Soru: Sünnet ne demektir. Sünnet kaç kısımdır. Revatib sünnetlerin (vakit namazların öncesinde kılınan sünnetlerin) terkinin hükmü nedir?

el Cevab: Cemaatle namaz Hanefilere göre sünnettir. Ama vucub manasında sünnettir, yani efendimizin emriyle sabit bir namazdır, hükmü vacip kendisi sünnetle sabittir. Hanefi uleması farzı sünnetten ayırt ederken farz vakit namazını öğlenin farzı diğer kılınan namazlara da öğlenin sünneti isimlendirilmesi yapmışlardır.
Farz namazların vakitlerinin müekked sünnetleri yapsanız da olur yapmasanız da olur manasında değildir. Sabah namazının sünneti vacip derecesinde bir sünnettir. Müekked sünnetler müstehaptır yani kılınırsa iyi kılınmasa mesele yok demeye getiren ilahiyatçı hocalardan Hayrettin hocanın müstehap ve nevafil ile alakalı yorumlarının Hanefi literatürüne uygun olmadığını daha önce yazmıştım açıklamıştım.

Mülahaza: Farz namazların sünnetlerini terk etmek caizdir biliyorduk. Hangisi doğrudur. Sizin dediğiniz gibi farz namazların sünnetlerinin terk etmenin günah olması mı yoksa halebi de yazılı olduğu gibi günah olmaması mı?

el Cevab: Sünnet peygamberimizin devam ettiği fiillerdir.
Hanefi usulcü ve fakihleri sünnetleri, Sünenu'l Huda (Müekked sünnetler) ve Sünenu'z Zevaid (müstehab ve mendub) diye iki kısma ayırmışlardır. Bkz. İbn Abidin, Reddu'l Muhtar, II.424
Efendimiz Terk etmeden devam ettiyse bunlara müekked sünnetler eğer bazen terk ettiyse bunlara gayri müekked sünnetler denilir.
Efendimiz (sas) bu sünnetleri terk edilmelerini eleştirerek yaptıysa bu eleştirisi bu sünnetlerin vaciplik (gereklilik) manası içerdiğine delil kabul edilir.

Hanefi fukahası vacibin de sünnetin de terk edilmesini günah fiil olarak kabul etmişlerdir. Vacibin terkinin günahı sünnetin terkinin günahından daha ağırdır da demişlerdir.
Vacibin terki haramdır.
Sünneti Müekkede'nin terki de eğer sünnet müekked ise (güçlü delillere dayanıyorsa) aynı vacibin terki gibidir. Yani en azından tahrimen mekruhtur demişlerdir.
Hülasa olarak müekked sünnetin terki haram olmasa da harama yakındır.
Namazların revatib sünnetleri müekked sünnetlerdendir.
Hanefi fukahası bu konuda hem fikirdir. Bunların terk edilmesi de en azından tahrimen mekruhtur.
Bu konuda aykırı bir görüş olarak "namazın revatib sünnetlerinin terk edeni günahkâr değildir" denilse de mezhepte sahih olan fetva bunun günahkâr olmasıdır.
Cemaatle namaz Hanefilere göre vaciptir. Muhakkiklerin fetvası bu şekildedir.
Esasen Hanefilere göre Müekked sünnet demek; sünnetle sabit vacip demektir.
Mazeretsiz terk edenin şahitliği red olunacak kadar önemli bir ibadet ve islam şeairinden bir değerdir.

Hanefilere göre cemaatle namazın hükmü fetva olarak müekked sünnet ama vacip hükmündedir. Ya da vaciptir şeklinde ifade edilmektedir.
Bir çok muhakkik alim müekked sünnetin hükmünün vacip olduğunu; sünnetle sabit olması sebebiyle bu ifadenin tercih edildiğini belirtmişlerdir.
Bu bilgiler için aşağıdaki kaynak eserler ve ilgili cilt ve sayfalara müracaat edebilirsiniz.
Bk. 
1- ez Zeylai, el Bahru'r-raik şerhu Kenziddekaik I.48
2- Kasani, Bedaius Sanai,I.635 sünnet vacb manasındadır.
3- İbn abidin, reddul muhtar aled durril muhtarII.148
4- M.Alauddin efendi, Haşiyet Gurrat Uyunl Ahbar Tekmilet Reddil Muhtar I.194
5- el Leknevi, Umdetul’r Riaye ala şerhil Vikaye VII.132
6- Tahavevi -ilaus Sunen VIII.105

Aşağıda Hanefi fıkıh kitaplarından cilt ve sayfa fotolarını vereceğim. Fotoğraflar İndirme Linkleri Kısmındaki Dosyadadır.

(Hanefi fakihlerine göre müekked sünnetlerin terki harama yakın bir günahtır... Hanefi mezhebinde doğru olan fetva beş vakit namazın sünnetlerinin terk edilmesinin ismi= günah olmasıdır... İmam Muhammed’e göre sünnetlerin terkinde ısrar savaş sebebi bir cürümdür. İmam Ebu Yusuf’a göre ise Bu fiil sahipleri te'dib edilirler)
Bkz. ibn Abidin, Reddu'l Muhtar ale'd durri'l-muhtar, II. 170 vd(Mezhebimizdeki sahih olan görüş farz namazların sünnetlerini terk edenlerin günahkâr olmalarıdır.)
Bkz.İbn Nuceym, el Bahru'r-raik I.527
Linkten konuyu daha detaylı okuyabilirsiniz.

(Fotodaki metinde çok sayıda hanefi fıkıh kaynağından namazların sünnetlerinin terkinin hükmüyle alakalı nakiller yapılmıştır. Karşılaştırarak faydalanabilirsiniz. Link için Tıklayınız)
Bkz. et Tehanevi , Keşşafu Istılahati''l-funun I.983
 

Mülahaza: Ömer Ayus
Hocam bana gönderide sabahın ilk sünneti ve diğer müekked revatıb içinde vaciptir bazı şahıslar kılmayana günahı yoktur derler hata ederler demiştiniz
 
el Cevab: Halebi verdiği hükümde vacip değil sünnet olduğunu belirtiyor. (cemaatle namaz için demiyorum)
Bedai'den olan foto da müekked sünnet kavramının vacip manasında olduğunu görmeniz için ekledim.

لأن السنة المؤكدة والواجب سواء
 

Ek: Sabahın sünnetinin müekked ravatib sünnetlerden olduğu
Bedaiu’s Sanai II. 264 vd.