1-Soru: 1.s-Facebook, Youtube gibi ücetsiz hizmet veren sayfalarda çıkan reklamları kapatmak onları engellemek caiz midir? Bu sorunun sebebi bu tür sayfaların kuruluş amacı ücretsiz hizmet vererek kullanıcılarına reklam ulaştırmak!

2.s-Bilgisayarlarda var olan programları satın almadan yasal olmayan koşullarla lisans sağlamak helal midir? Bunu düşündüren sebep böyle bir açığa 'windows' un bilerek izin vermesi ve çoğu programın da kullanımını arttırmak için böyle bir yöntemi bilerek kullanması!

el Cevab: 1.c- Ücretsiz hizmetler şarta başlanmadığından caizdir. Şarta bağlanmış olsa da dini değerlerimize uymayan şartlar geçersizdir gene caiz olurdu.

2.c- Caizdir.

İnternette bazı sitelerden yazı kopyalanması site sahibince engellenmiş, bu sitelerden yazı kopyalasak kul hakkına girer mi?

el Cevab: Dini konularda caizdir. İktibas caizdir. Ticari meta olarak kullanmanız caiz olmaz. Kişilerin sahibi oldukları makale kitap ya da görüşleri kendinize nisbet etmeniz caiz olmaz. Kaynak göstermeniz ve yazı ya da iktibas ettiğiniz veriyi sahibine nisbet etmeniz gerekir.
Dini olmayan konularda ticari metalarda detay vardır.

Not: Yürürlükte olan kanunlardaki durum ise bizim alanımız dışındadır.

2-Soru: Ben 1 aylığına bir şehre gittim. Otobüs kullanırken kardeşimin öğrenci pasosunu kullanıyorum, kul hakkına girmiş oluyor muyum?

el Cevab: -Dini kitapların içeriğinin telif hakkı var mıdır?
- Kitaplardan fotokopi çekip kitaptan faydalanmak caiz midir?
- Kütüphanelerdeki kitaplardan yazarının izni olmadan faydalanmak caiz midir ve para ödemeden faydalanmak.
....
Bunların dini açıdan hükümleri tartışılmıştır.
Kişiye özel indirim kartlarına bir ücret ödenmektedir. Sadece bu kişi kullanabilir kaydıyla bir meta satışı aslında doğru değildir. Para ile satılıyorsa sahibi o hakkı kendi statüsündeki insanlara kullandırabilmelidir. Bir sebeple bu kartların sahipleri haklarını kullanmadıklarında nasıl verdikleri paraları geri alamıyorlarsa, kendileri aynı anda kullanmamaları şartıyla yakınlarına kullandırabilmelidirler.
Bildiğim kadarıyla sahibine kullanım sınırlaması yoktur. Dolayısıyla problem temelde haramlık helallik açısından değil bu kartları veren kurumun koyduğu şartlar açısından ele alınmalı ve düzeltilmelidir.
Türkiye’nin her yerinde öğrencilere eşit haklar sağlanmalıdır. O zaman bu sorun çözülüş olur.
- İnançlarımız ve fıkhi kurallara uymayan pek çok uygulamaya yürürlükteki kanunlar sebebiyle uyuyoruz. Bu kurala da yürürlükteki kanunların cezai yaptırımları sebebiyle uyulmalıdır.
Ama dini açıdan bir darlık göremiyorum.

3-Soru: Hocam ben bu sabah bir top çizgisiz kağıt aldırdım kendim için yazıcıya taktığımda bu kağıtların yamuk olduğunu anladım çünkü çizgileri yamuk çekiyordu. Yaklaşık 10 tane kağıt yazıcı da yazdırdım. Diğerlerinin de yamuk olacağı hiç aklıma gelmedi. Ama topu açınca tüm kağıtların yamuk olduğunu gördüm. Geri iade için gittim ve ücretini tamamen verdiler. Şimdi ben kullandığım kağıtlar dolayısıyla hakka girmiş olur muyum? Kullandığım kadarının parasını iade etmeli miyim?

el Cevab: Üretim ayıplarının geri iadesi caizdir. Ayıplı malın iade edilmemesi de caizdir.

