Hit (5900) F-1165

Darbeye Teşebbüsün İslam Hukukunda Karşılığı

İlim Dalı : Fıkıh Konusu :
Soruyu Soran : Cevaplayan : Önder Nar
Cevaplayanın Mezhebi:
Ekleyen : /2017-07-12 Güncelleyen : /2019-01-06
Soru: Darbeye teşebbüsün İslam Hukukundaki karşılığı nedir?
 
el Cevab:
Aşağıda yazdıklarım bilgi olarak Hanefi fıkhı esas alınarak yazılmıştır. Değerlendirmeler ise benim bir ilim adamı olarak kanaatlerimdir.
Devlet başkanına ya da devlete İsyan etmeye bağy denilir.
Darbeye teşebbüsün İslam Hukuku'ndaki karşılığı (Kuran ve Sünnetteki Karşılığı (adı) ''bağy''dir.
-Bağy, dil açısından; itaat etmekten ayrılmak, başkaldırmak demektir.
-Müslüman devlet başkanına ya da Müslüman devlete haksız yere isyan etmeye bağy denilir.
Bk.[1]
 
Bağy Suçu Ve Cezası:
Kuran sünnet ve icmayla sabittir.
-Ayet: (Hucurat 9)
''Mü’minlerden iki topluluk savaşırlarsa aralarını bulun. Aralarından kim hakka tabi olmazsa doğruya bağlı olanla bir olup haksızlık yapana karşı durun ve onlarla savaşın. Bu savaşa Haksız taraf Allah’ın emrine teslim oluncaya kadar devam edin. Haksız taraf Allah’ın emrine uyma çizgisine gelirse iki tarafın arasını adaletle islah edin ve hüküm verirken adil olun. Muhakkak ki Allah hükmettiklerinde adaletle hükmedenleri sever.''
 
وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ
 
-Hadis:
''Sizin bir lider etrafında birliğiniz var iken kim ona haksız yere karşı çıkarsa onu öldürün.''
el Buhari, es Sahih, h no: 6610
 
مَنْ أَتَاكُمْ وَأَمْرُكُمْ جَمِيعٌ عَلَى رَجُـلٍ وَاحِـدٍ يُرِيـدُ أَنْ يَشُقَّ عَصَاكُمْ أَوْ يُفَرِّقَ جَمَاعَتَكُمْ فَاقْتُلُوهُ
 
-Bir silahlı isyanın bağy olarak nitelenebilmesi için bazı şeylerin oluşması gerekir. Bunlar;
1- İslami usullere göre seçilmiş bir devlet başkanına ya da sonradan üzerinde islam devleti başkanlığının şartlarının oluşmuş olduğu bir devlet başkanına silahlı isyan edilmesi gerekir.
Bk. [2]
 (Devlet başkanı Müslüman değilse ve ya islama göre islam devlet başkanı şartlarını taşımıyorsa bu isyana silahlı da olsa bağy denilmez.) Bk. [3]
 
2- İsyan, Silahlı ve öldürmek kasıtlı olmalıdır.
(Yapılan bir hatayı düzeltmek kastıyla yapılan isyan bağy değil emri bil maruf adıyla isimlendirilir.) Bk. [4]
 
3-Devlet başkanı adil ise ona isyana bağy denilir.
Zalim ise ona ve yönetimine isyana bağy denilmez ve isyan edenlere bağy hükümleri uygulanamaz. Bk.[5]
 
4-İsyanın Silahlı isyan olması gerekir. Bu gerçekleşmişse Bundan sonra hanefiler silahlı olarak toplanmayı bağy ın oluşması için yeterli görmüşlerdir.  Bk.[6]
 
Diğer üç mezhep bağyin tahakkuku için fiilen isyana girişilmesi gerektiğini söylemişlerdir.

