Hit (6701) D-76

Diyojen Dergisi 1

Yazar İşl.Müd. : Sahibi :
Yayın Logosu : Yayın Dili : Türkçe
Yayın Aralığı : Dergi Türü :
Ekleyen : Nurgül Çepni/2010-03-13 Güncelleyen : /0000-00-00

Diyojen Dergisi

İlk Türk mizah dergisidir.

23 Aralık 1869'da Teodor Kasap adlı Ermeni kökenli bir vatandaşın, kadroya Namık Kemal'i de alarak çıkardığı dergidir.

Dergi adını ikibin yıl önce Sinop’ta doğmuş ünlü filozof "Diyojen"denalmıştır.

Türkçe yayınlanmadan önce Rumca, Ermenice ve Fransızca olarak yayımlandı.
Türkçe çıkmaya başladıktan sonra Ali Bey, Ebüzziya Tevfik ve Namık Kemal gibi Tanzimat edebiyatının ileri gelen simaları Diyojen`de yazmaya başlamışlardır.

Yazılar imzasız olarak yayımlanıyordu.
Yalnız 52. sayıda Şinasi`nin ölüm haberini veren yazıda Ebüzziya Tevfik`in imzası vardır.
133. sayıda Mahmud Nedim Paşa`nın Sadrazamlıktan azli dolayısiyle Namık Kemal`in yazdığı Hırrenâme (Kedi destanı) yayımlanmıştır.

Yayımlanan iki karikatür üzerine iki ay kadar kapatılan Diyojen 23. sayıdan sonra haftada iki gün ve 148. sayıdan itibaren de haftada üç gün yayımlanmıştır.

Rus Çarı ile Mısır Hidivi İsmail Paşa`nın ağzından yayımlanan hicivler yüzünden kapatılmış ve bir daha çıkamamıştır.

Esprileri kuvvetli olan yazıların dili de zamanına göre sadedir.

Dört sayfa olarak yayımlanan Diyojen`in başlığında 62. sayıdan sonra kaldırılan, Diyojen`in devrilmiş bir fıçı önünde Büyük İskender`le konuşmasını tasvir eden bir resim ve resmin altında «Gölge etme başka ihsan istemem» yazısı yer alıyordu.

Namık Kemal, Menemenlizade Rıfat Bey'e yazdığı bir mektupta Diyojen’in çıkışı öyküsünü şöyle anlatır: “O günün bergüzar hatırası Diyojen'in çıkışı oldu. Diyojen Osmanlı ülkesinde ilk mizah mecmuasıydı. Teodor Kasap'la ihtam-ı kabih (çirkin yakıştırmalar) suretiyle oynanan hezeliyattan (saçmalamalar) gayrı göze ve fikre yarar nesnesi olmayan vatanda bir mizah gazetesi neşrine o gün karar verdik. Gittiğimiz Kâğıthane'nin o bahar sabahı harikulade güzelliği bize sadece şairane duygular değil, cümle duyguların tebessüme yol olacak taraflarını bulmak, ciddi olarak söylendiğinde kaza-bela tufanı olacak hakikatleri mizahi bir üslup ile; şikâyetlerine şifa, yalnızlığına dost, sevgisine vefa görmediği için insanlardan kaçarak çareyi tek başına yaşamakta bulan eski Yunan filozofu Diyojen gibi dertlerimizle baş başa kalabilmek için çıkaracağımız mizahi gazetenin ismini Diyojen koyduk.
Altına da onun ünlü deyişini ekledik: Gölge etme başka ihsan istemem!. Ama ne çare hep gölge ettiler. Öyle toz ayağa kaldırdık ki yıllar sonra Meclis-i Mebusan'da Matbuat Kanunu görüşülürken bazı mebuslar mizah gazetelerinin matbuat tarifi içine alınmasına karşı çıktılar. Neyse ki Molyer'den tercümeler yapan Ahmed Vefik Paşa ve Manok Efendi şafaat etti. Yoksa zavallı mizah gazeteleri matbuattan tard edilecekti. Yazıklar olsun ki, feryad sebebi durumları tebessüme sararak elemi hafifletmeye dahi müsaade edilmiyor"

Ünlü tarihçi Cemal Kutay, Aralık 1970 baskısı olan “Nelere Gülerlerdi?” kitabında, Diyojen’den özetle şöyle söz eder:
“Adı Diyojen idi. Çıkaranlar, vatan şairi Namık Kemal ile adı ve hizmetleri ne yazık ki unutulan Teodor Kasap’tı. Tam olarak bir Osmanlı olan Teodor Kasap, mükemmel fransızcası, yeterli osmanlıcası, başarılı çizgi ustalığını zekası ile tamamlayarak kifayetli karikatüristliğiyle mizah mecmuası için zamanında bulunmaz bir değerdi. Diyojen adı da, doğru sözlülüğün, minnetsizliğin ve hakikatleri insanların iyisinde aramanın efsaneleşmiş kıymeti olarak benimsenmişti. Fakat kısa zaman sonra Namık Kemal ve Teodor Kasap, ne de olsa yabancı olan Diyojen adını bıraktılar, Karagöz’le Hacivad’I karşı karşıya getiren Hayal’i, Çopur Mehmet Tevfik’in Çaylak’I, daha sonra Çıngıraklı Tatar, Şarivari, Bebe Ruhi takip etti.
Diyojen başlığının altına, gerçekten mizah kabiliyeti mükemmel olan Mehmet Ali Bey’in “Gölge etme başka ihsan istemem” olarak unutulmaz mısra haline getirdiği, tarihi cümle alınmıştı. Diyojen, kendisinden ne isediğini soran İskender’e “Gölge etme başka ihsan istemem” diyor ve Diyojen’in başlığı altında bu tarihi olay belirtiliyor.
Teodor Kasap, mecmuaya neden bu adı verdiklerini açıklarken, Osmanlı Türklerinin en büyük kaybının matbaayı Avrupa’dan çok geç almaları olduğunu dertli dertli anlatırken, diyorki, ‘Asıl hüner, ağlanacak şeyleri tebessüm ettirerek anlatabilmektir. Bunun da usul-erkanı var. Biz sadece matbaa makinelerini değil, matbuatda takip edilecek yolu da Frenklerden almaya mecbur olduğumuz zamanı inkar etmeyelim, kendimizi dev aynasında görmeyelim, ne zaman onların seviyesine vasıl olursak o zaman Diyojen’e ne lüzum var? Bizim Nasreddin Hocamız, Karagöl’le Hacivad’ımız neyimize yetmez. Amma sen gel de Karagöz’le Nasreddin Hoca’ya Frenk şapkası giydir, şalvarını üzerinden al, Frenk elbisesi geçir de onun kafasının da değiştiğine inan, Avrupalı olduk diye avun.’
Diyojen’in çıkışı, İstanbul’un o günkü havası içinde derin akisler yapıyor. Muhafazar çevreler kaş çatıyorlar. Tahmin edilir ki, böylesine bir mizah mecmuası zaten yaşama imkanı bulamaz ve hayat sahnesinden kısa zamanda çekilir.”

Adres :
Telefon :
Fax :
E-Posta :
Yayınlayan Kurum / Matbaa :
Yayınlandığı Ülke :
Yayınlandığı Şehir :
Yayın Başlangıç Tarihi : 23 Aralık 1869
Yayın Bitiş Tarihi : 29 Kanun-evvel 1288/1872
Yayın Sayı Adedi : 183
Otel Tekstili antalya escort sakarya escort mersin escort gaziantep escort diyarbakir escort manisa escort bursa escort kayseri escort tekirdağ escort ankara escort adana escort ad?yaman escort afyon escort> ağrı escort ayd?n escort balıkesir escort çanakkale escort çorum escort denizli escort elaz?? escort erzurum escort eskişehir escort hatay escort istanbul escort izmir escort kocaeli escort konya escort kütahya escort malatya escort mardin escort muğla escort ordu escort samsun escort sivas escort tokat escort trabzon escort urfa escort van escort zonguldak escort batman escort şırnak escort osmaniye escort giresun escort ?sparta escort aksaray escort yozgat escort edirne escort düzce escort kastamonu escort uşak escort niğde escort rize escort amasya escort bolu escort alanya escort buca escort bornova escort izmit escort gebze escort fethiye escort bodrum escort manavgat escort alsancak escort kızılay escort eryaman escort sincan escort çorlu escort adana escort