar her iki malzeme cinsinden ayakkabıyı üretmekle yükümlüydüler.
Sayıları 1526 tarihli maaş defterinde on iki olan bölükte, 1596 tarihinde kırk bir şakirdle beraber doksan üç sanatçı bulunmaktadır. Tüm saray halkının çizme ihtiyacı düşünüldüğünde bu derece fazla sayıda şakird ve sanatçının muzeduzanlar bölüğünde çalışıyor olması akla yatkın gelmektedir. Grubun sanatçı sayısı bu tarihten sonra iniş ve çıkışlar yaşamakla beraber, 18. yüzyılın başından itibaren en fazla on adet olabilmiştir.