Hit (4605) K-1271

el Cami es Sagir

Yazar Adı : Suyuti - Abdurrahman b. Ebu Bekr b. Muhammed İlim Dalı : Hadis
Kitap Dili : Kitap Tipi :
Konusu : Sitedeki Kayıt Türleri :
Ekleyen : /2014-10-18 Güncelleyen : Fıkıh Dersleri/2014-10-23

el-Câmiu’s-Sagir
Süyûtî’nin (ö. 911/1505) derlediği kısa hadisleri ihtiva eden eseri.

Süyûtî yetmiş bir hadis kitabını Cemu’l-Cevâmî adıyla bir araya toplamaya başlamış, fakat buna ömrü yetmemiştir.
el-Câmiu’s-sağir, tamamlanamayan bu büyük eserin bir çeşit muhtasarıdır.
Müellifin 28 Rebîülevvel 907’de (11 Ekim 1501) bitirdiği ve el-Câmiu’s-sağir min hadîsi’l-beşîri’n-nezîr adını verdiği eser alfabetik olup hadisler genellikle kelimenin ilk iki harfine göre sıralanmış ve takip edilen metodun gereği olarak senedler alınmamıştır.

Eserde kavlî hadisler bulunmakla beraber fiilî hadislere de küçük bir bölüm ayrılmıştır. Hz. Peygamber’in yasakladığı şeylere ayrılan bir bölümde ise “nehâ” fiiliyle başlayan hadisler nakledilmiştir. Umumiyetle bir veya birkaç cümlelik kısa hadislerden meydana gelen eser daha çok akaid, âdâb, tıp, tergıb ve terhîb, ilim, dua ve zikir, tövbe ve istiğfar, şemâil ve fezâil konularına dairdir. Ahkâm hadisleri yok denecek kadar azdır. Hadislerin kimler tarafından rivayet edildiği ve hangi kaynaklarda yer aldığı, hadislerin sonuna konan bazı rumuzlarla belirtilmiştir.

Eserin başlıca kaynakları şunlardır:
Kütüb-i Sitte, Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’i, oğlu Abdullah’ın el-Müsned üzerine Zevâid’i, Hâkim en-Nîsâbûrî’nin el-Müstedrek’i, Buhârî’nin el-Edebü’l-müfred ve et-Târîhu’l-kebîr’i, İbn Hibbân’ın Sahîĥ’i, Taberânî’nin üç Mucem’i, Saîd b. Mansûr’un es-Sünen’i, İbn Ebû Şeybe ve Abdürrezzâk’ın el-Musannef adlı eserleri, Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’nin el-Müsnedü’l-kebîr’i, Dârekutnî’nin es-Sünen’i, Deylemî’nin Müsnedü’l-firdevs’i, Ebû Nuaym’ın Hilyetü’l-evliyâ adlı eseri, Ebû Bekir el-Beyhaki’nin es-Sünenü’l-kübrâ’sı ve Şuabü’l-îmân’ı, İbn Adî’nin el-Kâmil’i, Ukaylî’nin ed-Duafâı, Hatîb el-Bağdâdî’nin Târîhu Bagdâd’ı, Ahmed b. Ali el-Mevhibî’nin Kitâbü’l-İlm’i, Ebû Mûsâ el-Medînî’nin Kitâbü’z-Zeyl’i, Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî’nin el-İlelü’l-mütenâhiye’si, Karrâb’ın Kitâbü Fazli’r-remy’i, Müstağfirî’nin Kitâbü’t-Tıbb’ı, İbn Abdülber en-Nemerî’nin Câmiu beyâni’l-ilm’i. Süyûtî kaynak verirken çok faydalandığı eserler için birer rumuz kullanmış, daha az faydalandığı eserlerin ise adını yazmıştır.