İslam Devlet başkanının Kendisine ya da devlet kurumlarına karşı Silahlı İsyana girişilmesi durumunda yapması gerekenler:
 
1- Bağy edenlere (eğer imkan varsa) onlara karşı savaşmadan önce mutlaka nasihat etmeli ve sulh yolunu aramalıdır. Kansız olarak isyanı bastırmaya yol aramalıdır. Bk.[7]
2- Savaş ilan etmeden önce Bağilerin i varlığını iddia ettikleri zulumleri incelemeli ve onları ortadan kaldırmalıdır.
3- Bağiler savaşa girişmeden onlara karşı savaşa girişmek Hanefi fukahasına göre caiz olmaz.
Bk.[8]
Ama diğer fakihler isyandan vazgeçmezlerse onlara karşı savaşa girilmesinin caiz olacağına dair fetvalar vermişlerdir.Bk.[9]
 
Baği'lerle Alakalı Bilinmesinde Fayda Olan Bazı Hükümler:
Bağy edenleri bağy sebebiyle çıkan çarpışma esnasında öldürülmeleri ancak belirli şartlarda caiz olabilir.
1- Yakın akrabadan olanlar silah çekmedikçe akrabası tarafından öldürülemezler. Bk.[10]
2- Kaçmaya başlayanları yaralılar ancak bağilerin sığınacak yerleri ve güçlü oldukları mekanlara sığınmak suretiyle kurtulup tekrar saldırmaları durumu varsa caiz olabilir. Aksi takdirde öldürülmeleri haramdır. Sadece etkisiz hale getirilmeleri gerekir. Bk.[11]
Bağileri öldürenlere kaçarlarken bile öldürseler kısas uygulanmaz. Bk.[12]
3- Öldürülen veya yaralanmış bağilerin vücutlarına işkence yapılması, bazı organlarının koparılması, etkisiz hale getirmek dışında dövülmeleri vb. işkenceler tabi tutulması haramdır. Bk.[13]
4- Bağilerin yakınlarına baği muamelesi yapılmaz. Savaşa iştirak etmedikleri sürece öldürülmez, cezalandırılamazlar. Bu hususta icma vardır. Savaşa fiilen iştirak ettikleri takdirde bağilerin hükümlerine tabi olacaklarında da icma vardır. Bk.[14]
5- Savaşa iştirak etse de (Savaş alanlarında bulunsa da) öldürmeyen ve fiilen savaşmayanlar öldürülmezler. Bk.[15]
6- Savaş esirlerinin öldürülmeleri ancak kurtulma imkanı bulacak ve tekrar bağyetmek için destekçileri varsa caiz olabilir. Bk. [16] Yoksa caiz olmaz. Bk. [17]
7- Devlet başkanının tarafında olup haklıların safında yer alanların ölüleri şehittir ve Hanefilere göre yıkanmadan defnedilirler. Üzerlerine cenaze namazlarının kılınması caizdir.
Bk.[18]
Şafiler ve diğer mezheplere göre isyan sırasında ölenlerden hak tarafında olanların cenazeleri yıkanır ve kefenlenerek gömülürler. Bk.[19]
8- Bağilerin ölülerinin yıkanması ve defnedilmeleri caizdir.
Bk. [20] Ama cenaze namazları kılınmaz. Bk.[21]
 
Yukardaki fıkhi bilgilerin Kaynakları ile ilgili Bilgiler:
-el Haskafi, ed Durrul Muhtar, el Babi el Halebi el Kahire
-es Serahsi, el Mebsut Darul Fikr Beyrut
-es Semerkandi, Alauddin, Tuhfetul Fukaha Darul Kutub el İlmiyye Beyrut
-İbnul Humam, Fethul Kadir Şerhul Hidaye Bulak baskısı tsz.
-İbn Abidin Haşiyet Redd el Muhtar aled-durr el Muhtar Darul Fikr Beyrut
-el Ayni el Hanefi, el Binaye fi Şerhil Hidaye Darul Kutub el İlmiyye Beyrut
-el Kasani, Bedaisus Sanai fi Tertibiş şerai Darul Kurubil İlmiyye Beyrut
-eş Şafii, Muhammed B. İdris, el Umm Darul Marife Beyrut
-eş Şirbini, Muğnil Muhtac ila Marifet el Fazil Minhac Darul Fikr Beyrut
-İbn Kudame, el Mugni veş şerhul Kebir, Darul Hicr Beyrut
-el Ensari Zekeriyya el Ensari, Esnal Metalib şerhu Ravdatit Talib el Mekteb el İslami Dımeşk
-ed Desuki, Haşiyetud Desuki, Aleş şerhil Kebir Daru İhyail Kutub el Arabiyye
-İbn Hazm, el Muhalla Darul Fikr Beyrut tsz.
-İbn Ruşd Bıdayetul Muctehid ve Nihayetul Muktesid Darul Fikr Beyrut