4-Soru: Kul hakkının kefareti nasıldır? Kişi ölmüş ise ve bundan kalan haklarımızı nasıl kefaret ile verebiliriz?

el Cevab: Maddi borç veya hak ise iade edilmesi ve özür dilenmesi zarar verildiyse verilen zararın aslının sahibine verilmesi oluşan mağduriyet varsa onun da telafi edilmesi ayrıca Allah’a kasıtlı ya da kasıtsız olarak yapılan bu hak ihlali sebebiyle istiğfar edilmesi gerekir.
Kişi ölmüş ise nasıl davranılması gerektiğini daha önce cevaplamıştım.

5-Soru: Torpil yapanlar ve yaptıranlar kul hakkına giriyor mu diyelim ki falanca torpille bir yere atandı o şahsın aldığı maaşlar ömür boyu helal olur mu?

el Cevab: Öncelikle islami bir değer olan ''adalet''in gayri islami bir ortama tatbik edilmesi fiilindeki zorluklara dikkatinizi çekmeliyim.
- Müslümanların kendi değerleri olan adaleti nefislerinde ailelerinde ve toplumlarında hakim kılmaları dini bir sorumluluktur. Bu değerin dejenere edilmesi ise caiz değildir.
- Bununla birlikte yaşanılan toplumda buna imkân -kanunlar sebebiyle yoksa- çarpık ve çelişkilerle dolu kanunname ve yönetmelikler sebebiyle adalet elde edilemiyorsa insanın başının çaresine -başka bir mahzura ya da mahzurlara düşmemeye çalışarak- bakması caizdir.

MESELE GİRİFT VE KARMAŞIKTIR. Örnekleyeyim anlayacaksınız.
- Başörtüsü sebebiyle mağdur edilenler inançlarının gereğini yapmışlar inancı olmayan ya da inançlarına uygun davranmayanlar bu zulme alet olmuş ya da sessiz kalmışlardır. Bu başını açarak görev alanların günahı değil başını kapatanları engelleyenlerin günahıdır. Başını açarak görev alanlar baş açma günahı kazanmış olurlar. Amellerine karşılık maaş aldıklarından rızıkları helaldir kimsenin hakkını gasb etmiş olmazlar.
Şimdi ben bu yazdıklarımla başörtüsü olmasa da olur demedim. Yine başını açanların doğru yaptığını söylemek istemedim.

-İHL okullarında eğitim görenler katsayı ile engellendiler. Zulmedildiler. Anayasanın eşitlik ilkelerine aykırı idi bu uygulama ama iktidar olanlar yaptı ve uyguladılar. Zulüm sahibi zulmüyle kaldı. Çok sayıda insan kendilerinden daha yüksek seviyede birikim ve notu olanların yerine devlet görevleri alabildiler. Bu onların suçu değildir. Ama İHL lilerin de suçu değildi.
- Sözün hulasası adalet standartları dinimizde belirlidir. Ama dini değerlerimiz uygulamada olmadığından çok sayıda mağduriyet hali oluşmaktadır. Dini bir değeri beşeri bir sisteme tatbik edip adalet-adaletsizlik konusunda hüküm vermek zordur.
Ama her iman edenin değerlerine uygun yönetilme iradesini koruması en büyük adalet gereğini yapması en önemli zulme dur deyiş olacaktır.
Sadece hükmetme değerlerinin düzgün olması yetmez. Toplumları yönetme görevi alacakların ahlaki olgunluk seviyelerinin de ; ''kendisi için istediğini müslüman kardeşin için de isteme '' standardında olması gerekir.

 
6-Soru: Bir kişi hakkında kendi kendimize yorum çıkarırsak veya o kişi hakkında içimizde bu kişi hakkında iyi kötü bir şey düşünürsek ama kimseye paylaşmıyoruz içimizden o kişi hakkında yorum yapmak mesela gıybete etmiş olur muyuz? Kul hakkına girer miyiz?

el Cevab: Gıybet duyduğunda kardeşinizin o şekilde anılmaktan hoşlanmayacağı şekilde onu bulunmadığı bir ortamda anmaktır.
İçinizden kötü şeyler geçirmeniz ya da geçirmek ruhi kemal sorunudur. Gıybet olmaz. Eğer içinizden geçen duygular islam mihenginden geçemeyecek şeylerse onların geçmesine izin verilmemesi gerekir.

7-Soru: Telif hakkı kul hakkı mıdır? Yani Bir Yayınevi bir kitabı yahut videoyu parayla satıyor. Bir kimse de onu parayla alıp internet ortamına aktarıyor ki parayla alamayan insanlar da faydalansınlar. Fakat eserin sahibi bunun çoğaltılmasına izin vermiyor. Eser için emek harcandığını ve çoğaltılması durumunda borç durumlarının olduğunu söylüyor. Sonuç olarak böyle kitapları veya videoları indirip okumak, izlemek caiz mi? Kul hakkı mıdır?

el cevab: Allah için yazılmış eserler Allah yolunda vakıftır. Telif hakkı oluşmaz. Ama eserin sahibi ya da varislerinin izni dışında değiştirilmesi tahrif olacak şekilde ve müellifin kastını ifade etmeyecek şekilde özetlenmesi ya da basılması caiz olmaz.
-Allah için yazılmamış eserler de ticari işlem yapılması ticaret için toplanması çoğaltılması satılması caiz olmaz. Ama müellifinin ya da hak sahibinin bastığı nushadan okunması suretiyle faydalanılması, fotokopi ya da fotokopi niteliğinde bir kopyasının alınması (asıl nusha bulunamadığında) caiz olur. Ama satmak gayesiyle çoğaltılma mahzuruna düşülmemelidir.

-Dediğim mesele şöyle: İnternetten Ticaret maksadıyla indirilmiyor. Sadece faydalanmak için. Fakat sahibi de izin vermiyor. İlla ki parayla alacaksın diyor. Buna rağmen indirip, faydalanmak caiz mi?

el Cevab: Cevabı verdim. Nette yayınlanması ticari malın satışını olumsuz etkiler. Ama birisi bir paylaşım gördüğünde indirse ama ticari meta olarak kullanmasa caizlik vechi de var caiz olmama vechi de var.
Medeni hukuk açısından suç teşkil ediyorsa da buna da dikkat etmek gerekir. 10 tl için onca masraf veya cezai yaptırıma muhatab olmaya değmez.

8-Soru: Bir malı ben daha fazla vereyim diyerek, satılmak üzere başkasına söz verilmiş olduğu halde, satın almanın hükmü kul hakki olur mu?

el Cevab: Meclislerdeki ve meclis hükmündeki oturumlardaki ittifak, anlaşma sözlü satış hükmündedir. Satış oturumları bitinceye kadar görüş değiştirmek bazı alimlere göre caizdir. Ama meclisin bitimiyle sözlü de olsa satış tamamlanmış olur. Satış işlemi fiili olarak anlaşıldığı üzere tamamlanmazsa mal sahibi satış işlemi gerçekleşmediğinden malını başkasına arz edebilir. Eski müşteri tekrar gelirse yeni akidleşme yapabilir ya da yapmaz.
Söz verilmiş malı başkasına satabilir. Söz verme satış demek değildir. Satış akdi yapılmışsa satamaz. Satarsa islama göre durum mahkemelik işlem gerektirir. Sözlü satışın isbatı istenir şahitlerle...
Söz vermek ve sözü tutmamak ahlaki sorundur. Kul hakkı teretüp etmez. Ticaretin alım satımı ayrı bir hukuktur.

9-Soru: İnternetten müzik kuran veya herhangi bir program indirmek caiz mi?

el Cevab: Medeni hukuk açısından ticari değer taşıyan bu ve benzer materyalin bir hukuku vardır. İslam hukuku açısından kamuya açık yayınlanan ses, gazete, dergi, kitap vs.nin paylaşılması satın alınan materyalin kütüphanelerde veya özel ortamlarda teşhiri ya da faydalanmaya açılması caizdir. Net ortamında yayınlanan bahis konusu yayınları indirip faydalanmakta yine caizdir.

Bunların sahiplerinden onay alınmadan ticari meta haline getirilmesi ihtilaflıdır. Fotokopi şeklinde ya da kopyalanması talep edildiğinde kopyalanması caizdir. Kopyalama ücreti alınması boyutuyla...
Ama ticaret malının, kopyalanarak ticaretinin yapılması caiz olmaz.