Süyûtî, hadis uydurmakla tanınmış veya yalancılıkla itham edilmiş râvilerden eserine hadis almadığını, hadislerin sağlamlık derecesini farklı bir usulle ortaya koyduğunu ifade etmektedir.
Buna göre Buhârî, Müslim, İbn Hibbân, Hâkim ve Ziyâeddin el-Makdisî’den aldığı bütün hadisleri sahih kabul etmiştir. el-Müstedrek’ten nakledilen hadisler arasında tenkide uğrayanlar varsa bunları zikretmiştir. İmam Mâlik’in el-Muvattaından, İbn Huzeyme’nin Sahîĥ’inden, Ebû Avâne el-Vâsıtî’nin el-Müsnedü’l-muhrec’inden ve İbnü’s-Seken’in Sahîĥ’i ile İbnü’l-Cârûd’un el-Müntekaa’sından naklettiği rivayetleri ve Ebû Dâvûd’un, hakkında herhangi bir tenkidde bulunmadan es-Sünen’ine aldığı hadisleri de sahih kabul etmiştir.

Buna karşılık Tirmizî, İbn Mâce, Ebû Dâvûd et-Tayâlisî, Ahmed b. Hanbel, Abdürrezzâk, Saîd b. Mansûr, İbn Ebû Şeybe, Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî’nin eserleri, Taberânî’nin Mucemü’l-kebîr ve Evsat’ı, Dârekutnî, Ebû Nuaym ve Beyhaki’nin kitaplarında sahihle birlikte hasen ve zayıf hadisler de bulunduğu için bunlardan naklettiği hadislerle ilgili hükümlere ayrıca işaret etmiştir.
Ukaylî, İbn Adî, Hatîb el-Bağdâdî, İbn Asâkir, Hakîm et-Tirmizî’nin eserleri, Hâkim en-Nîsâbûrî’nin Târîhu Nîsâbûr’u, İbnü’n-Neccâr el-Bağdâdî’nin Zeylü Târîhi Bagdâd’ı ve Deylemî’nin Müsnedü’l-firdevs’inden aldığı hadisleri ise zayıf olarak nitelendirmiştir.

Hadisleri sahih, hasen ve zayıf diye değerlendirirken (صح، ح، ض) rumuzlarını kullanmış olmakla beraber bu rumuzlar müstensihlerin veya nâşirlerin dikkatsizliği yüzünden bazan yanlış yazılmıştır.
Bu sebeple Abdürraûf el-Münâvî’nin de belirttiği gibi sadece rumuzlara güvenmek doğru değildir.
Ahmed b. Mekkî el-Hamevî el-Hasenî’nin bu eserde kullanılan rumuzları, 1056 (1646) yılında otuz altı beyit halinde topladığı “Davü’l-kabesi’l-münîr li-rumûzi ricâli’l-Câmiis-sagır” adlı manzumesi, Muhammed Bâkır Ulvân tarafından Mecelletü Mahedi’l-mahtûtâti’l-Arabiyye’de (Kahire 1975, XXI, s. 142-147) yayımlanmıştır. Ulvân aynı dergide daha önce de “Selâsü erâcîz fî rumûzi’l-Câmii’s-sagır” adlı bir makale yayımlamıştı (1972, XVIII, s. 151-152).

el-Câmiu’s-sağir’in ihtiva ettiği hadisler Süyûtî’ye göre genelde sahih ve hasen olmakla birlikte zayıfları da vardır.
Bazı âlimlere göre ise eserde mevzû rivayetler de bulunmaktadır. Nâsırüddin el-Elbânî, el-Leâli’l-masnûa ve zeylinde bizzat Süyûtî tarafından mevzû olarak nitelendirilen bazı hadislerin el-Câmiu’s-sağir’de yer almasını müellifin onları değerlendirmeye fırsat bulamaması ile açıklamaktadır (Sahîhu’l-Câmii’s-sagır, I, 28).
Eserdeki hadislerin sayısı bazı kaynaklarda 10.031 ve 10.934 olarak gösterilmekle beraber Yûsuf b. İsmâil en-Nebhânî, yaptığı dikkatli bir sayım sonucunda doğru rakamın 10.010 olduğunu söylemektedir.

Süyûtî daha sonra 4440 hadis ilâve ederek eserine Ziyâdetü’l-Câmi adıyla bir zeyil yazmış, bu hadisler Yûsuf en-Nebhânî tarafından alfabe sırasına göre ait oldukları yerlere konularak bu şekilde genişletilmiş olan eser el-Fethu’l-kebîr fî zammi’z-ziyâdeti ile’l-Câmii’s-sagır adıyla üç cilt halinde neşredilmiştir (Kahire 1351/1932).
Müttaki el-Hindî de el-Câmiu’s-sağir ile Ziyâdetü’l-Câmii’s-sagır’deki hadisleri fıkıh bablarına göre tertip ederek meydana getirdiği esere Menhecü’l-ummâl fî süneni’l-akvâl adını vermiştir.

el-Câmiu’s-sağir ilk defa 1286’da Kahire’de basılmış, daha sonra baskısı birçok defa tekrarlanmıştır.
Ayrıca Feyzü’l-kadîr ile birlikte yapılan Kahire baskısı da güvenilir bir neşirdir. Hadis metinlerinin kısa ve eserin alfabetik oluşu, kaynaklarının rumuzlarla kısaca zikredilmesi ve diğer bazı özellikleri eseri çok kullanışlı hale getirmiştir.
Osmanlı âlimleri bu esere büyük önem vermişler, yaptıkları hadis derlemelerinde onu belli başlı kaynaklar arasına almışlardır. Nitekim Mehmed Ârif Bey 1001 Hadis adlı eserinin bir tanesi hariç bütün hadislerini el-Câmiu’s-sağir’den seçmiştir. Mehmed Zihni Efendi de el-Hakaik mimmâ fi’l-Câmii’s-sagır ve’l-Meşârık min hadîsi hayri’l-halâik adlı eserinde el-Câmiu’s-sağir’de râvi olarak zikredilen sahâbîlerin hal tercümelerini yazmış (İstanbul 1311), fakat eserin “ض” harfinden sonrası neşredilmemiştir.

el-Câmiu’s-sağir’de bulunan hadislerin sağlamlık derecesini tesbit etmek için müstakil eserler kaleme alınmıştır.
Münâvî Feyzü’l-kadîr’de bu hadisleri şerhederken onların ne ölçüde güvenilir olduğunu da belirtmiştir. Bâ Sabreyn diye tanınan Ali b. Ahmed b. Saîd 1266 (1850) yılında tamamladığı İthâfü’n-nâkıdi’l-basîr bi-husûsi sahîhi (bi-kaviyyi ehâdîsi)’l-Câmii’s-sagır adlı kitabında eserdeki sahih rivayetleri bir araya getirmiştir.
Bu konuda son zamanlarda yapılan çalışmalardan biri de Nâsırüddin el-Elbânî’ye aittir. el-Fethu’l-kebîr’i esas alan Elbânî bu eserdeki 8202 rivayeti sahih ve hasen diye değerlendirerek Sahîhu’l-Câmii’s-sagır ve ziyâdetühû adıyla iki cilt halinde (Beyrut 1406/1986), 6469 zayıf rivayeti de “zaîf”, “zaîf cidden” ve “mevzû” ifadeleriyle değerlendirerek Zaîfü’l-Câmii’s-sagır ve ziyâdetühû adıyla altı cilt halinde yayımlamıştır (Beyrut 1398/1978).
Ahmed b. Muhammed b. Sıddîk el-Gumârî de el-Câmiu’s-sağir’de bulunduğunu söylediği 453 mevzû hadisi el-Mugır ale’l-ehâdîsi’l-mevzûa fi’l-Câmii’s-sagır adlı küçük hacimli kitapta toplamıştır (Beyrut 1402/1982).

