Soru: İddet bekleyen kadın evinden dışarı çıkmaz diye bir şey var mı?
el Cevab:
1-İddet halindeki kadın ihtiyaç için evinden çıkar.
İhtiyaç halinde evinden çıkmasının delili efendimizin ihtiyaç izhar eden hanıma verdiği izindir.[1]
اخرجي فجذي نخلك لعلك أن تتصدقي منه أو تفعلي خيرا
İhtiyaç dışında iddet müddetince evinden çıkması caiz değildir. [2]
Ayrıca evden çıkmasıyla alakalı [3]
2-İddet müddetince evinde bulunmasının delili efendimizin eşi öldürüldüğü için iddet bekleyen hanıma söylediği '' iddet bitene kadar evinde otur '' emridir.[4]
امكثي في بيتك الذي أتاك فيه نعي زوجك حتى يبلغ الكتاب أجله
Mülahaza: Bir apartmanda üst katta akrabası var ona oturmak veya sair isler için çıkmasında bir beis var mıdır?
el Cevab: Bazı hallerde cevaz var. Geceleri eşinin evinde kalması şartıyla, dışarı ihtiyaçlarını karşılamak için çıkması şartıyla evden çıkmasına cevaz verilmiştir.
Boşanma sebebiyle iddet bekleyen hanım hakkında hanefi fukahası evden çıkmama şartı yoktur şeklinde fetva vermişlerdir.
İmam es Serahsi: Evden çıkmama şartı kocası ölen hakkındadır. Ama kocası kendisini boşayan hakkında genişlik vardır demektedir.[5]
Mülahaza: Hocam kusura bakmayın iyi bir şekilde anlamak istiyorum bazı haller dediğiniz nedir yani en basitinden oturmak için çıkar mı çıkamaz mı bir de evden dışarı çıkmayışının hikmeti nedir, her türlü iddet için geçerli mi boşamak hamilelik vs gibi?
el Cevab: Hikmeti şudur.
Efendimize iddet beklemekte olan bir kadın özür beyan edip eşinin evinden ayrılmak istemiş önce izin vermiş sonra hemen arkasından birisini gönderip iddet müddeti bitinceye kadar evinde gecele buyurmuşlardır. Buna göre temel sebep efendimizin bu şekilde emretmiş olması olduğu anlaşılır.
Bu emrin hikmeti üzerine fukahadan ve muhaddislerden çok görüş belirten var.
Mesela;
-Neseb hakkındaki bir töhmetten kadının korunması [6]
-Kadının ölen eşine üzüntüsünün izhar edilmesi suretiyle ona vefa göstermesi için olması. Bkz. [7]
-Yabancı erkeklerin eşi ölmüş kadından uzak tutulması kadının onların gözünden sakındırılması suretiyle hakkında tan edilmekten korunması [8]
Evinde iddet beklemesiyle alakalı boşanma iddeti bain, talak iddeti, ölüm iddeti, doğuma kadar olan iddet vs ile alakalı da çok sayıda fetva var.
Soru: Vahhabiler boşanmadan sonra kadının bir müddet evinden çıkamayacağı söylüyorlar. Bunlara nasıl cevap vereceğiz. Ülkemizde böyle bir şey hiç duymadım.
el Cevab: Boşanan kadın iddet bekler. İddet rahim de biten evlilikten kalma bir cenin olup olmadığının ortaya çıkmasının sonrasında biter.
Bu ayetle sabittir.
-Gelişen tıbbi yöntemler kullanılarak iddet müddeti alınacak "hamile değildir" belgesiyle sonlandırılamaz. İddet beklemeyi emreden ayet genel hüküm içermektedir.
-Ülkemizde bu emrin uygulanmaması on yıllardır diyanet işleri başkanlığından beklenilen halkı irşad etme fiilinin gereği üzere yapılmadığının bir göstergesidir.
Konunun vahhabilikle ilgisi yoktur.
[1] Müslim, es Sahih hno: 2735
[2] İbn Nuceym, el Bahr er Raik H. No: IV.259
[3] İbn Abidin, el Haşiye, II.616
[4] en Nesai en Sunen H. No: 3529 ve 3530; Ahmed b Hanbel el Musned VI. 421; et Tirmizi es Sünen, H. No: 1204 (Hadisun Hasenun Sahih); Ebu Davud, es Sünen H. No: 2300
[5] es Serhasi el Mebsut V.58 vd.
[6] el Adevi, el Haşiye II.124
[7] es Sarehasi V.58
[8] el Heytemi, Tuhfetul Muhtac VIII.254