Ek: 

Darbeye karışanlar müslüman canına zarar verip ölüme ya da yaralanmaya sebebiyet verdilerse kısasa tabi tutulurlar. 
Zarar verdikleri malları tazmin etmelerine hükmedilir. 
Silahlarına el konulur. 
Silahlarını bırakanlar veya teslim olanlar öldürülmez. 

İslam fıkhında darbeyi kalben desteklemek gibi bir suç yoktur. Fiili eylemlere katılmayanlara suç isnad edilmez. 

Darbeye teşebbüs büyük günahtır. Sahibi tevbeye davet edilir. Ama bu sebeple dinden çıkmaz. Müşrik denilmez. Lanet edilmez, sövülmez. 
Kendisinin ya da akrabalarının malları müsadere edilmez. 

Tabii bütün bu yazılanlar islam devleti sınırları içerisinde geçerlidir ve müslümanları bağlar. 
Medeni hukuktaki cezalar, grubumuzun konusu dışındadır.
 


[1] el Haskafi, ed Durru'l muhtar IV.260 vd.; ed Desuki, el Haşiye, IV.298 vd.; er Ramli eş Şafii, Nihayetu'l-Muhtac, VII.382
[2] İbn Abidin, el Haşiye III.430
Ayrıca bk. İbn Abidin, el Haşiye, III.428; ez Zürkani, el Haşiye, VIII.60; el Ensari, Esne'l-matalib, IV.105
[3] el Kasani, Bedaiu's-sanai, VII.140 vd.; ayrıca bkz. es Serahsi, el Mebsut, X.124 vd.; İbn Hazm , el Muhalla, XI.98 vd.
[4] İbnu'l-Humam, Fethu'lk-kadir, IV.410
[5] İbn Abidin, el Haşiye, III.427 vd.
[6] İbnu'l Humam,Fethu'l-kadir, IV.410
[7] el Kasani, Bedaius Sanai, VII.140 vd.; eş Şirbini, Muğnil Muhtac, IV.126; İbn Kudame , X.50 vd.
[8] el Kasani, Bedaius Sanai, VII.104 vd.
[9] ed Desuki, el Haşiye IV.300; eş İirbini Muğnil Muhtac IV.127; İbn Kudame el hanbeli X.53
[10] el Kasani, Bedaius Sanai VII. 141; İbn Nuceym, el bahrur raik, V.153; ayrıca bk. eş Şafii, el umm IV.222
[11] es Serahsi, el Mebsut, X.126 vd.
[12] ibnul Humam, Fethul kadir,VI.102
[13] es Serahsi, el Mebsut, X.131 vd.
[14] İbn Abidin, el Haşiye , IV.166; İbn Kudame X.65
[15] İbn Nuceym, el Bahrur Raik, II.152; İbn Kudame el Hanbeli, X.55 vd.
[16] İbnul Humam fethul kadir VI.104
[17] es Semerkandi, Tuhfetul Fukaha III.313; Ayrıca Bk. İbn Ruşd Bidayetul Muctehid II.458
[18] el Kasani, Bedaius Sanai VII.142 vd.
[19] en Nevevi, V.260; İbn Kudame el Hanbeli X.61 vd.; İbn Hazm, el Muhalla XI.108
[20] el Kasani, Bedaius Sanai, VII. 142; İbn Kudame el Muğni, II. 405; en Nevevi, el Mecmu V. 260 vd.
[21] el Ayni, el Hanefi, el Binaye II. 1065;  İbn Kudame , el Muğni II. 405 vd.
 
Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort