Hit (3562) F-418

İmam Ebu Hanifeye Göre Kadere İman ve Delilleri

İlim Dalı : Akaid Konusu : Kader
Soruyu Soran : Cevaplayan : Önder Nar
Cevaplayanın Mezhebi:
Ekleyen : /2021-11-14 Güncelleyen : /0000-00-00

İmam Ebu Hanifeye Göre Kadere İman ve Delilleri:

İmam Ebû Hanîfe kader ve kazayı “olacak olan her şeyin ezelde tayin edilmesi” ve “tayin edildiği şekliyle zamanı gelince gerçekleşmesi” olarak tanımlamaktadır. [1] Ona göre kader ve kazaya iman, imanın temel esaslarındandır. [2]
Bir yaratıcının varlığına inanmanın aklen zorunlu olması gibi onun kemal sıfatlarla muttasıf olup noksanlıklardan münezzeh olması da aklen zorunludur. [3] Buna göre Allah ezeli ve ebedi bir varlık olmasının yanında ilim, irade, kudret ve takdir gibi sıfatlarla da muttasıf olmalıdır. [4]
Buna nazaran Allah’ın ezelde ilim sıfatıyla her şeyi bilmesi ilmiyle irade etmesi, iradesiyle her şeyi takdir etmiş olması akli bir zorunluluk olarak ortaya çıkar.
Allah’ın ilim, irade, kudret ve takdir gibi sıfatlarının olmasının bir manası da iradesinin şer’î emirlerinin önüne geçmesidir.
Bunlara göre eşyanın ezelde tayin edilmesi manasıyla da, önce olacak şeylerin takdir edilip sonra insanların bir takım şer’î emirler emredilip nehyedilmeleri manasıyla da kader hak olmalıdır.[5]
Ebû Hanîfe şöyle demektedir: “Allah ezelde ilmiyle her şeyi bilmiş, ilmiyle irade edip, iradesiyle her şeyi takdir etmiştir. Yani iradesi şer’î emirlerinin önüne geçmiştir. [6]
Görüldüğü gibi bu delillendirme akli zorunluluklara dayanmakta ve kadere iman Allah’a imanın zorunlu bir gerçeği olarak ortaya konmaktadır. Buna nazaran bu delillendirmeye kaderin akli delili denilmesi uygun olacaktır.
Ebû Hanîfe kadere imanın sıhhatine dair nakli deliller de zikretmektedir. Allah Teala: “Yaptıkları her şey zubur’dedir, her küçük ve büyük amelleri yazılmıştır.” [7]
Hz. Peygamber Allah’ın kaleme yazmasını emrettiğini, kalemin de ne yazacağım ey rabbim dediğini Allah Teala’nın da kıyamete kadar olacak her şeyi yaz emrini verdiğini kalemin de kıyamete kadar olacak olan her şeyi yazdığını haber vermiştir. [8]
Bu ayet ve hadisin de ifade ettikleri gibi kader Kur’an ve Sünnetle sabittir.
Ebû Hanîfe bunu şu sözleriyle ifade etmiştir: “Bizler Allah’ın kaleme yazmasını emrettiğine, kalemin de ne yazacağım ey Rabbim dediğine, Allah Teala’nın da kıyamete kadar olacak her şeyi yaz şeklinde emrettiğine “Onların her yaptıkları zubur’da yazılıdır, her küçük ve büyük amelleri yazılmıştır” ayetine göre inanır tasdik ederiz. [9]



[1] El-Fıkhu’l Ebsat s.36; Ayrıca bkz. El-Fıkhu’l Ekber s.59;el-Beyâdî a.g.e.s.,71. el-Vasiyye s.73; el-Hâdimi, Şerhu’l Vasiyye s. 161 vd.
[2]El-Fıkhu’l Ekber s.58 El-Fıkhu’l Ebsat s. 38.
[3] Allah’ın yarattığı mahlukata benzememesi hakkında bkz.El-Fıkhu’l Ekber s.63;O’nun bir denginin olmaması hakkında bkz. El-Fıkhu’l Ebsat s.52,53; Allah’ın Kemal sıfatlarının ezeli oluşları hakkında bkz. El-Fıkhu’l Ekber s.58
[4] Allah’ın sıfatları bölümünde zikredilen görüşlerine müracat edilmelidir.
[5] El-Fıkhu’l Ekber s.58,60; El-Fıkhu’l Ebsat s.52
[6] El-Fıkhu’l Ebsat s.49
[7] el-Kamer 54/52
[8] El-Vasiyye s.152
Krş.Ahmed b. Hanbel, II.169; Ebu Davûd , Sünnet, 16; el-BeyhakÎ, es-Sünenu’l Kubrâ IX.3; el- Esmâ ve’s-Sıfat s.480-481; es-Suyutû, Tahricu Ehâdîsi Şerhi’l Mevâkıf s.123; Dâ’rul Ma’rife, Beyrut, 1986.
Ebû Hanife’nin bu hadisin yanı sıra el-Hârizmi, I.125,137,143,183’de rivayet olunan hadislerde kaderin hak olduğuna delil getirmitir. Ayrıca bkz. el-Kârî, Şerh-u Müsnedi Ebî Hanîfe s.383.
[9] El-Vasiyye s.152

Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort