Soru Sahibi: Selçuk Alaca
Soru: Selamun aleyküm hocam imam Fatiha okuduktan sonra sesli bir şekilde ve uzatarak amin diyorlar ben yanlış olduğunu biliyorum fakat sizden daha doğru bilgi almak istedim. Selam ve dua ile (30 Eylül 2013)

el Cevab:
-Namazlarda Fatiha’dan sonra “amin” denilmesi Hanefi, Hanbeli ve Şafiilere göre sünnettir. İmam malik mendubtur demiştir. 

Hanefi mezhebinde fetva cehri olsun gizli olsun cemaatle olsun münferid olsun Fatiha’dan sonra imam da cemaatte açıktan “amin” demez. Bk. [1]
-İmam malik İbn Ebi Zeyd’in kendisinden rivayetine göre cehri ya da açık namazlarda imam da müezzin de açıktan “amin” demezler şeklinde fetva vermiştir. Bk. [2]  
İmam Ebu Hanife’nin cehri namazlarda imam Fatihayı okur ama “amin” demez ama cemaat amin der şeklinde fetva verdiği nakledilir.

Hanefi mezhebinde fetvaya bağlanmış görüş ise imamın da cemaatin de “amin” demesidir. Bk. [3] 
İmam eş Şafii ve Şafiiler ve Hanefiler ve Hanbeliler bu konuda ittifak ettikten sonra “amin” lafzının açıktan mı gizli mi okunacağında konu hakkındaki rivayetlerdeki açıktan okudu ve gizli okudu şeklindeki kayıtlar sebebiyle ihtilaf etmişlerdir. 

-Hanefi fukahası:
-Şu'be nin ''amin ifadesini efendimiz gizli okurdu'' şeklindeki rivayetine nazaran açık ve gizli namazlarda gizli söyleneceğine fetva vermişlerdir. 
Hadisi imam Ahmed b. Hanbel el Müsned’inde; ve el Hakim el Müstedrek inde rivayet etmişlerdir. 

شعبة، عن سلمة بن كهيل، عن حجر ابي العنبس، عن علقمة بن وائل، عن ابيه: ان رسول الله صلى الله عليه وسلم لما بلغ {غير المغضوب عليهم ولا الضالين}، قال: امين، واخفى صوته. ولفظ الحاكم: خفض صوته

-Hadisteki “amin” dua sının meleklerin amin demesi anına denk gelenin duasının kabul olunacağı kaydı, gizli okunsa da açıktan söylense de eşit ihtimaldedir. 
-Yine hiçbir fakih Fatiha’nın gizli okunduğu rekatlar ve namazlarda “amin” kelimesinin açıktan okunmasın fetvası vermemişlerdir. 
-Yine kadınların “amin” demesi ittifakla caiz değildir.
-Duada asıl olan gizli yapılmasıdır. Amin de duadır ve gizli olması rivayetinin dikkate alınmasının daha uygun olacağına delildir. Ayette وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ el Araf 205 Allah’ı zillet gösterip boyun bükerek ve sessizce an buyrulmuştur. 
-Kuran’dan olmayan istiaze, subhaneke de ittifakla gizli okunur. 
Bu çerçevede İbrahim en Nehai 4 şey gizli okunur Subhaneke İstiaze, Besmele ve Amin demiştir. Bk. [4]

İbnul Humam Fethul Kadir de I.296 Hanefi mezhebindeki fetvaya bağlanmış görüş “amin” denilmesinin gizli olmasıysa da efendimizden açıktan söylediğine dair rivayetlerin de çok ve sabit olmasına nazaran amin cehri söylense de namazın fasid olmayacağına işaret etmiştir.

ولما اختلف في هذا الحديث عدل المصنف إلى ما عن ابن مسعود رضي الله عنه فإنه يؤيد أن المعلوم منه صلى الله عليه وسلم الإخفاء ، لكن تقدم أن الذي فيه ذكر آمين عن النخعي فالله أعلم ، ولو كان إلي في هذا شيء لوفقت بأن رواية الخفض يراد بها عدم القرع العنيف ، ورواية الجهر بمعنى قولها في زبر الصوت وذيله يدل على هذا ما في ابن ماجه { كان صلى الله عليه وسلم إذا تلا { غير المغضوب عليهم ولا الضالين } قال آمين حتى يسمع من في الصف الأول فيرتج بها المسجد } وارتجاجه إذا [ ص: 296 ] قيل في اليم فإنه الذي يحصل عنه دوي كما يشاهد في المساجد ، بخلاف ما إذا كان بقرع ، وعلى هذا فينبغي أن يقال على هذا الوجه لا بقرع كما يفعله بعضهم ( قوله والتشديد خطأ ) وفي التجنيس : تفسد به لأنه ليس بشيء ، وقيل عندهما لا تفسد وعليه الفتوى . 

el Leknevi es Siaye de de s.276 da gizli okunması rivayetiyle açıktan okunması rivayetlerini Şu'be rivayetini muhaddislerin çoğunluğunun kritik edip eleştirmelerine nazaran ele alıp “amin” kelimesinin açıktan okunması rivayetini daha güçlü gördüğünü ifade etmiştir. 
İmam el Leknevi ve Fethul Kadir sahibi Hanefi fıkhında fetva ehliyetleri tartışılmaz ilim adamlarıdır.

Soru Sahibi: Mehmet Biçer
Soru: Namazda Fatiha suresi oku(n)duktan sonra "amin" demenin hükmü nedir?
 
el Cevab: Sünnettir.
Fatihanın tamamlanmasından sonra aaaamiin ya da amiin demek efendimizin uygulaması ve çok sayıda yapılmasına dair teşvik edici emriyle sabittir.
Ebu Hureyre (ra)dan;
İmam fatihadan sonra amin deyince siz de onun giibi amin deyin. Aranızdan kimin amin demesi meleklerin amin demelerine denk gelirse günahları affolunur.Bk.[5]

عن أبي هريرة أن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا أمن الإمام فأمنوا فإنه من وافق تأمينه تأمين الملائكة غفر له ما تقدم من ذنبه وقال ابن شهاب وكان رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول آمين

Amin kelimesi ismi fiil emirdir.
Manası “Ey Allah’ım duama icabet, duamı kabul et”, demektir.
Kelimenin aslının Süryaniceden geliyor olması ya da İbraniceden geliyor olması iddiaları vardır. Efendimizin imam... veladdalin deyince amin deyin ifadesiyle bu fiil sabit olduğundan bunlar bir şey değiştirmez.

Mülahaza: Medine Gülü
-Hocam Hanefiler sessiz Hanbeliler sesli amin demesi lazımmış doğrumudur?

el Cevab: Hanefiler amin denilmesinin imam tarafından da cemaat tarafından da sessiz okunması gerektiğine dair rivayetleri esas alarak sessiz denileceğini söylüyorlar.
Ehli hadis ise sesli söylendiğine dair rivayetleri esas alıyorlar.

Mülahaza: Muhammed Ertan Özer 
Burdan şunu söyleyebilir miyiz sesli veya sessiz okuma sünnettir ve iki şekilde de namazı sıkıntıya sokmak ve sehiv secdesi gerektirmez âmin demek sünneti ifa ettiği için faziletlidir diyebilir miyiz?

el Cevab: amin demek sünnettir. 
Sesli olarak sünnettir fetvasını verenler konu hakkındaki rivayetler arasında sened metin ve efendimizin son ameli hangisidir araştırmışlar ve sened sıhhati açısından kendilerince güçlü olduğunu düşündükleri sesli deniliri fetvasını vermişlerdir. 
Sessiz olarak sünnettir diyenler sened metin ve efendimizin son ameli kriterlerinen hareketle son amelin sessiz olması neticesine varmış ve sessiz okunur fetvasını vermişlerdir.
 

[1]  İbn el Humam, Fethul Kadir I.295-296
[2]  es Siaye fi Tahrici ehadisil Hidaye s.172
[3]  es Siaye 173
[4]  es siaye 173
[5] el Buhari, es Sahih, h no: 747 (namazın nasıl kılınacağı babı)