Kurum Türü : | Kurucusu : |
Eğitim Dili : | Kuruluş Tar : 1905-04-15 |
Ülke / Şehir : / Kahire | Özellik : |
Ekleyen : /2014-09-28 | Güncelleyen : /2014-09-28 |
Mecmau'l-Lugati'l-Arabiyye
Kahire'de Arap dili ve edebiyatına dair ilmî çalışmalar yapan kurum.
Aralık 1932'de kraliyete ait bir kararnameyle Tâlim-Terbiye Bakanlığı'na bağlı olarak Mecmau'l-lugatil-Arabiyyeti'l-Melekî adıyla kuruldu. Zamanın hükümetinin milliyetçiliğini ve vatanperverliğini gösterme, Kral Fuâd'ın Araplar'ı dil yoluyla birleştirme arzusu gibi siyasî sebepler akademinin kuruluşunda etkili olmuştur. Kurum Arap âlimlerinden ve şarkiyatçılardan seçilen kırk üyeden meydana geliyordu.
i. Tüzüğünde yer alan başlıca amaçlan Arap dilini bozulmaya karşı korumak, onu çağın ve çağdaş hayatın, bilim ve sanatın ihtiyaçlarına cevap verecek düzeye yükseltmek, fasih dilin kelime ve terimlerini kapsayan bir sözlük hazırlamak, Arap dilinin gelişim sözlüğünü telif etmek, semantiğiyle ilgili çalışmaları neşretmek, Arap lehçelerinin ilmî incelemesini yapmak, kullanılması gereken kelime ve terkipleri belirlemek, Arapça'yı geliştirme yollarını araştırmak, Arap dili ve filolojisine dair eski metinlerin tahkikli neşrini yapmak ve bu çalışmaları yayımlamak üzere bir dergi çıkarmaktır.
Çeşitli dil meselelerini inceleyen kurum dilin aslı, doğuşu, gelişmesi gibi konulara dair araştırma yazılan neşretmiş, terimlerin belirlenmesi amacıyla komisyonlar oluşturmuştur. Terimlerin tesbiti sırasında izlenmesi gereken metot hususunda bir tereddüt devresi geçiren kurum, neticede ileri sürülen yöntemleri uzlaştırma cihetine giderek üzerinde ittifak edilen ve Arap dilinin temel ilkeleriyle çelişmeyen bütün terimleri benimseme yolunu tercih etmiştir.
Arap dilinin gramerini ve yazım kurallarını kolaylaştırmayı amaçlayan kurum Arap dilcilerinden ve şarkiyatçılardan meydana gelen bir sözlük komisyonu oluşturmuştur. Komisyon, XX. yüzyıl sözlüğünün zamanımıza kadar ortaya çıkan anlam ve kelimelerle Arap dilini ifade edecek bir kapsama sahip olmasını gerekli görmüş, eski dilcilerin yaptığı gibi kıyas ve iştikak yöntemlerinden yararlanmanın faydalı olduğu görüşünü benimsemiştir. Sözlük alanında kurum için en önemli tercübe henüz tamamlanmamış bulunan August Fischer'in tarihî sözlüğüdür.
Kurum, genel sözlükler yanında çeşitli terimlere dair özel sözlüklerin telif ve neşrini de gerçekleştirmiştir.
Bunların arasında;
Mu'cemü Fischer el-Muccemü'I-vasît, el-Mucemü'l-kebîr, el-Mucemü'l-vecîz, Muccemü el fâzi'l-Kurâni'l-Ke-rîm'den başka medenî kanun ve ticaret kanunlarına dair terimler, tıp, kimya, jeoloji, atom fiziği, biyoloji ve felsefe terimlerini İçeren sözlükler yer almaktadır.
Kurum ayrıca birçok eski eserin tahkik ve neşrini de gerçekleştirmiş olup bunlardan bazıları şunlardır:
Ebû Bekir Hâzimî el-Hemedânî, Ucâletü'l-mübtedi ve fuzâletü'l-müntehî fi'n-neseb Radiyyüddin es-Sâgânî,
et-Tekmile ve'z-zeyl ve's-sıla fi'l-luğa,
Ebû Amr eş-Şeybânî, el-Cîm fi'l-luğa
Ebû İbrahim İshak b. İbrahim el-Fârâbî, Dîvânü'l-edeb fi'l-luğa
Ebû Osman Saîd b. Muhammed el-Muâfirî es-Sarakustî, el-Efâl.
Kurum Mecelletü Mecmau'l-luğaü'l-'Arabiyye adıyla bir dergi çıkarmaktadır.