el-Câmiu’s-sağir’in belli başlı şerhleri şunlardır:
1. el-Kevkebü’l-münîr.
Süyûtî’nin talebesi İbnü’l-Alkamî’ye ait olup Süleymaniye Kütüphanesi’nde nüshaları bulunmaktadır (Hamidiye, nr. 301-303; Şehid Ali Paşa, nr. 454-456).
2. el-İstidrâkü’n-nadîr ale’l-Câmii’s-sagır.
Ahmed b. Muhammed el-Metbûlî el-Ensârî tarafından yazılmıştır. Ebü’l-Vefâ el-Merâgı’nin araştırmasına göre eserin bir cildi Mektebetü’l-Ezher’de, bir cildi Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye’de (Mektebetü Tal‘at, nr. 597), bir başka cildi de el-Misbâhu’l-bârii’n-nadîr ve’l-miftâh li’l-Câmii’s-sagır adıyla Bibliothèque Nationale’de bulunmaktadır (nr. 767). Diğer ciltlerin nerede olduğu bilinmemektedir.
3. Feyzü’l-kadîr şerhu’l-Câmii’s-sagır.
el-Câmiu’s-sağir şerhleri arasında en çok kabul gören Münâvî’nin bu eseri olmuştur.
Müellif hadislerin kaynağını tesbit ederken bazan Süyûtî’nin görüşlerini nakletmekle yetinir, bazan da onun temas etmediği önemli kaynaklara atıflar yaparak faydalı bilgiler verir. Münâvî’nin bu eseri, sayfaların üst tarafında el-Câmiu’s-sağir’in harekelenmiş ve numaralanmış metniyle birlikte altı cilt halinde basılmıştır (Kahire 1357).
Müellif fazla geniş bulduğu bu şerhi daha sonra et-Teysîr bi-şerhi’l-Câmii’s-sagır adıyla ihtisar etmiş, bu eser de iki cilt halinde yayımlanmıştır (Kahire 1286).
Münâvî’nin el-Câmiu’s-sağir’in zeyli üzerine de Miftâhu’s-saâde bi-şerhi’z-ziyâde adlı yarım kalmış bir şerhi bulunduğu kaydedilmektedir.
4. es-Sirâcü’l-münîr bi-şerhi’l-Câmii’s-sagır.
Azîzî diye tanınan Ali b. Ahmed el-Bûlâkı’nin bu üç ciltlik eseri birçok defa basılmıştır (Kahire 1286, 1292, 1304, 1305, 1312).

Bibliyografya:

Süyûtî, el-Câmiu’s-sağir, Riyad 1988; Keşfü’z-zunûn, I, 560, 561; Münâvî, Feyzü’l-kadîr (nşr. M. Muhyiddin Abdülhamîd), Kahire, ts., nâşirin girişi; Hediyyetü’l-ârifîn, I, 752; Serkîs, Mucem, II, 1326, 1799; Brockelmann, GAL, II, 186-187; Suppl., II, 183-184; Ahmed eş-Şerkavî İkbal, Mektebetü’l-Celâl es-Süyûtî, Ribat 1397/1977, s. 154-155; Elbânî, Zaîfü’l-Câmii’s-sagır, Beyrut 1398/1978; a.mlf., Sahîhu’l-Câmii’s-sagır, Beyrut 1406/1986; Ahmed b. Muhmmed b. Sıddîk el-Gumârî, el-Mugır ale’l-ehâdîsi’l-mevzûa fi’l-Câmi’s-sagır, Beyrut 1402/1982; İsmail L. Çakan, Hadîs Edebiyâtı, İstanbul 1985, s. 116; Ebü’l-Vefâ el-Merâgı, “el-İstidrâkü’n-nâdir”, ME, XXVI/7 (1374/1954), s. 366-369.
Mücteba Uğur  

...
Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort