Soru: Bir anne bebeğini Kuran-ı kerime göre kaç ay emzirmekle mükelleftir, kız çocukları 21 ay, erkek çocukları 24 diye söylemler var, ayrıca kadın eşine danışmadan bebeğini sütten kesebilir mi, bununla ilgili hüküm ve kaideler nelerdir bilgi verir misiniz?

el Cevab:

Asıl olan kadının çocuğunu emzirmesidir. Süre mecburiyeti kadınlarda süt gelme durumuna göre değiştiğinden sütü olduğu kadar mükellef olmasıdır.

-Kadın çocuğunu kaç ay emzirmekle mükelleftir sorusu, esas problem değildir. Çocuğun emzirilme müddetinin Kur’an da geçmesi süt emmeyle alakalı fıkhi hükümlerde hangi yaşa kadar süt kardeşlik durumunun oluşacağını tespitte önemlidir.

İmam Ebu Hanife bu müddeti ayetteki işaret çerçevesinde 30 ay olarak belirlemiştir.

İmam Muhammed ve Ebu Yusuf ise iki yıl olarak fetvaya bağlamışlardır.[1]

-Kadınların çocuklarını emzirme mecburiyeti var mı yok mu gibi başlıklar İslami değildir.

(Fıkıh kitaplarında kadının çocuğunu emzirmesi problemi, boşanma durumu, iddet bekleme süresindeki durum, annenin çocuğunu emzirmesinde bir sebeple sıkıntı olması durumu gibi nedenlerle gündem olmuştur. Bugünkü anlamıyla bir kadın hakkı olarak fıkıh kitaplarında yeri yoktur.)

-İslam dini aile kurmayı buluğla birlikte emreder.

Ailenin idarecisi erkektir.

Kadınlar erkeklerine itaatle emrolunmuşlardır.

(Aile reisliği müessesesi İslamda vardır. Erkek aile reisidir. Eşinin haklarını ihlal etmeden kendisi eşi ve çocuklarından oluşan ailesine liderlik yapacaktır. Erkeğin reisliği ailenin birliği ve Allah’ın dinini yaşaması konusundadır.)

-Çocuk doğurma kadının fıtratına konulmuştur. Emzirme yeteneği de kadının yaratılışına konulmuştur. Çocuk doğuran kadının sütü gelir ve fıtratı bozuk olmayan kadın çocuğunu emzirir.

-Sütü gelmeyen kadınlar için eşleri imkanları dahilinde süt anne bulmak durumundadır. Sütü olduğu halde emzirmeyen kadın hem eşine isyan hem Allah’a isyan durumundadır.

Ek 1- Kadınların Çocuklarını Emzirmesinin Hükmü:

-Kadınların çocuklarını emzirme mecburiyeti var mı yok mu gibi başlıklar İslami değildir. (Fıkıh kitaplarında kadının çocuğunu emzirmesi problemi, boşanma durumu, iddet bekleme süresindeki durum, annenin çocuğunu emzirmesinde bir sebeple sıkıntı olması durumu gibi nedenlerle gündem olmuştur. Bugünkü anlamıyla bir kadın hakkı olarak fıkıh kitaplarında yeri yoktur.)

-İslam dini aile kurmayı buluğla birlikte emreder. Ailenin idarecisi erkektir. Kadınlar erkeklerine itaatle emrolunmuşlardır.

(Aile reisliği müessesesi İslamda vardır. Erkek aile reisidir. Eşinin haklarını ihlal etmeden kendisi eşi ve çocuklarından oluşan ailesine liderlik yapacaktır. Erkeğin reisliği ailenin birliği ve Allah’ın dinini yaşaması konusundadır.)

Ek 2 -Süt Annesi Tutulması:

-Çocuk doğurma kadının fıtratına konulmuştur. Emzirme yeteneği de kadının yaratılışına konulmuştur. Çocuk doğuran kadının sütü gelir ve fıtratı bozuk olmayan kadın çocuğunu emzirir.

-Sütü gelmeyen kadınlar için eşleri imkanları dahilinde süt anne bulmak durumundadır. Sütü olduğu halde emzirmeyen kadın hem eşine isyan hem Allah’a isyan durumundadır.

Ek 3 - Kadının Çocuğunu Emzirmesinin Hükmünün Delilleri:

Kadının çocuğunu emzirmesi farzdır.

-Bu gereklilik çocuğun beslenmesi için anne sütüne ihtiyacı sınırları çerçevesindedir.

Ayeti kerimede ''anneler çocuklarını emzirirler''[2] buyrulmuştur.

Hadisi şerifte hakkında had cezası bulunan kadına uygulanacak had bu hak ve sorumluluk sebebiyle tehir edilmişitr. Efendimiz, bu konuda anneye; « اذْهَبِي فَأَرْضِعِيهِ حَتَّى تَفْطِمِيهِ çocuk sütten kesilinceye kadar onu emzir emrini vermiştir.

Bk.[3]

Hanefi fıkhındaki bu farziyet için bk.[4]

Not: Boşanan Kadının Eski Eşinden Olan Çocuğunu Emzirmesinin Hükmü:

Evli kadınlar için evlilik süresince bu gereklilik ittifakla geçerlidir. Çocuğun babasından boşanan iddet bekleyen ya da boşanmanın tamamlandığı durumda olan kadınların süt emzirme mecburiyetleri tartışılmıştır.

Annenin çocuğu eğer başka bir kadının sütünü emmemesi durumu oluşursa emzirmeye zorlanması caiz görülmüştür.

Ama kadının buna karşılık ücret talep etmesine cevaz verilmiştir. Çocuk başka kadınların sütünü emiyorsa annenin onu emzirmeme tercihi olacağı da ifade edilmiştir.

Bu konuda özellikle el Kasani'nin Bedayius Sanai deki ifadelerine bakılmalıdır.

-Kadın hamileyken boşanma durumu oluştuğunda hem kendisine hem de çocuğa nafaka talep etmesi kadının hakkıdır.

Mülahaza: Hocam kafama takılan şu çocuk emdikçe Allah’ın izniyle süt üretimi artmaktadır bir yerde durmak ve olayı sonlandırmak gereklidir diye düşünüyorum bununla ilgili bir açıklama yok mudur dinimizde?

el Cevab: Hanefi fukahasının emzirmenin en az müddeti ile ilgili bir fetvasına ulaşamadım.

''Anneler çocuklarını iki sene emzirirler'' ayeti üst sınıra delil olabilir. Doğumdan sonradan başlayarak hesaplanmak kaydıyla. Ama daha fazla emzirmesinler diye bir mani nas yok. Anne sağlığı bozulmadığı sürece tabii ki.

(Bazı fakihler ayetteki emzirmeyi 2 yıla tamamlamak ifadesinden üst sınır iki yıldır. Daha ileri gidilmesi bu sebeple caiz olmaz manası çıkarmışlardır.)